19. F. Venereo patritio Veneto
Iuliensi praesidi Venus

Surge (triumphatum nec enim tibi denegat ingens

Roma caput victamque deis languentibus urbem),

Magna parens Hadriae, vitreo cui vortice Nereus

Atque Athamanteis respirat fluctibus Ino,

5

Cui pelagi mitescit hiems. Tibi concipit ignes

Phemonoe thyrsumque ferens Semeleius Euan

Et casti regina chori; tibi murmurat ultro

Virginea de rupe Helicon et maximus Hermes,

Tu quoque Caesareae limes quem prospicit ore

10

Dantem iura foro prosternentemque minaci

Fronte nefas, qua sese udo de vertice Turrus

Praecipitat nostramque vado praeterfluit urbem

Robora vi convulsa trahens, qua tristia Cormus

Saxa domat pluvioque minax prosternitur amne.

15

Sume lubens quodcumque paro, nec fistula vatum

Sordeat aut nostra modulatus arundine Phoebus.

Iulia vipereis infestans arva colubris

Alecto nostras Erebo sociaverat umbras

Civilisque movens atros discordia crines

20

Tiliaventeas late populaverat urbes,

Cum Venus Hadriaco Neptunum vortice currus

Spumiferos exercentem blandasque foventem

Nereidas, miti sic questa redarguit ore:

"Quid querar aut Praeneste ferox aut tristia magni

25

Fata Iovis, genitor, quod me Saturnia tantum

Persequitur nostrosque adeo malesana minores

Exagitat? Tu cerne meos ut iniqua severo

Iuliadas prosternat equo, quas turbida caedes

Ingeminet. Vix Hydra fugax flaventibus undis,

30

Tiliaventeo vix unda potentior amne

Sufficiunt prohibere nefas, vix Sontius ingens,

Sontius infectas miseratus sanguine ripas.

Talis in Iliacum furias evexerat agmen,

Structa tridentifero cupiens evertere divo

35

Pergama et infaustae peritura cacumina Troiae

Tydides, cum me furiis ingentibus ardens

Ingenti excepit telo atque ingentibus armis

Nube cava natum amplexam perque ipsa trahentem

Castra Agamennoniae fuerat qua exercitus alae

40

Mitior et currus procul exercebat Achilles

Atracios magnumque fremens dabat Hectora leto.

Sic etiam Rutuli demens incendia Turni

Movit et Ausonias nimis indignata secures

Eumenidas ausit medio rapuisse barathro;

45

Tum Lausus, tum contemptor Mezentius orbis

Astriferi et Latiae pubes sata margine ripae

Tristia Romuleo posuerunt arma Gradivo:

Hinc dirae passim strages, hinc orta Latino

Bella corymbiferaeque dederunt orgia matres;

50

Ipsa tenens regina faces et mystica Bacchi

Tympana Labdacioque movens incendia thyrso,

Spargebat tenues per opaca silentia crines.

Hinc magnus furit Aeneas, hinc asperat iras

Turnus atrox tandemque mei sub pondere nati

55

Corruit et Stygias fugit indignatus ad umbras.

Nulla tamen pietas, nullus praecordia divae

Lenit adhuc superum superoque potentior omni

Iuppiter, aut fati lex aut Themis optima divum?

Ergo meus sic ibit honor? Sic corruet ingens

60

Iulia et irriguo circumflua moenia Turro,

Moenia Caesareis famulata securibus olim

Et pia Ledaeo complexa Aquileia Timavo?

Tu, pater, hanc compesce luem si turpia natae

Damna vides, si te Veneris primordia tangunt

65

Et iuvat hinc nostros subolem tenuisse volucres.

Tu, pater, hanc misero demas e pectore labem".

Dixerat; haec vitreae Saturnius arbiter undae

Praerupto nitens scopulo et spumantibus arvis

Ora dedit Paphiae sinuosa per aequora divae:

70

"Me ne putas, Cytherea, tuis divertere curis

Posse animum et duris nemorosae questubus Idae?

