carmina libraria Isaaci Newtonii Philosopiae naturalis principia Mathematica

Reference basis text: Londinii, 1726


In viri praestantissimi Isaaci Newtoni opus hocce mathematico-phisicum

 

En tibi norma Poli et divae libramina molis,

Computus en Iovis et quas dum primordia rerum

Pangeret, omniparens leges violare creator

Noluit atque operum quae fundamenta locarit.

5

Intima panduntur victi penetralia caeli,

Nec latet extremos que vis circumrotet orbes.

Sol solio residens ad se iubet omnia prono

Tendere descensu nec recto tramite currus

Siderios patitur vastum per inane moveri

10

Sed rapit immotis se centro singula gyris.

Iam patet horrificis quae sit via flexa cometis.

Iam non miramur barbati phenomena astri.

Discimus hinc tandem qua causa argentea Phoebe

Passibus haud aequis graditur; cur subdita nulli

15

Hactenus astronomo numerorum frena recuset;

Cur remanent nodi, curque auges progrediuntur

Discimus et quantis refluum vaga Cynthia pontum

Viribus impellit fessis dum fluctibus ulvam

Deserit ac nautis suspectat nudat arenas

20

Alternis vicibus suprema ad litora pulsans.

Quae toties animos veterum torsere sophorum,

Quaeque scholas frustra rauco certamine vexant,

Obvia conspicimus ubem pellente mathesi.

Iam dubios nulla caligine praegravat error

25

Queis superum penetrare domos atque ardua caeli

Scandere sublimis genii concessit acumen.

Surgite mortales, terrenas mittite curas

Atque hinc caeligenae vires dignoscite mentis

A pecudum vita longe lateque remotae.

30

Qui scriptis iussit tabulis compescere caedes

Furta et adulteria et periurae crimina fraudis,

Quive vagis populis circumdare moenibus urbes

Auctor erat Cererisve beavit munere gentes,

Vel qui curarum lenimen pressit ab uva,

35

Vel qui Niliaca monstravit arundine pictos

Consociare sonos oculisque exponere voces

Humanam sortem minus extulit, utpote pauca

Respiciens miserae tantum solamina vitae.

Iam vero superis convivae admittimur, alti

40

Iura poli tractare licet, iamque abdita caecae

Claustra patent terrae rerumque immobilis ordo

Et quae praeteriti latuerunt saecula mundi.

Talia mostrantem mecum celebrate Camoenis.

Vos, o Caelicolum gaudentes nectare vesci,

45

NEWTONVM clausi reserantem scrinia veri

NEWTONVM Musis carum cui pectore puro

Phoebus adest totoque incessit numine mentem

Nec fas est propius mortali attingere divos.

 

Edm. Halley