Gerardo Anechini de miraculis occursis Mutine 2

Testo base di riferimento: V. Licitra, 1969

Cura dell'edizione digitale: Tiziana Brolli

Altre sezioni


Argumentum

Contemptor Diuum infelix comes atque Iohannes

In predam trahitur. Monet et non temnere Sanctos

Nanque senex grauis et canus pia tempora circum.

Regia plebs cedit, Pasitheaque suadet amorem

5

Ethereum populo. Mutinensis turba niuales

Induit at uestes, surgit processio sancta,

Qua Partitur anus sancta in libamina panem.

Sexaginta etiamque aliena ad menia pergunt

Nanque oratores, solemnia festa ferentes.

 

1.

Talia dum loquimur lapsu clangoreque leto,

Hinc discurrit eques, uiridemque ad menia palmam

Nanque ferens, clamans: "Miracula tollite, gentes,

Magna adsunt, Christi uos omnes nomine leti

5

Viuite, sancte etiam orate et uexilla Marie.

Ille Deum contemptor enim, comes ille Iohannes

Vincula nostra subit, preda spoliatus et armis".

Prosilimus subitoque ipsum reuocamus ouantes

Palmiferum, quidam Mutinensis et inquit: "Amice,

10

Ede, precor, rerum seriem et miracula pande

Queque refers". "Fabor - dixit - breuiterque recludam:

Non datur hora more, letis aduertite mentes.

Vt uerum ingenti pecorum grege fulsit onustus

Atque hominum manibus strictim post terga reuinctis,

15

Sudantes deflexit equos comes ille Iohannes

Vignole in tumulum, saxi penes arida duri

Nam iuga turriferam quod in aera subleuat arcem:

Immemor ac demens quod sancte festa Marie

Leserat, innocuum quod sparserat inde cruorem

20

Strage neces cumulans infanda, quodque furore

Virginis horrifico exagitarat numina sancte,

Exuit arma ferox, firmatque frementia castra,

Protinus accingunt pecori se nanque subacto,

Viscera collaniant leti fumantia, lato

25

Immerguntque cado, uerubus disiecta reuoluunt

Arboreis. Illos demissaque flamma fatigat,

Hos rabiosa fames uictus corrodere siccos.

Singula decreui proprio cum lumine: nam me

Frondibus immixtum magne arboris umbra tegebat

30

Exploratorem, nemus undique meque premebat.

Incipiunt armare dape insatiabile corpus

Crassa, mellifluoque infundere pectora Baccho.

Sternuntur lectam magnoque sopore per herbam

Persimiles morti. Sic iam sua fata rotabant.

35

Et Deus omnipotens rebus sua tela nefastis

Vltrici uibrare manu equa et ceperat ira.

Vt ducibus retuli nostris, quecumque parabat

Armorum fortuna potens: "Gaudete, falanges:

Ante comas solis certa est uictoria nobis, -

40

Dixerunt - somno et Baccho iacet hostis opertus".

Inde statim sancte peragunt pia uota Marie,

Atque struunt acies tanto sub nomine nostras,

Hostibus et placidam obscura sub nocte quietem

Carpere nanque sinunt. Sed postquam lucida celo

45

Alba micat, pallent et sidera cuncta corusco

Surgentis Phebi radio percussa, repente

Dat tuba rumpendi signum clangore tremendum

Bellisono. Laxantur equis tunc lora repente,

Prepetibusque ruunt equites peditesque uicissim.

50

Paucis ordo fuit seruantibus agmina retro:

Tanta fides fuerat uincendi Marte sub equo.

Protinus aggredimur predeque cupidine magne

Hostes, irruimus tanto cum fragmine, quanto

Nubisatum fulmen densas descendit in ornos,

55

Aut sicut saxum de uertice nanque superbo

Pendentisque rotans montis resonare fragore

Omne nemus cogit, nec cessat sternere lucum,

Donec torrentis fundo requiescit in imo.

Haud aliter nostra arma ruunt. Vt castra tenentur

60

Noxia, colla uirum iugulo damus, ocius illum

Cedimus atque illum; pauco tamen uda cruore

Terra madet. Miranda cano: aut grauitate liquoris

Pampinei, seu delictorum mole suorum,

Nullus in arma parat se, sic accingitur ense

65

Nemo suo, nullus galeamque in fortibus aptat

Nanque humeris, nemo loricamque induit acrem,

Sella premit nec equum, nec lancea brachia mouit.