Me ne putas miseri latuisse pericula Turni

Et formidatas Latiali vertice turmas

Aut quae Turricolas agitat discordia cives?

75

Novi equidem quodcumque refers, novi undique dirae

Iunonis crudelem animum et crudelia gentis

Funera quae vitreo colit exundantia Turro

Pascua et irriguam Cormi torrentibus urbem.

Tu vero quodcumque ferox Saturnia miscet

80

Excidium, quascumque novat fors improba curas

Disce pati et lacrimis compesce fluentibus ora:

Sceptra etenim maiora dabo atque ingentibus utar

Auspiciis, ut signa tuus coelestia Caesar

Augeat et laetas iterum pube impleat urbes.

85

Et iam caeruleis Hadriae circumfluus undis

Computat insignes annos Mavortius heros,

Computat et fasces venturumque aspicit aevum

Quo magis frenabit opes, quo Caesaris ingens

Excepisse forum mirabitur undique pubes

90

Hunnia et immensos immensa parabit honores.

Aurea tunc passim meliorque novabitur aetas,

Aurea Saturnus miseris dabit ocia terris;

Tunc nullas pecori fraudes malus obstruet Augon,

Augon Marmaricae generatus sanguine Leucae,

95

Augon Turricolis horror pastoribus ingens;

Sponte sua frondescet ager, sponte omnia silvis

Provenient multasque dabit sponte arbutus umbras.

Felix illa dies Venetos cui cernere fastus

Contigerit pompasque virum et surgentia plausu

100

Agmina per laetas errare licentius aedes.

Hunc ego ceruleae reptantem fluctibus undae

Qua Venetum clarescit apex, qua murmurat ardens

Hadria et ingenti littus prosternit arena

Edocui quos Luna globos obversa ruetur,

105

Quo rutilum fulgore caput circumferat et quo

Vortice pastoris teneros meditetur amores.

Edocui plectra Aonidum, quibus horrida movit

Tartara Bistonio stabulatus margine vates

Et flentes Orco Eumenidas et Cerberon ore

110

Frendentem trifido Siculaeque elementa Maricae;

Saepe etiam didicit variis animata figuris

Semina Pyrrheasque manus et furta Promethei;

Vnde coloratos ducat Thaumantia crines,

Vnde genus pelagi et Nereidos Amphitrites,

115

Post obitus num vita animis, post funera manes.

Praecipue quis honor superis, quid turbida quaerat

Iustitia et miti ridens Clementia vultu;

Mecum Erato Pallasque fuit, quique enthea rupis

Castaliae pineta legunt et maximus Euan,

120

Euan thyrsigere metuendus cuspide Nysae.

Adde quod hic vestra gavisus origine duci

Nomen habet Veneris, nomen sibi vendicat ultro,

Diva, tuum et Paphiae meditatur murmura famae.

Postquam igitur flavo labentem vortice Mellam

125

Terruerit victorque suas remeaverit undas,

Ingentes capiet fasces, ingentia Turri

Moenia et ingentes urbis per compita leges

Instituet totoque scelus procul auferet aevo.

Tunc nimium felix auroque potentior ipso

130

Chloris eris, Chloris vitreum Natisonis ad amnem

Carmina Maeonio modulata ingentia plectro;

Tunc nimium felix stabulantem carcere Mopsum

Excipiet rursusque pios blanda hauserit ignes".

Haec deus, at genitrix Paphios enixa volucres,

135

Laeta fluentisonis qua se Cypros exerit undis,

Sedato posuit tristes e pectore curas.

Ergo fausta dies et amato Cynthius orbe

Te nostris, auguste parens, immiscuit oris

Hunneamque dedit frenare potentius urbem,

140

Ergo fausta dies nostris te immiscuit arvis.

