Maffeo Vegio disticha 1

Testo base di riferimento: Nicolle Lopomo, 2010/2012

Cura dell'edizione digitale: K. Škraban, 2019

Altre sezioni


1.

In Ficarolum

Temporibus variis quae scripsi disticha, care

      Karole, tu nostri pignus amoris habe.

 

2.

VERGILIVS

Pastor oves et arator agros et proelia miles

      Instruxi, aeterno clarus honore Maro.

 

3.

VERGILIVS

Ecce Maro, cuius divino carmine Musa

      Per silvas et agros ad fera bella venit.

 

4.

VERGILIVS

Silvas, rura, acies cecini; mihi Mantua mater;

      Nomen Vergilius; Parthenope tumulus.

 

5.

VERGILIVS

Pascua rusque canens peragraram; bella sequebar:

      Nondum finieram, Vergilius perii.

 

6.

OVIDIVS

Primus ego Latiae Musae Sulmonis alumnus,

      Mantua ni palmam subripuisset, eram.

 

7.

VERGILIVS, OVIDIVS

Quam fera bella Maro, tam, Naso, scribis amores:

      Debet Mars illi, Naso, Cupido tibi.

 

8.

OVIDII METAMORPHOSES

Perlege mutatas hic in nova corpora formas,

      Perlege Vlixeum sed magis eloquium.

 

9.

OVIDIVS DE NVCE

Me ludunt pueri; lusit me carmine Naso.

      Me lege, nam nucleum culliolumque bonum.

 

10.

OVIDIVS DE PVLICE, VERGILIVS DE CVLICE

Et Pulicem Naso, Culicem Maro scripsit et ipse,

      Et pretium nugis praestat uterque suis.

 

11.

VERGILIVS, CATVLLVS

Mantua Vergilium, iactat Verona Catullum,

      Et clara est gnatis utraque terra suis.

 

12.

PROPERTIVS

Cynthia carminibus blandi tam clara Properti,

      Quantum carminibus, Naso, Corinna tuis.

 

13.

TIBVLLVS

Vt fuit Ovidii celebrata Corinna, Properti

      Cynthia, sic Nemesis, culte Tibulle, tua.

 

14.

TIBVLLVS

Sub teneris annis tenerorum scriptor amorum

      Decedens, dura hac ecce Tibullus humo.

 

15.

GALLVS

Clarus es, et pariter clara est tua, Galle, Lycoris,

      Galle, tuum nullum cum tamen extet opus.

 

16.

SAPPHO

Deliciae Aonidum, tenerorum lusus amantum,

      Lux Graium: nunc hic, mascula Sappho, iaces.

 

17.

PROBA

Proba haec centonam scripsit dictante Maronis

      Carmine, divinam qua canit historiam.

 

18.

LVCANVS

Est mihi, si nescis, nomen Pharsalia, quamvis

      Nomine scriptoris dicar ab ipse mei.

 

19.

PERSIVS

Persius, exiguo nomen praegrande libello

      Nactus, ab indoctis damnor: ob id ne minor?

 

20.

STATIVS, ACHILLEIS

Parvo opere ingentem Peliden Statius ornat,

      Fraternas acies cui male praetuleris.

 

21.

CLAVDIANVS

Scribitur hic parvo Proserpina nupta libello,

      Nec tanti in magno nupta Maria libro est.

 

22.

CLAVDIANVS

Cur Claudianus claudi non carmine possim,

      Qui clausi numeris nomina tanta meis?

 

23.

SEDVLIVS

Non tibi Sedulius veterum tot vana deorum

      Scribo, sed unius numina vera Dei.

 

24.

IN MAXIMVM

Saepe rogas Vegius cur dicar puberis aevi:

      Maximus at cur tu corporis exigui?

 

25.

IN MAXIMVM

Maxime, ab ipse tuo falli qui corpore parvo

      Parcis, et a parvo carmine parce meo.

 

26.

IN MAXIMVM

Maxime, si parvo fraudem te carmine, quid tum?

      Fraudarisque tuo corpore ab exiguo!

 

27.