Hic grauis et stridor solito de more tubarum

Non erat ac clangor: nudi capiuntur inermes,

70

Et stratis multi nodoso fune ligantur.

Rusticus ut pecorum durus transferre macello

Pingue genus cupit, et dextra leuaque renectit

Agnorum uinclo nullo discrimine colla;

Vt lupus et lepores sopitos faucibus atris

75

Conterit, et multum tumefacto uentre reportat

Quod superest sine lite canum, sine uulnere quoquam,

Sic nos incolumes campum contriuimus omnem

Aduersum, mirumque inter tot corpora nemo

Saucius accipitur nostra de gente. Tumultu

80

Hoc ipso uerum trahitur comes ipse Iohannes

In predam, atque nepos, omnisque exercitus ille

Dat penas scelerum. Iam uos michi parcite, cursum

Accelerare decet. Non possum singula fari,

Non seriem tractim. Sat sit: mirabile fatu

85

Accepistis enim quando tam dira caterua

Tamque ferox, armis semperque assueta cruentis,

Sternitur, et nullo subit hostis uulnere uincla.

Ense Dei uulnus quis non meditabitur istud?".

Hec ubi, anhelantem ferrato et calce cruento

90

Stringit equum, cursus rapiens in menia pronos.

Prodiga uotorum, clamans "Miserere" ruensque

Plebs rotat, ac subito diuinos nanque paratus

Ardet ouans albam et uestem connectere dorso.

Erigit ad celum geminas cum lumine palmas

95

Sublato: "Nostri orbis seruantissima Mater -

Inquit - hera ac hominum sic prestantissima custos,

Que cogis iustas prauos uincire catenas,

Atque pios defendis item sub numine tanto,

Oramus pacem, miseri, da, Virgo benigna.

100

Crastina lux similes istis despondet honores,

Et donis Arabum redolentibus ara coletur,

Et pingui tripodas sanctos lustrabimus igne".

 

2.

Postquam conticuit uulgus tenuitque parumper

Ora, senex grauis et cui cani fronte capilli

Resplendent, niueum cui pendet et undique mentum,

Incipit hec fari: "Quisquis contemnere sancta

5

Numina presumit, desperet ducere tempus

Verum impune suum, semper memorem esse nefandi

Illum mente habeat, qui singula cernit ab alto

Nam solio, licet et gradibus uindicta remissis

Tarda meet, tandem fluit ipsa uolucribus alis.

10

Non expectato descendit fragmine fulmen

Nanque suumque moram pene grauitate repensat,

Serius et quanto, tanto sed amarius instat.

Verum ego, gentili si dignum credere uati,

Legi mendaces non tutum spernere diuos

15

Hactenus. Vnde Deum uerum et ridere tonantem

Audemus miseri, eterne et dare iurgia Matri?

Pretides etheree se olim cura fronte superba

Pretulerant forma Iunoni, seque uicissim

Esse boues sensere: iugo dare colla recuruo

20

Horrebant, rigidos stimulos et aratra timebant.

Nec minus Antigone crepitantia rostra piauit

Ibidis, et rapidis facta est inimica colubris.

Tantalis et natos bis septem amissa feroces,

Que Manto uates irridens sacra Latone

25

Iusserat, in rigidumque tumentia pectora saxum

Mutauit, retinens oculos in monte dolentes,

Rorat et eterno natorum uulnera fletu.

Palladie tele conuicia sensit Arachne:

Lycia ruricolas distendere brachia more

30

Ranarum uidit, quoniam sorbere paludis

Vndam Phebifere uetuerunt nanque Latone.

Acteon fleuit nudam uidisse Dianam:

Ipsa etiam immani, quoniam non culta fuisset

Frugibus admissis, apro Calidona lacessit

35

Omnia tum uastis cum dentibus arua uorante.

Dum parat insidiasque Pelasga fruade Lycaon

Nanque Ioui, siluas factus de sorte luporum

Incoluit, sueto semper de sanguine uescens.

Iam Capaneus atrox contemptor et ira deorum

40

Multifidus fulmen sub uasto pectore condit.

