Ad Dominicum Venerium patricium Venetum

 

Lingue precor, Lycidas dum luget, lingue parumper

Pieridas, quas ipse colis, quibus ipse refulges.

Ite per herbosos carpentes gramina campos,

Ite ite o pecudes, quo vos trahit, ite, voluntas:

5

Nulla etenim Lycidam vestri iam cura fatigat.

Vosque ferae impune, et volucres impune potestis

Ire redire vias, Lycidam dolor anxius urget.

Non ego vos iaculis posthac, non rete lacessam:

Tela retusa iacent sine honore, et retia pendent

10

Cardinio extincto, quo non mihi carior ullus,

Cardinius custos pecoris, sectator aprorum.

Quae poterunt aegram solari carmina mentem?

Ah potius socii fatum referamus adempti,

Indignos obitus lacrymis referamus amicis:

15

Sunt digni lacrymis obitus, lacrymabile fatum.

Quis furor? Ah tandem quae te crudelis Acerra,

Quae rapuere irae? Cunctis o saevior una,

Quas chorus exercet Dryadum crudelis Acerra,

Cum iuvenem immiti praereptum funere passa es

20

Cernere, et in lacrymas non te dolor improba vertit.

Te vere quercus, vere te saxa tulisse

Crediderim, quando potuisti perdere, qui te

Prae grege, prae iaculis, unam prae rete colebat.

Ah crudelis Acerra tuos cur perdis amores?

25

Quo ruis? Est Siculae vano rumore puellae

Fabula, nulla magis praevertit foemina sensus,

Nulla magis, quam tu, confixit Acerra medullas.

Infelix iuvenis, dum te cupit usque, paratque

Flectere blanditiis, prece, munere, dum colit unam;

30

Dum te per saltus sequitur, loca sentaque circum,

Dumque tibi longa sylvas indagine cingit,

Et lepores, damasque uni tibi munera servat;

Tu pro venatu assiduo, pro munere, tu pro

Blanditiis cita fata paras, precibusque Dianam

35

Immeritis poscens crudelia praemia factis

Sollicitas, penitusque novo perculsa furore

Haec ais, at saevum mulcent nil verba furorem:

"O Dea, virgineis quam dudum addicta choreis

Excolui, mater docuit quo tempore primum

40

Fallere aves visco, gruibusque intendere lina:

Si te unam Venerisque iocis, iucundo et Amori

Praeposui (tanti purae mihi foedera vitae),

Diva precor miserere: vides, quo conciter oestro.

Deceptam niveae (ni fallor) munere lanae

45

Te quoque saevus Amor vicit: quis vincet Amorem?

Cardinium Scimeris habet, tu digna repende,

Vnam amat, et nostros spernit iam perfidus ignes".

Vix haec edideras, precibus cum victa Diana

Annuit, ut vitrea nudam se forte lavabat

50

Fontis aqua aestivo venandi fessa labore;

Et fratris, spatia assiduo qui summa rotatu

Lustrat, et aligeras ex ordine temperat horas,

Auxilium implorat, viresque reposcit ab uno.

Ille pererrati transverso limite caeli

55

Vrebat terras, vastique patentia ponti

Marmora, et Icarii rabiem canis igne maligno

Exagitans, generi humano letumque, luemque

Vrgebat passim, ne dum morbosque sitimque:

Sensit, et immisit iuveni nil tale verenti,

60

Dum celerem in casses trudit de montibus aprum,

Ferventem radiorum aestum, rabidumque furorem

Sideris, atque ustis prorepens ima medullis

Insinuat se se grassando, et pascitur artus.

Tum penitus misero nocuus calor ossa perurit:

65

Mox sensim venaeque arent, maciesque calentem

Obsidet, et sanguis vanas tenuatur in auras.

Ast ubi crudelem eventum Dea vidit, iniquis

Ereptum fatis iuvenem sine munere non est

Passa mori, fecitque suo de nomine florem,

70

Qui nunc dumosis consurgens undique sylvis

Carduus ardenti venantes sauciat ictu;

Quaeque manu, et pharetra venatica tela gerebat,

In spinas vertit, quibus est praecinctus, acutas.

Hactenus o retulisse satis tua funera care

75

Pastor, ab Elysiis qui nos nunc prospicis agris,

Atque alias istic pecori das iam Deus herbas.

Quam bene nunc tecum est actum non cernere, quae sic

Nos agitant; altis novus hinc furor Alpibus actus,

Hinc Germana rapit tempestas omnia, quin haec

80

Ceu nihil, heu tecum turpi iam foedere vincti

Galle furens, Parthi, Cilices, Thracesque, Getaeque

Exturbant, miserasque abigunt bona nostra capellas;

Quin dominos, totumque simul populantur ovile,

Invitosque alio cogunt nos vivere caelo.

85

Vsque adeo Ausoniae pastores tristis Erynnis

Torquet, et in peius discors sententia versat.

Verum si superis placitum, si nostra reposcunt

Crimina, ut aeternum fatis iactemur iniquis,

Diique, Deaeque omnes, quibus est res Itala curae,

90

Vos o praesentes patriis succurrite votis,

Vos saltem servate urbem decus orbis, ocellum

Europae, Italiae sidus, virtutis Asylum,

Hadriacas inter quae felix enitet undas,

Quae nobis vel numen adest, cui ponimus aras,

95

Quam veneror, praeclaram urbem, sanctumque Senatum,

Cuique triumphales aeterna in secula lauros

Auguror, auspiciis semper melioribus auctae,

Vt domitis penitus monstris, atque hoste subacto

Inclyta barbaricos referat Regina triumphos.

100

O utinam tecum vivam, condarque sepulcro

Cara Deum soboles, magnum Iovis incrementum;

Et revocem viduas extincta coniuge Musas.

Sat lacrymis dedimus: pecudes, venit umbra, redite.