IN MAXIMVM

Maxime, quod tibi sit mensura haud nominis aequa

      Corpore confitear, pectore diffitear.

 

28.

IN MAXIMVM

Corpore qui brevis es, tibi, Maxime, nomen iniquum est,

      Sed non est ratio mens et iniqua tibi.

 

29.

IN MAXIMVM

Si quanta ingenii paritas cum nomine tanta

      Corporis, herculeum, Maxime, corpus eras.

 

30.

IN MAXIMVM

Rideo te quotiens tam longo accingier ense,

      Maxime, tam parvi corporis aspicio.

 

31.

IN BASSVM

Conveniunt nomen tibi, Basse, animusque genusque.

      Dic: montes altos, Basse, quid ergo colis?

 

32.

IN BASSVM

Basse, colis montes altos. O, consilium altum,

      Basse, quod immeias in loca pressa, tibi est.

 

33.

IN MAXIMIANVM |

Maximiane, tibi est longum cum corpore nomen

      Et longum ingenium; cur brevis ergo fides?

 

34.

IN BONVM

Me tua simplicitas delectat, Bone, fidesque:

      Haud fraudas nomen, optime Bone, tuum.

 

35.

IN SANCTIVM

Sancti, qui semper sanctorum nomina carpis,

      Heu! inconveniens quam tibi nomen habes!

 

36.

IN BELLAM

Errarunt, qui te Bellam dixere parentes,

      Bella, nihil bellum quae nisi nomen habes.

 

37.

IN BELLAM

O Bella, o nomen quo non est falsius ullum,

      O Bella, o, solo nomine, bella, tuo!

 

38.

IN LVCIDAM

Lucida, nec luces animo, nec corpore� fallor:

      Saepius appositis frons tibi lucet aquis.

 

39.

IN CANDIDAM

Hic sita quae tantum complevit, Candida, nomen,

      Candida, quae tanto nomine digna fuit.

 

40.

IN BLANCHAM

Candidior nitido quae quondam sole fuisti,

      Blancha, iaces caeca nunc nigra nocte magis.

 

41.

IN BENIGNAM

Hic, Benigna, iaces, qua nulla tenacior unquam:

      O vanum, o prorsus nomen inane tuum!

 

42.

IN FELICEM

Hic situs est Felix, infelicissimus olim:

      Heu! Nomen rebus quam male conveniens!

 

43.

IN VITELLVM

Felix morte tua gaude exultaque, Vitelle,

      Bos, si vixisses, quippe futurus eras.

 

44.

IN SALVIVM

Salvi, quem salvum semper salvere iubebam,

      Nunc salve aeternum, care, cinisque vale.

 

45.

IN SILVIVM AENEAM

Silvi, tu silvas scribis pariterque colisque,

      Sed non silvestris est tua Musa tamen.

 

46.

IN LVCRETIAM

Si tibi quod iactas, Lucretia, nomen honestum est,

      At cur est igitur vita inhonesta tibi?

 

47.

IN NASONEM

Naso, tuum certe tam longum exhorreo nasum,

      Sed veneror nomen vatis amore tuum.

 

48.

IN CAESAREM

Caesar io, tanti dignissime nominis haeres,

      Caesarea subiens fortia bella manu!

 

49.

IN BARBARVM

Barbare, barbaries cui non nisi nominis ulla est,

      Barbare, sic utinam caetera barbaries!

 

50.

IN IVSTVM

Iniustus tibi pes, tibi, Iuste, oculusque animusque:

      Iniustum et nomen, iniustum atque carmen.

 

51.

IN IVSTVM

Qui quondam iniusto vendebas pondere pisces,

      Nunc hic, heu, falso Iuste vocate, iaces.

 

52.

IN LEONEM

Imperat et pueris Leo prima elementa ministrat:

      Quid mirum si frons imperiosa sua est?

 

53.

IN LEONEM

Verba latina sonas semper, Leo, congrua nunquam:

      Proinde nec est versus congrua verba mei.

 

54.

IN SABELIVM

Si te Gallicum dico, non erro, Sabeli,

      Accentum cum non Gallica lingua colat.

