Teofilo Folengo eglogarum appendix

Testo base di riferimento: M. Zaggia, 1987

Cura dell'edizione digitale: Barbara Zlobec


1.

Tognazzus

Tunc de calcagnis suspirum grande cavavit

Tognazzus, dicens: "Cordoium, Berta, dedisti,

Cum Bertolinam memorasti; o scannacorada,

Omnes plus tostum voluissem perdere vaccas,

5

Quam Bertolinam, tamen excipiendo Bonelam.

Sunt iam quinque anni, passarunt forsitan et sex,

Quod Bertolinam sposavi mense Novembris.

Ayme, suos poterit quisnam laudare parentos,

Qui sunt de primis habitant in valle casadis?

10

Sunt bene staghenti, multum bestiamen habentes,

Quo valeant plures terrae sboazare biolcas.

Illa suo sensu tam maturale tenebat,

Quod centum vaccas hora beverasset in una.

Haec quoque bella fuit, sicut iam, Berta, provasti,

15

Cui pirontus erat vertex, aliquanto coputus,

Nasus distesus rampini more colabat,

Nec sua stricta fuit nimium bochina, quod ipsa

Quando gregnabat geminas toccabat orecchias;

Quam pulcros oculos habuit sua testa ficatos

20

- alter gazzolus, niger alter, sguerzus uterque -,

Quos inficatos mihi quando tenebat adossum,

Non bene cernebam si me guardaret, an altrum.

Quantum docta fuit grassos componere gnoccos,

Tortas, tortellos, maccum, muliebre polenta ...

25

Non biscurabo donec mea vita manebit

Splendentem manuum pellem digitosque politos;

Absque orechino nettare valebat orechias,

Longis namque ungis fecisset pectina corni.

At si narrarem totum, nimis esset afannus:

30

Quando ricordor eam, meme disnembolo totum.

Tantos costummos habuit, quod quisque stupebat,

D eque suis membris stranium mittebat odorem".

Cingar

Cingar vix simulat crepanti pectore risum,

"Est verum - dixit - quod talem perdere femnam,

35

Deberes ungis propriis graffiare masellas;

Nam tua tota domus vadit sotosora, quod illa

Instrumentorum fuit una magistra tuorum.

Sed moruit: quidnam magis uitra flere bisognat?

Summe aliam quae te scaldet, Tognazze, morosum;

40

Ne dubita, quoniam contato stamus in isto,

Quo genus asbaccum bestiaminis huius habetur".

 

2.

Tunc de calcagnis suspirum grande cavavit

Tognazzus, dicens: "Cordoium, Berta, dedisti,

Cum Bertolinae memorasti nomen amatae.

Cunctas pius tostum voiuissem perdere vaccas,

5

Seu Brognolinam, seu Moram, sive Bonelam,

Quam Bertolinam, quae vaccas praestitit omnes.

Sunt modo quinque anni, passarunt forsitan et sex,

Quod Bertolinam sposavi mense Novembro.

Ayme, quis illius posset laudare saperum,

10

Quae centum pegoras hora beverasset in una?

Heu, quam bella fuit, tu scis, tu, Berta, provasti,

Cui caput aguzzum Zenovae, cui fazza botazzi,

Cui nasus drittus rampini more colabat

Semper aquam roseam gozzantem supra menestram;

15

Nec sibi stretta fuit nimium bocchina, quod ipsas,

Quando sgregnabat, geminas toccabat orecchias;

Sat pulchros oculos habuit sua testa ficatos

- alter gazzolus, niger alter, sguerzus uterque -,

Quos inficcatos mihi quando tenebat adossum,

20

Non bene scernebam si me guardaret, an altrum.

Docta fuit grassos manibus componere gnoccos,

Tortas, tortellos, maccum, muliebre polenta.

Non ego scordabo donec mihi vita manebit

Splendentem manuum pellem digitosque galantos;

25

Absque orecchino nettare potebat orecchias,

Longis namque ongis fecisset pectina corni.

At si narrarem tuttum, nimis esset afannus:

Quando ricordor eam, meme disnembolo totum.

Tantos costumos habuit, quod quisque stupebat,

30

Deque suis pedibus stranium spirabat odorem".

Cingar vix simulat crepanti pectore milzam,

"Est verum - dixit - quod talem perdere donnam

Stat grandis iactura tuae, Tognazze, casadae;

Nam tua robba quidem vadit sotosora, quod illa

35

Instrumentorum fuit una magistra tuorum.

Sed moruit: quid te plus oltra dolere bisognat?

Summe aliam quae te scaldet, Tognazze, morosam;

Ne dubita, quoniam contato stamus in uno,

Quo genus asbaccum bestiaminis huius habetur.

40

O utinam semper sit tanta caristia panis,

Quanta fuit quondam, nunc est, erit inde donarum!"

 

3.

Tunc de calcagnis suspirum grande cavavit

Tognazzus, dicens: "Cordoium, Berta, dedisti,

Cum Bertolinae memorasti nomen amatae.

Cunctas plus tostum voluissem perdere vaccas,

5

Quam Bertolinam, quae vaccas praestitit omnes.

Sunt modo quinque anni, passarunt forsitan et sex,

Quod Bertolinam sposavi mense Novembro.

Ayme, quis illius costumos dicere posset,

Stare pares dignos regis papaeque moeris?

10

Mille quidem pegoras media beverasset in hora,

Docta fuit grassos manibus componere gnoccos,

Tortas, tortellos, maccum, muliebre polenta.

Non ego scordabo donec mihi vita manebit

Splendentem manuum pellem digitosque galantos.

15

At si narretur tuttum, nimis esset afannus:

Quando recordor eum, totus disnembolor intus.

Tot bon costumos habuit, quot testa capillos".

Cingar vix retinet schioppanti in pectore milzam,

"In verum - dixit - femnam moruisse cotalam

20

Est grandis codesella tuis, Tognazze, facendis;

Nam tua robba, domus vadunt sotosora, quod illa

Instrumentorum fuit unica mastra tuorum.

Sed moruit: quid te plus oltra gramire bisognat?

Prende aliam quae te scaldet, bonhome, putinam;

25

Ne dubita, quoniam contado stamus in uno,

Quo genus ad plenum bestiaminis huius habetur.

O utinam semper sit tanta caristia panis,

Quanta est donnarum per totum copia mundum!"