Adde quod Eurylochus, comes omniuagantis Vlixe,

Circeos spernens monitus, armenta cruento

Inuasit ferro Phebeia, quo ratis altum

Naufraga cum sociis tenuit mare, denique solus

45

Incolumis manibus puris euasit Vlixes.

Numinibus penas sub falsis si impia turba

Perluit, unde Deo coramque euadere certo

Presumis, scelerumque immania condere gesta?

Talia quid memoro? Verum neque Iupiter ipse

50

Et neque Iuno soror neque mater Apollinis almi,

Nec Tritonia Pallas, que ulla parte sedebant

Nanque poli, possent tantas indicere penas,

Nequidquam fulsere dei ullo in sidere carnis.

Si quid supplicii tulerat mortale feroxque

55

Tum genus, omnipotens solus Deus ille deorum,

Eterno qui nanque reos cum lumine pensat,

Impulerat. Si forte Erebi simulacra profundi

Christo mente ferens offendere ceca ruine

Quis daret, ille reum se nouerit atque nefastum,

60

Et penas sentire graues. Finxere poete

Hoc mortale genus cupidum feritatis opace

Impuni noxam non currere tempore uitam,

Sub uario et morum discrimine habere figuras.

Ergo qui celi iacet immemor ille sereni,

65

Omnipotentis adhuc Christi spectacula magna

Deserit, eternum nichil at sub mente reponens,

Sed solum terrena colens iuga, nanque iuuenci

Aut frendentis apri gradietur imagine torua.

Sic persepe deus, qui regia culmina mente

70

Nanque superbifica tenet, et cupit esse colendus

Angelico ritu, rotat, et priuatus honore

Fit saxo similis, lugetque miserrima fata.

Illi nullus amor, nulloque floret honore,

Saxea sicut ei uel scrupea staret imago.

75

Cetera sic igitur mores penes esse ferenda

Credite, finitimi. Vates finxere uetusti

Vltores sic esse deos, quod credere uerum

Non decet: hi superi dederant sua membra barathro.

Hoc sed lauriferi uerum cecinere poete:

80

Quisque pii tumido uiolaret corde Tonantis,

Vnius atque Dei numen sub nomine summi,

Vel Iouis, aut Phebi, uel siluicoleque Diane,

Ille daret penas scelerum: sic ipse sub orbe

Viveret infamis nostro, uel gloria nusquam

85

Afforet, hic morum quadam feritate rigente

Exuit, humanam retinens feralia formam.

Dicite iam queso: si nostro musa Nasonis

Tempore mutatas cuperet predicere formas,

Nonne lupos homines quos secula nostra uocarunt

90

Inuenietque boues? rigidi uel montis ad instar

Esse animos? Verum si me non fallit imago,

Hac tempestate esset transformatio maior.

Ast exempla uirent nobis iam proxima ualde:

Quis lupus est stabulis nostrisque rapacior usquam,

95

Bellua que nostre Cererique nocentior inde,

Fructibus ac nostris uel sus Calidonius agris

Iam grauior fuerit, quam olim comes ipse Iohannes?

At quoniam Bacchi truncauit munera pulcri

Viniferos populatus agros, sibi crura recidit

100

Vesano Argolici dudum de more Lycurgi.

Imo pater rerum, uindicte et maximus ultor

Iusteque omnipotens Deus hoc scelus ethere summo

Prospiciens, Matris quod sacra ferocibus ausis

Nec prece se frenans nostra uiolare parabat

105

Abstulit ethereum magno discrimine sensum,

Compulit ast illum iustas uincire catenas.

Talia plura animus uerum memorare uolebat,

Sed tuba Regino populo dat signa recessus.

Viuite felices, quibus hec sanctissima uestis

110

Terga tegit, nosmet pallium cingemus et istud.

Ite, pie gentes, reditu gaudete secundo".

Hec fatus, placido tenuitque sub ore quietem.

 

3.

Delius interea medium superabat Olympum

Curribus horriferis, propior iam uesper in undas

Oceani properabat iter, cum candida turba

Atque sacerdotes, Reginus episcopus, ibant

5

In patriam cantu festiuo. Contio tota

Hinc uexilla mouet candentia nanque Marie.