Vive diu felix, nec amatum, Chloride, Mopsum

Despice nec Mopsi deductum pectine carmen

Aut quae Leucadio Sporenus murmurat auro.

20. Dominico Trivisano patritio Veneto
Iuliensi praesidi Turrus

Vos, nymphae, vitreis nymphae quas fluctibus ingens

Turrus alit multoque effusus nectare crines

Auget, Caesar et Hadriaco sub gurgite miscet,

Vos mecum hoc tenuate rudi modulamine carmen.

5

Sic vestros numquam, proles Nepheleia, crines

Inficiat salsoque humectet marmore Nereus;

Sic rapidum genitor sub rupe coerceat amnem

Nec cautes aut saxa trahens ingentia ripas

Exeat aut sata laeta vado populetur iniquo.

10

Tu vero, cui plectra movet Nysae arbiter Euan,

Enthea cui movet ora Charis sonituque fatigat

Tergemino et docta comit Tegeaticus umbra,

Dexter ades nec sperne coli nostrosque parumper

Sume deos dum bruma rigens Aquilonibus horret,

15

Dum gemit Orithyia virum pernicibus alis,

Intempestiva fugientem gaudia nocte

Taenario demissa lacu et nigrantibus umbris.

Iam tua vexabat letali pectora motu,

Magne pater, vesana lues totamque per urbem

20

Spargebat fatale nefas, cum fluctibus imis

Audiit indignum fati scelus arbiter uda

Qui Turri sub rupe cubat trifidoque vagantes

Castigat temone deas, ubi fluctuat ingens

Deucalion miscetque Austris humentibus imbres

25

Sive Therapnaeos iterant ubi carbasa fratres

Victa mari tristesque gemunt incendia nautae.

Ocius humenti litua deus advocat omne

Concilium nymphasque ciet sub carcere caeco,

Spumanteis nymphas, patriae quibus ardua curae

30

Saxa et pinifero nutantes vertice rupes.

Insignes capit aula deos et flumina summos

Impediunt graviora foros; minor excubat udo

Turba solo et vitreum nullo terit ordine limen.

Tiliaventeae primus volat arbiter undae;

35

Maiestate ingens auctoque ingentior alveo

Saxa trahit vulsasque trabes domitoque superbit

Arcade torvus adhuc spoliatoque arduus hoste.

Barbarica mox fronte minax et turbine multo

Fella ruit parvusque trahit sua cornua Melo;

40

Mox raucum Celina sonans atque impiger aureo

Stella sinu lymphisque fluens algentibus Hydra

Affuit et Naucelus et ingenti pater urna

Sontius ac Lemen flava maculatus arena,

Lemen Iulei gavisus arundine Phoebi

45

Et qui septeno rorat deus arva Timavo,

Qui tauriformis circumsonat arva Natissae,

Qui fluctu, Varane, tuo et spumantibus Alse

Vorticibus magnumque vago Natisona meatu

Implicat et Cormo perituris incubat undis.

50

Vt posita cunei tenuere silentia voce

Assurgit deus et multo venerabilis aevo

Excipit haec faturque senex: "Vos, enthea Phorci

Progenies et vera sali fluitantis imago,

Qui mecum rapido per levia saxa volatu

55

Curritis et flavas Hadriae sinuatis arenas,

Scitis ut ingentem nostris in fluctibus urbem

Caesar avis atavisque potens, ut victor Iulo

Condiderit sublime forum Mavortius heros,

Nomen adhuc servant populi dominoque tumescunt

60

Iuliade magnoque deum venerantur honore:

Perdidit urbs serique Vtinum dixere nepotes

Mutari sic cuncta valent fugientibus annis,

Huic ego, caeruleis Hadriae qua fluctibus ingens

Surgit apex Venetaque iubas leo mergit arena

65

Horrenteisque armos horrenti fauce reclinat,

Virtute ingentem heroa atque ingentibus ausis

Delegi, qui sceptra ferens ingentia miti

Pace regat populos vitiumque coerceat omne.

