Postquam magnanimus morientia sanguine fudit

Pectora et ingentes expirans luminis iras

Daunius yliacos satiavit vulnere manes,

Componit senior regni iam fracta Latinus

5

Culmina, disiectos urbis iubet agere muros

Attoli; quibus aereas deducere turres

Cura sit, et summis Vulcanum pellere tectis

Imponit. Priscis reddit cultoribus agros;

Sponte tame se quisque premit patrieque ruentis

10

Cogit amor. Pars alta suis pendentia tectis

Robora, quis proprios animus dabat ense penates

Tutari, et dubiam patrie defendere sortem

Deiciunt, reserantque suis cum menibus urbem.

Pars templis ante arma deum galeasque comantes

15

Reddere, nec multum felicia vota laborant.

Qualis apes viridentis Hyble dum roscide stipant

Pascua, et in pictis desudat floribus agmen;

Fervet opus, latisque fremunt examina campis.

Haud quaquam obsequio merenti corde Latinus

20

Mulcetur properare domos: subit acrior illum

Cura, nec ingenti decebit pectore Turnus

Perfossus iugulo, et cari sine cespite manes.

Ergo urbi optate miserique ad tecta parentis

Mittere, quem longe mestum tegit Ardea muris

25

Decrevit, rutulosque iubet qui corpus amatum

Suspensi expectant, diversaque busta suorum

Acciri. Ipse autem solio non altus in aula

Consedit paucis rupitque silentia verbis:

"Dum voluit fortuna, duces superique sinebant

30

Cedere res: equidem haud divos infhandaque testor

Fata Frigum. Vidistis enim quo more potentem

(Heu nimium) colui dilecto pectore Turnum,

Non tantum nostro genitus si sanguine! tuque

O Darilas, multumque amisso tristis Enifheu

35

Nosti quidem. Subit ecce animo nunc tristis imago

Cum iam fulmineum toracha inductus et ense

Horreret, magnum poscens in prelia Teucrum.

Sustinui: quid nate paras? Iam concipe fedus;

Tempus adest, dixi, nimium iam senguine nostro

40

Arva rubent, cecidere animi. Mox improba herinis

Affuit, et galeam capiti suppressit ovantem.

Sed quid ego hec? Quanto volventur secula motu

Scire licet: nulli vestrum fhas cernere claros

Solis equos, quos prima polo lux orta remittet

45

Quosve premet, si leva velit fortuna; malorum est

Inscius, eoo spectat qui hiperiona celo.

Quare agite o iuvenes cuncti pia munera leti

Manibus egregiis, parvos date pulveris haustus

Et cineri prebete solum, gentemque revisat

50

Ipse suam. Patrio sic heu dabis oscula vultu?

Talis eris, sic Daune tuam non degener urbem

Intrat. Vltus avos cecidit: vos plangite magnum

Vltorem ytalie rutuli! Ciet agmina quisquam

Fortius? Heu miseri, sub quo duce stabitis, hic est.

55

Macte animi, vestros cecidit qui stratus in hostes.

Talibus excessit solio, largoque profundens

Hymbre genas, tum turba simul que plurima circum

Aggemit oranti stipatus limina nota

Ingreditur, qualis nitidi post fata iuvenci

60

Quem lupus aut durus detraxit sub ubere pastor,

It mater, nullique movent sua lumina fontes,

Non amnes, virides nequeunt avertere silve.

Tum regis monitu volucrem produxit Enifheus

Cornipedem, suaque arma super: subit illicet ille

65

Pronus et in duris figit gelida ora lupatis

Acceduntque fero lacrime. Iubet ipse Latinus

Ordine deduci exuvias spoliaque trahuntur.

Principio currus, raptorum insigna Teucrum,

Vexilla et clipei, tuniceque intextilis auro

70

Aptantur; tunc pone leves quibus hauserat hostes

Spicula subvectant, galeasque insigne comantes

Et citatorum faleras quas traxit equorum.

Hinc sonipes timida quem nunc regit aure Metistus

Insequitur, dubioque fremit parere magistro;

75

Post equites peditesque simul rutulique feruntur,

Adversi clipeos, hastisque in terga reductis.

At pater illacrimans demissa voce Latinus,

Vt potuit fari, suppremum ex more ciebat.

Illi per dumos, brevior qua ducit ad arces

80

Semita, iam fessi pilumniaque arva subibant.

Interea mediam fertur furibunda per urbem

Fama gradu,et magnis implet clangoribus aures

Regalemque domum, miserique in tecta parentis

Perfurit. Huc totis pernicibus incita penis

85

Defertur, funusque novum adventare profatur.

Turbate exiliunt matres, magnoque ululatu

Scisse comas, plenis expectant agmina portis.

Templa deum natosque putes patriosque penates

Divelli et totis Vulcanum fervere tectis.