Protinus exortus clamor tonat ethera tantus

Et "Miserere" ferens solum "Miserere, Maria",

Quantus dum campis exercitus agmine denso

10

Victor ouans latis subito leuat inclita signa

Ordine sub pulcro, patrium sperando triumphum.

Occupat ast urbem post hec Mutinensis apertam

Plebs numerosa suam. Subito qua lapsa resurgunt

Magnaque seruantur uoto concordia ciues

15

Vnanimo, libatque sinu delapsa corusco

Virginis etheree. Et maior Pasithea sororum,

Corpus nuda suum, uisa est uolitare per urbem,

Talia uerba sonans: "Felices numine ciues

Virgineo, ceptis letas componite mentes,

20

Discite iusticie cultus seruare pudicos.

Religio sedeat uestris in mentibus alma:

In summa gaudere Iesum deitate tenete.

Non auri uanis splendoribus atque rubentis

Semper honorandos gratis uiolate propinquos,

25

Vendite nec lucro leges, periura nec usquam

Hereat ipsa manus mendaci subdita uerbo.

Atque fidem patrie sanctam portate decore,

Illicitas Venerisque faces extinguite rore

Ingenii celestis, item manus arma cruenta

30

Nesciat ipsa pati. Fessos tolerate parentes

Inque humeris uestris, caris non intonet usquam

Consiliis immane nefas. Hec omnia surgent,

Si modo rectus amor concors et gratia uestro

Pectore fructificet, nil et fingetis amarum.

35

Emicat equus amor, noctis resplendet et umbra:

Solus hic omne nefas extinguit et omne scelestum.

Furta uetat, thalamis iniuria nescit, et huius

Ante fores torquere pedem, et sanctissima curat

Numina, uerum horret tepidumque haurire cruorem

40

Et scelus omne fugit. Ciues, concordia, ciues,

Et uos dulcis amor foueat. Discordia sicut

Elatum imperium quodcumque supinat ad imum,

In tristes luctus contorquet et omina leta,

Sic rerum concors animi tranquilla quiesque

45

Infima cum superis equat, uel tristia letis

Circuit, et duros grata leuat urbe dolores.

Vt sileam Graias urbes et barbara regna,

Donec Roma tulit concordi consule sceptra,

Imperio totum placauit federe et orbem,

50

Occasusque suis manibus parebat et ortus,

Et qua parte polus flammato sidere flagrat

Et qua torpet hiems glaciali frigore dura.

Sed postquam rabies inuasit dissona rerum

Imperiale decus, totius sidus et orbis

55

Romanas acies ferrumque in menia torsit,

Est de monte alto et precioso deuia uallis

Roma effecta quidem, nimis et de sole micante

Nox obscura simul, caput et que gloria mundi

Ac erat, infamis pars postera facta profecto est:

60

Que tulit et largos tanto sub honore triumphos

In seruile iugum crudelis torsit Erinys.

Si tam grande iubar discordia nanque tenebris

Submersit, rebus quenam fiducia paruis?

Nuntia non minimo de sanguine nanque deorum

65

Sum data iam uobis, dicor Iouis esse tonantis

Filia, sed Christi, Iouis omnipotentis, alumna.

Discite iam pacis, ciues, libamina sancte:

Gloria sic dabitur uobis dignissima celo".

Talibus ipsa piam plebem Pasithea replebat

70

Auspiciis, et sancta uocans in federa ciues.

Ingrediturque hominum precordia magna uoluptas,

Magnus amor, subitoque omnes dulcedine pacis

Implentur pulcre, fugit ocius omnis ab ipsa

Vrbe furor. Visu mirabile, labitur ille

75

Ora inimica rogans ueniam, fauet ille petenti,

Et lacrimans petit ipse odii dimissa nefasti;

Porrigit hic ensem, manibusque repente perosis

Offert omne genus uindicte, pectus et acre

Nudans singultu, clamans: "Miserere, profundo

80

Percute, si libeat, submerge tepentibus extis

Ferrum, promereor". Iam non mora tardat et hostem,

Imo genu solidam mitti curuamine terram

Sponte petit, magnis simul et cum fletibus almam

Pacem orat. Sic alta animo et tranquilla uicissim

85

Suffluit ipsa quies, paribusque tenetur habenis:

Vt cum ceruleus furit estus in equore uasto

Flaminibus pulsus uariis, contraria ponto

Refluit unda alto rumpens latus atque sonorum

Litore in opposito, tunc si fortasse uolucres

90

In ripa alciones dent fetus, protinus omni

Fit tranquilla salo requies, et pace secundant

Fluctus, et nullo quassatur turbine gurges.