Affuit Aonidum puero chorus et pater Euan

70

Nascenti et diros modulatus arundine Phoebus

Terrigenas bellumque Iovis, nec grata Prienei

Vota, nec obscuras Satyro moriente Celaenas

Quique Amathusiacam saevo domat igne Cerastin,

Et flentes iuvenum turmas et pectora torquet

75

Anxia captivoque senum trahit agmina curru.

Affuit et mater geminos enixa volucres

Grata Palepaphie qua murmurat unda columbae,

Qua Cypri sinuatur apex et turbine multo

Fervet hiems crepitantque effracto carbasa malo.

80

Illum etiam Charites blandis complexibus, illum

Tergemino fovere sinu et spumantibus undis

Orchomeni matrisque piis aluere latebris.

Inde puer triplices vultus, puer entheus hausit,

Cura deum puer et triplici vocem extu1it ore:

85

Hinc magnae nomen genti dedit, at dea summi

Nata Iovis Cirrhae per opaca silentia duxit

Ignotasque artes ignotaque carmina vulgo

Edocuit Getico, vates Rhodopeius Haemo

Qualia post miserae deduxit busta maritae

90

Postque triumphatos aeterno carmine manes.

Mox coeli motus patriisque animata figuris

Semina primaevumque Chaos Titaniaque astra;

Quis deus humanam tacito regat ordine molem,

Siderea quis rupe tonet Siculoque malignos

95

Igne premat noctisque fero sub carcere damnet;

Cur teneat convexa ratis, cur lubrica coelo

Anguis eat vitreoque solutus ab aequore Delphin

Miretur tenerae pallescere cornua Lunae;

Dura Lycaonias si poena coerceat aras

100

Igne Thyesteasque dapes et furta Promethei,

Furta catenatos animis enixa labores,

Et quaecumque senex horto canit arduus et quae

Socratico natum sinu complectitur ingens,

Quae pubem Samiae Latiam docuere volucres

105

Post cineres magnae devictaque pergama Troiae.

Iam patrium frenabat ebur fascesque tenebat

Caesareos nostrumque forum Chariteius heros,

Cum pubescentem divino pectore tabem

Corripuit fususque toro languentia traxit

110

Viscera languentemque animam languentibus extis.

Qualis apex, Narcisse, tibi en seu turbine multo

Seu rapidis vexatur aquis et grandine saevi

Orbis anhelantesque gemit livescere crines,

Qualis et Oebalio percussus tempora disco

115

Indignum Phoebi crimen procumbit humi flos,

Siqua illum duro pavidum ferit orbita curru

Pestis adhuc bacchatur atrox et inertia torquet

Ora lues perque ima viri praecordia serpit

Insinuans sese et multum fert ossibus ignem:

120

Hoc igitur frenare malum medicamine multo

Cura subit nobis atramque avertere pestem.

Visceribus flammatur amor; vos, enthea mecum

Pharmaca, Paeonios mecum vos carpite ritus

Nec pudeat servire deos. Hic gramina poscat

125

Quae summo tenet ossa iugo, quae Pelion et quae

Pindus alit pueroque senex patefecit Achilli;

Hic succos, Epidaure, tuos, hic gramina servet

Anguis et aeriae dictamnum vertice rupis.

Hoc patriae commune malum, en hoc impia nobis

130

Fata parant crudele nefas; ciet ecce malignos

Plebs gemitu lacrimisque deos et maximus ordo

Et sexus dat vota minor, vota irrita coelo".

Annuit his flammata cohors totumque repente

Concilium Phoebi medicas accingitur artes

135

Pharmacaque succosque legit, nec triste recusat

Ferre ministerium sociasque adiungere vires;

Ipse deus tormenta parat. Iam Latmius ibat

Endymion tacitaeque ferebat gaudia Lunae

Per noctem cum pulsa lues, cum pristinus ignes

140

Accepit vigor et pestem corde expulit omnem,

Pestem atro prognatam Erebo et liventibus umbris.

