* * *

O quantum graviora Dee nostreque Camene

Tractarent! onus excusat; labor arduus illas

Tenperat. En gemino nos ista incepimus evo,

5

Principiumque stili valde fuit inde remotum.

Ad proavos et avos nostros, patresque recursus

Protendamus iter, ne forte quis increpet actis

Antiquis Musas, ne nos et scire reverti

Arguat illa diu iam transinire retrorsum.

10

Gloria nostrorum, patrum stat gloria nostra:

Sed variare presentia facta videtur,

Vrbs famosa tui; si nos iam quanta recurrant

Contemplemur ibi reges, ducesque videmus

In te belligeros, et ituros Marte cruento;

15

In te cesareas iras, et fulmina missa,

Illic in Plano fontis Federicus anelat.

Primus in insidias et proditiosa minatur,

Obsidet infestans, et te quacumque molestat,

Eliditque tue arcum finia gentis;

20

Theutonicique truces, illic per plana furentes,

Crassantesque duces, equitesque in prelia proni,

Bacchati veluti furie que sedibus Orci

Exiliunt, missis ululatibus undique sevis.

Illic et clangor varius per castra tubarum,

25

Illic et motus, strepitusque immensus equorum,

Clamoresque virum, quales sunt etheris haustus,

Impulsusque graves, stridentes atque fragores.

Illic et tendas figunt, tenptoria spargunt;

Illic et loias condunt, et lintea tendunt.

30

Albescunt campi ceu lilea candida visi,

Ac in parte virent alii. Perusinus at audax

Intrepidusque exit, et vulnerat acriter hostes,

Secusque rediit, Romanum ac invocat almum

Ecclesie nomen, pugnatque fideliter armis;

35

Turrigerasque domos, sedes et menia summa

Defendit; mentique tenet convitia lata,

Vicinosque hostes, et Castellionica castra,

Spellinasque arces, adversaque Carpinis arma,

Ac populos, gentesque alias, iubesque rebelles,

40

Quas mea Calliope distinguet, et ordine cunctas

Exprimet inferius. Set postquam talia Cesar

Conspicit, et tantos avertit in hoste vigores: -

Non locus hic pugne, non ultra denique standum -,

Inquid, et eressit aquilas, et bucina iussa

45

Ivit, et omnis eques ad signa et principis aulam;

Congestusque Romam pater vestigia ducit.

Post hec arthona veniens regione Philippus,

Missus ab Augusto, secumque exercitus acer

Tyronum ac peditum, qua sunt Cortinica rura

50

Spargitur, atque minax in te conspirat et ardet,

Cesaris elatis signis, validisque tumultu

Balistis, tensis et nervis flagitat urbem.

Inmisso stridore tubeque tumultu

Innumere sevo, inmictunt et missile dirum,

55

Rasile quoque nocens, et inebriat inde sagictas

Quisque suas: pro parte sua bellatur utrumque,

Plagaque magna iacet, strages exacta per omnes.

Ast armis inimica suis Perusina iuvenctus

Obstat, et ad nostras hostis dux improbus acta,

60

Ex tanta virtute horum secedit ab arvis.

Fedator finis caret omni laude peracta;

Principium vacuum cui non est exitus actus.

* * *

Alter ibique novus Cesar subcrevit in orbe,

65

Alterius condam genitus, Luculumque subegit,

Obsessumque tenet, ac nostris tristia bella

Intulit. Alta sui non est iniuria corde:

Mota patris properat vindictam sumere tantis:

Innatum est natis ulcisci probra parentum:

70

Deterius primo parat hic, ac ordinat, aurit.

Maguntinus apes Lucani castra locavit,

Bella movens, et dura parans ac horrida multum.

Testificatur ea tibi Castellare, profatur

Stefanicum, sevosque aditus, sevosque recessus,

75

Pugnantesque aties, et telis pervia tela,

Vulnera vulneribus et clades undique dicet.

* * *

Ecclesie cultu longe quot passa fuisti!

Ceduntur vincla tibi, segetesque cremantur,

80

Cedunturque olee simul, et pomeria pulcra

Exuvie fiunt, ville spoliantur et agri;

Captivi sunt inde tui qui rura colebant:

Vrbs, tu sola manes; cuncta adversantur et obstant:

Sed tua pura fides te salvam fecit, et orbis

85

Factor. Cuncta videns ubi tot vastamina fiunt.

Cesar ait: - Nihil nos hic iuvat esse superbos;

Vix ullius domitare datur nec vincere posse:

Non pater ille meus potuit, dux atque Philippus

Defensus cessit; nos et cedamus ab istis. -

90

Retulit, atque sinit campos, et deserit urbem.