 

55.

IN LISBONEM

Lisbo niger, nigra hac ob stuprum contegor urna:

      Nigrior est mihi mors, nigrius ulta nefas.

 

56.

IN RVFILIVM

Est tibi, Rufili, pes claudus, clauda fidesque.

      Quod restat: claudum nunc quoque carmen habe.

 

57.

IN PANSAM

Est brevior tibi pes, brevior tibi, Pansa, fidesque.

      Quod restat: brevius nunc quoque carmen habe.

 

58.

IN NEVOLVM

Laesa fides, laesusque oculus tibi, Nevole: cur non,

      Quae laedit cunctos, linguaque laesa tibi?

 

59.

IN ABANTEM

Laedit, Abas, me acies oculorum laesa tuorum;

      Verum me laedit plus tua laesa fides.

 

60.

IN ZABVLVM

Crine carens, gravis aure, rubens cute, pallidus ore:

      Ne me contingat, Zabulus esto procul!

 

61.

IN SEXTVM

Dico te doctum, quoniam vis, Sexte, bonumque;

      Sic mea laeta, inquis, vita sit: immo tua.

 

62.

IN QVINTIVM

Fatur, et intentis se Quintius auribus audit.

      Cur? quia iudicio Tullius ipse suo est.

 

63.

IN TROSSVLVM

Tam levibus vadens figis vestigia plantis,

      Trossule: te ne times humida laedat humus?

 

64.

IN CALVVM

Calve, tibi obtorti video miracula colli,

      Quod novus erexit pontificalis apex.

 

65.

IN VAGELLVM MONACHVM

Alba heremitalis tibi erat toga, nunc nigra: quare?

      Tunc calx, nunc coquitur carbo, Vagelle, tibi.

 

66.

IN LVPATIVM

Cur nix alba rogas quaesitor, docte Lupati.

      Solvam: non tingunt desuper - haec ratio est.

 

67.

IN MICONEM

Dum quaesita, Micon, tua vellera credimus aurea;

      At cur sunt tantum lana caprina, Micon?

 

68.

IN FABIANVM ET CRISPVM

Persimilis facie es Crispo, Fabiane: vel ortus

      Es tu patre suo, patre vel ipse tuo est.

 

69.

IN MARINAM MONACAM

Aut tu virginibus sacris vir, ut alter Achilles,

      Mixtus es, aut monstrum barba, Marina, tua est.

 

70.

IN MARCVM MARIAM

Marce Maria, tibi diversi nomina sexus:

      Cur, nisi sis forsan hermaphroditus, habes?

 

71.

IN AVLVM

Quod nil deficiat tibi dicunt, Aule; sed unum hoc

      Qui verum dicat deficit, Aule, tibi.

 

72.

IN OLLVM

Palla tibi viridis, coma flava et longa cutisque

      Candida: quid porros miror? Es, Olle, quod es.

 

73.

IN ORBVM

Lentulus et Fabius cur sunt tibi semper in ore,

      Qui semper lentes semper es, Orbe, fabas?

 

74.

IN ORBVM

Dum loquitur Fabios Orbus, loquiturque Catones,

      Credo parum. Iurat? Tunc quoque credo minus.

 

75.

IN LAVTICVM

Si quantum de te credis, tibi, Lautice, tantum

      Esset, eras summus alter Aristoteles.

 

76.

IN SANDICVM

Qui tantillus eras, cur tam cito, Sandice, tantus

      Factus es? At fungos nox simul una parit.

 

77.

IN ELBVM

Elbe, vomis tantum tam celso vertice fumum,

      Quantum si tua te suffocet, Elbe, domus.

 

78.

IN ELBVM

Caprinum aequares utrem, si cor tibi quantum

      Inflatur, tantum corpus et, Elbe, tuum.

 

79.

IN ELBVM

Vel pila, vel vento vesica inflata videris,

      Qui tanta, Elbe, loquens ambitione tumes.

 

80.

IN COSSVM

Cosse, nihil tibi gloriolae nisi fumus inanis:

      Nil, nisi quam indueris aurea palla, tibi est.