Haec igitur sit fausta dies, hanc plurima circum

Laurus eat qua tu cumulato grandior aevo

Surgis et optatae gremium, pater, excipis aethrae.

145

Haec tibi lux natalis eat victoque triumphans

Nestore Cumaei numerosos pulveris annos

Augeat et Phrygiae transcendat gaudia vitae,

Gaudia quae roseis Aurora cubilibus olim

Fovit inops animi clausoque oriente petivit.

21. ad Nicolaum Mocenicum
fori Iulii praesidem Carcer

Quae loca Taenario vates finxere barathro

      Saevus ubi rabido Cerberus ore tonat,

Nonne sub obscuri foedo sunt carceris orbe?

      Vtraque non differt conditione domus:

5

Hic resonant luctus, hic plurima mortis imago,

      Hic fremit horrifero tracta catena sono;

Sisyphus hic premitur Tityosque extenditur ingens,

      Tantalus hic refugas improbus auget aquas

Et quicumque suos audax nimis inquinat ortus

10

      Aut secat infanda membra paterna manu.

Ficta putes igitur Triviae loca, Gnosius aut quae

      Aeacus et senior quae Rhadamantus habet.

Et tibi sint posthac miseri tormenta barathri,

      Carceris horror, edax sanguinis ira, dolor.

22. ad Dionysium Contarenum
Catilina pro scribis

Impius in nostros saevit Catilina penates

      Et coniuratus regna Cethegus habet.

Vulgus iners flammas et tela sonantia miscet,

      Officium populus impietatis agit.

5

Quid petat incertum est: vi non ratione movetur,

      Vi quaerit nostras supposuisse manus.

Tu, pater, Hadriacae cui Tethyos enthea mater,

      Cui Phaethontei surgit arena vadi,

Triste manu compesce nefas et fortibus ausis

10

      Frange tribunitiae seditionis iter.

Neu decreta velis, neu sanctum abrumpere coetum

      Scribarum nostri quem statuere senes.

Aurato sic te solio labentibus annis

      Aspiciam lato ponere iura mari,

15

Qua Tartessiaco diffunditur aequore Triton

      Et matutino Cynthius axe fugit.

Est operae pretium, si trux Catilina minatur,

      Vt Cicero facinus exitiale premat.

 

23. Moeris pro eisdem

Dixerat: "Haec mea sunt, veteres migrate coloni"

      Musa Bianoreis nobilitata modis,

Non quia tunc Moeris flaventia linqueret arva

      Pulsus et undosi pascua laeta Padi,

5

Sed mala vaticinans Vtineae pectora turbae

      Quae scelus, a!, dira seditione movet

Vt scribae cedant veteres et inutile vulgus

      Res valeat nostri diminuisse chori.

Ergo numen habent vates et saecula norunt

10

      Eventura: deos Calliopea facit.

24. Gabrieli Venerio patritio Veneto
Iuliensium praesidi Caesar

Creditur occiduae Calpes Tirynthius audax

Victor amazoniaeque manus et flexilis Hydrae

Qua stagnat Lernaea palus torpentibus undis

Et lavat anguifero marcentes amne colubres,

5

Qua latus Harpalice duro circumligat auro

Bellipotens spernitque toros inimica iugaleis

Et Veneris dulces natos et dulcia furta,

Pastoris Nemees donum, exitiabile donum

Prodigiis, Acheloe, tuis clavamque trinodem

10

Siderea cepisse manu cui maximus Atlas

Terrigenae, cui terga Libys alesque Promethei

Succubuit geminusque leo, nec rustica dona

Posthabuit deus aut animo despexit iniquo.

Sic tua Leucadium virtus, pater, enthea carmen

15

Excipiat nobisque lubens assuesce vocari.