 

4.

Vesperus hinc suadet popularia membra soporem

Carpere iam placidum. Currentia sidera nocte

Hortabantur adhuc, sed nescit magna uoluptas

Torporis gelidi cunabula nigra tenere.

5

Nam deuota sacris insomnem protinus umbram

Preteriens urbs hec, uestes sarcire beatas

Assyria pergliscit acu. Tunc candida lina

Exuit omne thori genus. Ipsa decoribus albis

Pluma uacat, fiunt uestesque toralibus ipsis.

10

Mercedem tele propter protendere uitam

Callida ponit anus, nec uomere sudat arator

Terrifido, nemus et non concutit ulla bipennis

Vmbriferum, uigilat nec merces ulla per urbem.

Virginis altus amor magna et reuerentia sancte

15

Expulerat uanum uite terrestris amorem

Omnibus. Vnanimo induitur pretexta Marie

Nam populo lucem deuota mente morante.

Postquam Luciferi radiis excanduit ether,

Qui precio pronos suetus stimulare labores,

20

Deseruere lares solemni murmure turbe

Exhaustos uictu nulloque humore calentes.

Infantes aderant, quos nondum noxia torquet

Mens equidem, cunisque premebant ora parentum

Ipsarum, nec eis ulnas grauitate fatigant.

25

Altior atque etas currebat, adultior atque

Inde chorus, uicio graditur purgata iuuentus.

Cui Parce insidias ponunt, it lassa tremensque

Canicies senis, uires dabat alma uoluptas,

Ac onerata latus fetu matrona peracto

30

Intrepidis pergit gradibus, quoque lintea uestit.

Quisque cupit sanctis crimen delere nefandum

Passibus his, sperans euo meliora futuro.

Hostia festiuis postquam est celebrata Camenis,

Angelice fulgent acies, pulcerrimus ordo

35

Emicat, in prima uexilli fronte sacerdos,

Cantibus armatus diuis, uenerando Mariam

Progreditur, post quem fluit immatura repente

Pubes, hanc sequitur uerum genus omne uirile,

Post muliebre uiret, postremo cardine plures

40

Succedunt etate senes plena: simul omnes

Ordine sub tanto incipiunt laudare polorum

Reginam, uerum tali modulamine signa

Quatuor extollunt amplis comitata cateruis.

Sidereo ritu post sanctus episcopus omnes

45

Pastorale ferens sceptrum, cui tempus et alba

Infula connectit, turba redimitus ouantum

Nanque sacerdotum sequitur deitate uerenda,

Nec minus interea dextra leuaque magistri

Conseruatores acierum dogmate pulcro

50

Ibant, et passu stringebant ire iugali

Omne hominum genus hoc, fratrum de more sacrorum.

Menia et egredimur lustrantes templa perinde,

Qua uerum inuicte ciuilis ducitur arcis

Murus, qui curuo ratibus dat fornice portum,

55

Soluit in Eridanum graciles et ab urbe phaselos.

Dextra surgit enim Katarine sancta beate

Nanque domus, sic ara simul, pulsamus et ipsa

Hostiaque in primis hec motibus ara ueretur.

Ast introgressis referens cerealia dona,

60

Triticeum panem in palmis simul ore benigno

Obuia currit anus rugis et arata figuram

Longo plena situ nitido et circumdata uello.

Incipit hec Cererem duro discindere ferro,

Distribuens cunctis coram gradientibus. Atque

65

Hoc sanctum crustum libauit primus, et inde

Vltimus, et pleno discedit quilibet ore.

Tum bis quinque hominum fulgebant milia toto

Agmine, sed nulli facta est penuria gustus:

Diuinus manibus crescit cibus, alta fidesque

70

Omnia nanque potest, supplet, nec desinit usquam.

