Panormita elegia de caseo

Testo base di riferimento: A. Cinquini, 1910

Cura dell'edizione digitale: Ketty Peruch


Silva Placentinas inter densissima valles

      Tangit arenosi littora curva Padi;

Forte viret iuxta florenti gramine pratum,

      Mille petunt illic pabula grata boves,

5

Hirsutaeque solent illic errare capellae,

      Nec non lanigerae quaerere gramen oves;

Silvestres tenui canna culmoque palustri

      Pastores humilem composuere casam.

Hic ego de multis emisso lacte iuvencis

10

      Caseus in densum comprimor arte globum;

Inde ubi sum manibus latum calcatus in orbem,

      Perstringit tenerum lignea zona latus;

Et ne confodiant furtim mea pectora vermes,

      Me tegit aequoreo rustica turba sale;

15

Neve nimis capiam lignosum molis odorem,

      Sedula me volvit atque revolvit anus;

Nec dum nostra duos aetas compleverat annos,

      Aequavit currus cum mea forma rotas.

Me vix impositum tergo portasset asellus,

20

      Pulsasset forsan pondere pressus humum!

Tandem me cupidus venalem pastor in urbem

      Detulit, in medio constituitque foro;

In me convertunt oculos iuvenesque senesque

      Et me certatim garrula turba petit:

25

Pinguis erat croceoque cutis spectanda colore,

      Implebam totum lactis odore forum.

Me videt interea spectatque Azanelus et optat.

      Argentique dato pondere solus emit;

Inque lares tergo sublatum mittit equino

30

      Laetus et in thalamo collocat ille suo;

Saevaque ne rapidi faciant mihi vulnera mures,

      Alligat ad summam fune tenente trabem;

Neve nimis durus constringeret ilia cortex

      Vngebat liquido terque quarterque oleo.

35

Ah quotiens fixis dum me conspectat ocellis,

      O magno, dixit, munera digna duce!

Heu heu, me miserum crudelia fata manebant,

      Nec potuit vitae consuluisse meae.

Nam dum forte abiit foribus male cautus apertis,

40

      Irruit in vacuos impia turba lares,

Succisoque trahit pendentem saeva rudente,

      Nec pudet ex alta praecipitare trabe;

Vixque ruens duram concusso corpore terram

      Contigeram, ferro cum mea membra petit,

45

Exanimesque artus in plurima frusta secantur,

      Sicque superiecta transferor inde toga.

Non mea marmoreo componunt membra sepulchro

      Concava nec cineres contegit urna meos;

Alter sed calidas tritim me mittit in offas,

50

      Ingerit et pingues alter in arterias;

Alter et ardenti liquefactum decoquit igne,

      Et tenuis tosti crustula panis habet.

Pastillus sine me digitis productus aduncis

      Nec tereti baculo lagana tensa placent.

55

Quid referam quod nunc rabido me dente lacessant,

      Mille modis miserum turba gulosa vorat?

Plange meos casus iamque iamque, Azanele, caveto

      Incustoditas deseruisse Lares!