Neu tenues numeros, neu singultantia verba

Despice: Bistonio non dum madefacta Prieneo

Saxa vel Aonios monstravit Cynthius amnes,

Torvus ubi sonipes latus humectantibus undis

20

Abluit et geminis ad coelum tenditur alis

Bellorophonteo suffusus pectora tabo.

Viderat Idalio rerum dispendia coelo

Iulius et passim tacito reptantia motu

Nostri damna fori caligantesque tenebras

25

Iuliadum queis humenti circumflua Turro

Moenia, queis patrios saltus foedare parabat

Strymonii frenator equi, Rhodopeius heros

Tempore quo fines liquit Taulantia pubes

Illyricos, victae plorans incendia Clysae,

30

Quo luctum, Scardona, tuum Oceanitides undae

Arvato flevere sinu et tentoria circum

Scythonii posuere viri. Iam Thracius ibat

Signifer et Geticae fulgebant cornua lunae,

Cornua Persephones diris animata figuris,

35

Cum deus haec puro queritur miseratus Olympo:

"Turbine quo patrias olim viduaverat urbes

Saeva Iovis coniux et amoeni pascua Turri

Novit Arabs et quos Abyla supereminet et quos

Tardior ignavo circumsonat axe Bootes,

40

Novit inops Garamas et arenivagus Cyrenes

Accola Cyniphiaeque nurus et corniger Ammon

Iuliadum civile nefas et inertia passim

Corpora fluctivago tellurem aspergere tabo.

Ecquid adhuc furor et tacito sub pectore serpit

45

Ignis edax? Ecquid genuina fluctuat ira

Et trahit Eumenidas Erebo? Truculentior ecce,

Ecce (nefas) iterat clades et vulnere saevo

Nititur aerias Vtini subvertere turres

Et quae praecipiti quondam labentibus annis

50

Tecta iugo opposui (sic, dii, voluistis) amoeno,

Turrus ubi secat amne vias et gurgite multo

Hadriacum Tritona ferit, siquando malignae

Surrexere Hyades pluviosusve ingruit Haedus.

A! satis, a! fuerat taedis crepitantibus olim

55

Caesareos fumasse lares et maxima labi

Atria, quae vitreus praeterlabentibus undis

Romatinus et ingenti Concordia vallo

Ambibant, cum Pannonias exercitus alas

Tiliaventeis numeravit perfidus oris,

60

Vnde catenato gemuit sub pondere noster

Limes Amyclaeoque decens Aquileia Timavo,

Aequoreas tranavit aquas et carbasa Nereo

Credidit et tumidis Hadriae caput abdidit undis.

Sed quid ego fatale nefas et temporis acti

65

Bella queror? Praesens oculis obvolvitur ecce

Carnorum funesta lues, en barbarus hostis

Pangaea de rupe tonat Furiisque minacem

Vexat equum demens et iniqua fulminat ira.

Ibo igitur Venerisque nitenti vertice matris

70

Auxilium coeleste feram, quae sedula dudum

Virtute ingentem heroa atque ingentibus ausis

Delegit, Venetum qua caerula Neptunime

Attollit decus et pelago spatiatur aperto

Hadriaci regina maris; volventibus ille,

75

Ille deus lustris nostras moderabitur oras

Non secus ac Romana senex Capitolia qui se

Aeneadum sacris divorum miscuit aris

Et Latium maiore tholo maioribus ignes,

Roma, tuos adytis coluit dum Vesta Quirinum

80

Sidereo posuisset equo et fulgentibus astris

Stellantis coeli, qualis Marathonia Codrus

Munichii delubra soli dum vulnere saevo

Corruit et studiis aptam pallentibus urbem

Liberat hostili formidine rusticus heros.