Fingite mendacesque deos Pelopeia membra

Cocta patri misero sic semiuorata repente

Osse elefantinoque artus supplesse tenellos

In nexus dulcis uite et copulasse saluti;

75

Fingite ceruicem, quam olim Tirynthius heros

Aonii uates hydre truncabat in ictu

Nequidquam uasto reuirenteque gutture crebro.

Non mentimur enim uos ut fingendo soletis:

Lumina nostra fidem faciunt, et tempora nostra

80

Hec pariunt, nulla ignotaque ambage tenentur.

Hanc nostram Cererem geminabat gratia summi

Artificis, uerum que gentis milia tristi

Nanque fame pereuntis item iam plurima pauit,

Piscibus et binis simul et cum pane beato,

85

Queque quaterdeno Egypti per deuia lustra

Fore die placido populum satiauit inertem;

Que totidemque impasta stetit cum patre diebus,

Montibus et speculans nostram meditando salutem;

Que limphas in dulce merum mutauit, at ipso

90

Nanque stupente choro, matre et mirante Maria.

Interea lucis medium conscenderat axem

Igneus at Titan, cum cetera templa pudicis

Passibus his circumlustrauimus. Vrbe petita,

Morsibus haud crassis ieiunum pectus inheret.

95

Nec fera pendenti pinguisue natabat aeno:

Solum onerare uident sterilem mantilia mensam

Et Cereris pure, sic Bacchi munere mixto

Atque pudicitie, multis soror unda placebat,

Nullus amor uentrisque onerat mortalia uasti

100

Viscera, quisque pio gaudebat degere uictu.

Postera nanque dies similique sub ordine nosmet

Euocat, et nona statuimus luce morari

Talibus in sacris, clari ut docuere magistri.

Sic nos omnis habet lux, et miracula surgunt

105

Vndique. Qui gradibus curuis et calle sinistro

Corpora portabant, que lucem lumina ceca

Optauere diu, gaudent reparasse salutem.

Et sonus obtusa refluebat in aure potenter:

Plurima sic morbi facies fugiebat ab ipsis

110

Corporibus, trita auxilium que mente uocabant.

 

5.

Fulserat at lampas celi que lumine primo

Quarta ferebatur, qua pulcro more priorum

Multi oratores aliena ad menia pergunt,

Mores angelicos referentes, numina sancta et

5

Vellatumque genus, sedes simul arua petentes,

Tunc celebraturi et summi quibus ara Tonantis

Fundari possit, quando agmina nostra ferentur

Litus in alternum, paulo et reparare quietem

Vt ualeant dulcem, miracula pandere et alta.

10

Sexaginta igitur uirtutum sidere claros,

Eloquio simul et generoso dogmate plenos

Ire iubent, qua olim studiorum mater amena

Sanctorum culto sub colle Bonomia floret.

Nec mora, sidereis iussis parere frequentant

15

Quadrupedes niueo uestiti stamine pingues,

Seque simul sancto passu mandata facessunt.

Iamque gradu exacto portas et tecta subintrant.

Hos cursu rapido pueri tenereque puelle

Aerio clamore premunt, comitantur euntes

20

Vulgus iners, totus "Miserere" sonabat et ether.

Tum sublatus equo patrum discurrit ad ora

Nuntius, albenti referens sub ueste latentes

Mirandos uenisse uiros pergrandia fari.

Illi pomiferum spatiantur forte per hortum,

25

Quem cingit pulcra fabricatus et arte corona

Mirifica murus geminas diuisus in alas

Vertice sublimi, quo quatuor ora uirorum

Nanque pari et lato possunt discurrere passu.

Fornice pampineo circumuestitur et hortus

30

Hic quoque: Bacchus enim gaudetque Ismenius ipsum

Incoluisse locum, gaudet simul ipse Priapus

Hellespontiacus uirides incessere frondes.

Hic matura uiret primis in fructibus anni

Nam cerasus calathis pulcerrima dona ministrans,

35

Et muscata pirus, simul et glacialis abunde.

Inde futurorum Parnasi prescia laurus

In tumulo uati multum et carissima Phebo.

Persica uirgineo semper matura sub astro

Herois tardo mensis gratissima uictu,

40

Vel que Pisarum fecundum litus inumbrat,

Queque saporifero aut dulcore Ferraria nutrit.