 

81.

IN COSSVM

Cosse, tibi sapiens vox convenit illa Biantis:

      Quam geris, est vestis aurea sola tibi.

 

82.

IN COSSVM

Aurea cur tibi nunc, Cosse, est, quae trita erat olim,

      Quae tibi nascenti nullaque palla fuit?

 

83.

IN COSSVM

Cosse, die festo tantum vestem induis auream,

      Tuncque ego te veneror. Dic mihi: quid veneror?

 

84.

IN LAVSVM

Aurea quid tibi vult gestata catenula collo?

      Correptusne aliquo, Lause, furore geris?

 

85.

IN BRVTVM

Insanire equidem tua, Brute, volumina credo,

      Singula quae graviter dura catena ligat.

 

86.

IN LIBONEM

Tot quot emis, vendis libros; numquam legis: ergo es

      Doctior? Immo magis bibliopola, Libon.

 

87.

IN SISYPHVM

Sisyphe, librorum gravis o iactura tuorum,

      Quos semper vinclis compedibusque ligas!

 

88.

IN POMPILIANVM

Librorum carcer, o Pompiliane, tuorum,

      Cur tot emis quos non, Pompiliane, legis?

 

89.

IN POMPILIANVM

Pompiliane, dolent tam duro carcere claudi;

      Tene movent libri, Pompiliane, tui?

 

90.

IN POMPILIANVM

Quos nec tu ipse legis, quos nec tu intelligis ipse,

      Commiseror libros, Pompiliane, tuos.

 

91.

IN POMPILIANVM

Pompiliane, putem tua sit doctissima, libros

      Quae sola inclusos tot premit arca tuos!

 

92.

IN DOMINICVM

Non possum numeris te claudere; si libet autem,

      Iniustum carmen suscipe, Dominice.

 

93.

IN DOMINICVM

Et bene tu cantas, et tu bene carmina condis:

      Cur non te capiant carmina, Dominice?

 

94.

IN ZANTVM

Zante, cole Aonides, ut ais; sed ne ammodo, quaeso:

      Scripseris Eumenides quas colis Aonides.

 

95.

IN ZANTVM

Zante, tibi picti nota est an fabula corvi?

      Noli te scriptis pingere, Zante, meis.

 

96.

IN ZANTVM

Qui mea scripta rapis, in ius te, Zante, vocabo,

      Et mihi tu furti constituere reus.

 

97.

IN ZANTVM

Zante, meum multis verbis te dicis amicum,

      Sumque tuus: tibi nunc debeo, Zante, nihil.

 

98.

IN ZANTVM

Quot tu, Zante, mihi, totidem tibi carmina mitto:

      Carmina bina mihi, carmina bina tibi.

 

99.

IN ZANTVM

Me celebras numeris, celebro et te, Zante, duobus:

      Tam debes mihi quam debeo, Zante, tibi.

 

100.

IN CINNAM

Scribis naumachium quod naufragat undique, Cinna.

      Dic te igitur potius scribere naufragium.

 

101.

IN CINNAM

Dicis, Cinna: �Meum lege naumachium!�. Lego: verum

      Dum lego naumachium, sentio naufragium.

 

102.

IN AVERNVM

Scis quare obscurum scribis carmen? Quia nocte

      Scribis, Averne! Igitur ammodo scribe die.

 

103.

IN MIDONEM

Pingis luce, Midon, gignis sed nocte. Quid ergo,

      Si male tu gignis, pingis at egregie?

 

104.

IN PHILIPPVM

Sunt mihi quae mittis gratissima poma, Philippe;

      Sint quoque quae mitto carmina grata tibi.

 

105.

IN PHILIPPVM

Sunt mihi quae donas praedulcia mella, Philippe;

      Dulcior ast ipso melle, Philippe, mihi es.

 

106.

IN CAMBIVM

Cambi, Castalias semper cole, quod facis, undas,

      Ne tua Lethaeis nomina dentur aquis.

 

107.

IN GALLVM ET MAVRVM

Non debes Mauro? Debes quoque tu quia mores,

      Galle, suos laudas, laudat et ille tuos.

 

108.

IN LICVM ET LYCIDAM

Et neuter debet, simul et sibi debet uterque,

      Qui laudant vicibus se Licus et Lycidas.

 

109.

IN MANCVM

Te quotiens tortis video arrectisque capillis,

      Te raptum totiens, Mance, furore puto.

 

110.

IN MANCVM

Contortos tibi habes capiti crinesque volantes,

      Mance: aliudque simul quod volat intus habes.

 

111.

IN NEVVM

Est tibi quod fumus siccavit, Neve, cerebrum:

      Sole sub ardenti quid tibi consilii?

 

112.

IN PALICVM

Quae cor edit quare scabiem nil, Pallice, curas,

      Qui curas scabiem, quae tibi corpus edit?

 

113.

IN VRSVM

Tristis es, Vrse, mali vel quid tibi contigit, aut quid

      Quod doleas alii contigit, Vrse, boni?

 

114.

IN LAELIVM

Vis sapere atque loqui recte, carissime Laeli:

      Os in corde geras, haud cor in ore geras.

 

115.

IN MENIVM

Discordant longe, Meni, tibi pulmo manusque:

      Pulmo tibi largus, stricta manusque tibi.

 

116.

IN MENIVM

Cum donas quicquam, Meni, mihi scaeva videris;

      Cum rapis, at certe fortis utraque manu es.

 

117.

IN MENIVM

Vis dicam de te mea quae sententia, Meni, est?

      Longior est toto corpore lingua tibi.

 

118.

IN MENIVM

Vis ut longa tuae, Meni, contagia linguae,

      Vis loquar? at mihi fac sit tua lingua: loquar.

 

119.

IN MENIVM

Scis cur tanta tibi verborum copia, Meni?

      Non constant pretio nam tibi vel minimo.

 

120.

IN POSTVMVM

Me lacera quantum vis, Postume: sive deorsum,

      Sive sonet sursum vox tua, curo parum.

 

121.

IN POSTVMVM

Sunt mihi quae vincant aures tibi, Postume, linguam:

      Bina mihi est auris, lingua sed una tibi.

 

122.

IN POSTVMVM

Vt fers, augenda est segnis mea, Postume, lingua;

      Vt fero, lingua tua est diminuenda procax.

 

123.

IN POSTVMVM

Linguam carpe meam; lauda sed, Postume, saltem

      Aures, quas quassat nil tua lingua, meas!

 

124.

IN POSTVMVM

Postume, Dulichio mihi remige surdior auris.

      Carpe, age: marmorea surdior et statua est!

 

125.

IN POSTVMVM

Verbera si non sint, curem tua, Postume, verba,

      Si tantum verbis laeditur aura tuis?

 

126.

IN POSTVMVM

Verba modesta parum cur sint tibi, Postume, dicam:

      Nam tibi sunt etiam facta modesta parum.

 

127.

IN IMONEM

Audet Imon scriptis, nedum me carpere verbis;

      At mea num prorsus pondere scripta carent?

 

128.

IN IMONEM

Audet Imon rabida semper me carpere lingua.

      Semper ego auditor? Vlla ne lingua mihi?

 

129.

IN IMONEM

Aut tu profer, Imon, tua vel mea carpere noli

      Carmina: cur carpis, qui nihil edis, Imon?

 

130.

IN IMONEM

Magnus Imon magno tegor hic aequalis Homero:

      Scripsit is Iliaden, scripsi ego Nulliaden.

 

131.

IN IMONEM

Carpis, Imon, cunctos. Qui nescit cur, sibi dicam:

      Solus iudicio nam sapis ipse tuo.

 

132.

IN IMONEM

Carpis, Imon, cunctos. Qui nescit cur, sibi dicam:

      Nam tu praerabida carperis invidia.

 

133.

IN IMONEM

Invide Imon, cunctis semper sic invidus esto,

      Vt nulli fias invidiosus, Imon!

 

134.

IN IVLIVM

Quod te carpat Imon, quid curas, optime Iuli?

      Nescis quod virtus non caret invidia?