Pomorum genus omne uiret, uiolaria uerno

Tempore nam redolent, simul et rosa punica apertis

Frondibus ipsa rubet, uernantia lilia candent

45

Crassa liquore soli, dea Flora coloribus ipsum

Ceruleis uario circumdata tempora serto

Hortum collustratque humenti gramine terram

Obtegit, ut placidum sit iter gradientibus ultro.

Consueuere patres rebus quandoque quieti

50

Publicole paulo mordaces ponere curas,

Nanque ibi solemni persepe et surgere mensa

Et lenire mero torrentia pectora dulci.

Accirique repente iubent et cedere coram

Qui debent fari nostra et mandata referre.

55

Postquam in conspectu concessa licentia lingue

Eloquii, sacer et Mutinensis Bartholomeus

Fons clari placido sic talia protulit ore:

"Patres auricomo septi fulgore potentis

Iusticie, pietatis item, ad uos sancta lacessunt

60

Tendere mira Dei, et uestes portare beatas.

Credimus at famam uestras uolitasse per aures

Vt Mutinensis enim uerum legatio nostra est,

Ceu populus noster tegitur uelamine sancto

Virginis etheree, uel Christiparentis ut alma

65

Purpureaque toga, tela redimitus et alba,

Et ceu solemnis processio fertur in urbe,

Continua sub luce micans, celeberrima signa

Vt sequimur, simul et que tunc spectacula surgunt,

Idcirco siluisse decet. Mos celitus istis

70

Cultibus exortus, fines pulsare propinquos,

Et tota psallente manu sanctissima uerba

Figere celestes aras, et lintea summe

Virginis, omnipotens et corpus tollere celo,

Finibus hos habitus cedendo relinquere fuluos.

75

Oramus sedes quibus hec solemnia sacra

Si libet armemus, populusue quiescat, et agros,

In quibus hic noster sanctas percollocet aras.

Luminibus coram Virgo sanctissima uestris

Ardescetque illam Phebeios ante uigores

80

Cernetis, radios uincentem fronte corusca.

Multa etiam meritis occurrent omina uestris:

Muneribus quisquam diuis redimitus abibit.

Oceano ueniens mos hic percultus Hibero,

Vrbibus et cunctis, Romano Gallia nostro

85

Pontificique obnixa diu seruauit et ipsos

Angelicos ritus, quas Apenninus et umbrat

Seruauere urbes Ligurum ducis, alueus et quas

Nauigat Eridani. Dedimus poscentibus ipsis

Finitimis campos similes, et dulcia Tempe

90

Nos etiam, rebus sic uos placate beatis.

Non ullis squalebit ager populatibus egris

Ac spondemus enim, nec erit uiolentia quoquam:

Maiestas nos sancta uehit Virgoque serena.

Addite, si puro sub pectore sancta manebit

95

Religio talis, mergetur pestifer annus,

Mitia consurgent et uobis sidera nempe.

Gaudebunt uestre segetes, felicius agri

Pubescent, dira et flatu discedet Erinys

Tabifico, pax alma ipsam mulcebit et urbem,

100

Spiritus et tandem eterna in sede quiescet".

Hec ubi, labra premit clausoque obmutuit ore,

Orsus sed largo sic est sermone senatus:

"Insignes quibus est magno facundia fratres

Plena Deo, simul etherea uirtute potentes,

105

Nouimus et fama et rebus quecumque tulistis

Certa quidem dudum. Sed uos percredite, fratres,

Non ita semota sol aureus urbe quadriga

Ista Iusticie uerum delabitur, ut nos

Pectora gestemus diuis obtusa beatis.

110

Ergo agite, et uestras acies subducite sanctas

Quaque libet satius. Seu uultis scandere muros

Vrbanos, etiam uel uultis castra locare

Cultibus in nostris, uel gramine ponere ameno,

Cedimus ac ipsi. Nec enim dubitamus agrorum

115

Squalorem quemquam oriri populatibus egris.

Imo erit et munus uos tollere queque uoluptas

Ipsa uocat, nichil est uetitum, succedite ceptis,

In commune damus camporum munera et urbem.

Cetera que fertis Christus Deus ipse secundet

120

Celorum et Regina potens". Dixere. Repente

Gratifico ciues nostri sermone recedunt,

Et data tunc patrie portant responsa moranti.