85

Si quaeris genus, hunc auris vitalibus olim

Nascentem peperit Neptunias Amphitrite,

Grata leonigenae capiunt ubi lintea puppes

Et Venetus clarescit apex, ubi murmurat ingens

Hadria victricemque deus complectitur urbem,

90

Massylae cui terga Iubae, cui plurimus adstat

Rictus et hinnitu salientes verberat undas,

Quo rauci maris unda sonat cursumque reflectit

Eridanus, quo Medoaci lutulenta fatiscunt

Aequora et Euganeus tumidis se cornibus infert

95

Fumiferas Aponus exhalans gurgite nubes.

Ipsa Venus puero divinum Amathuntia nomen

Imposuit, Venus Idalios enixa volucres,

Vda Palepaphio Doris qua tunditur aestu

Obvolvens bibulis sinuosum pectus arenis.

100

Vix primus Titana dies conspexerat udo

Surgentem pelago prosternentemque tenebras,

Cum deus Aonio velatus pectora thyrso

Astitit et cantu primas compescuit iras;

Mox docta roravit aqua sapientior unde

105

Cerneret eventus rerum, nec grandia turpi

Mergeret ora situ aut vitio foedaret iniquo

Secretas animi sedes, quas entheus optat

Naturae pater ut torpentes adiuvet ignes,

Siquando male suada fames atque ardor habendi

110

Visceribus serpit tacitis et pervigil errat

Flamma novercalesque movent incendia curae.

Astitit et positis monstris et Gorgone saeva

Pallas, olivifera nigrantes arbore crines

Impediens tenuesque sinus, Tritonida qualis

115

Vndam laeta subit Libycis exercita campis

Et multo sudore fluens, Theumesia qua1is

Aonii dumeta iugi portasque serenat

Cecropis et grata mitis spatiatur Itone.

Protinus ingenium puero dedit aurea virgo

120

Et mentis sublime decus puerilibus annis

Tradidit, ut facibus castas fumantibus aras

Et summi delubra Iovis Cythereius heros

Aeternum coleret maiestatemque deorum

Concepta dudum supplex averteret ira,

125

Vt fidei servaret ebur trutinamque labantis

Iustitiae Torquatus uti, vel grandior aevo

Philyrides coluere, senex hic pondere multo

Centauros poena assuetus cohibere malignos,

Ille pios nati trudens ad Tartara manes,

130

Et qui Sidoniae cuneos despexit Elissae

Regulus, aut caro fida Icariotis Vlixi

Nocturnae fallens iterata exordia telae.

Inde Lycaonia venit Tegeaticus umbra

Et decus eloqui et facundas pectore vires

135

Occuluit quibus Arpinas, quibus enthea Pytho

Vincitur et Siculo procumbens marmore Siren

Mopsopiusque senex, populi quem fama secuta est

Fulmen ab arguto rapidum vomuisse palato.

Quid loquar ut cedat querulo pia Daulias ore

140

Dulichiique nives et toto pectore Nestor,

Nestor Abantiades coniuratorque Cethegus?

Hic vel Echionias dictis averteret iras,

Hic potis infenso pugnacem Eteoclea ferro

Conciliare, minax Iuno Saturnia quamvis

145

Argolicas tueatur opes, Erycina laboret

Oedipo Dionaeas contra defendere Thebas,

Et natae regnum Hermiones cupiatque furentem

Blanditiis lenire deum qui Bistones urget

Caedibus et Geticas incestat sanguine rupes".

150

Dixerat, et Veneto surgentes marmore turres

Caesar olorina vectus per inania biga

Declivi temone subit; comitatur euntem

Maiestas et partus honor fulgentibus armis,

Qua Rhodani sonat amne latex et pinguia Celtae

155

Arva colunt, qua Teutates horrentibus aris

Incubat et vates alternant carmina Bardi

Plurima felicesque vocant in sanguine manes,

Dirrachium sinuatur ubi et ferventibus undis

Obiectat latus aerium vitreosque fatigat

160

Petra sinus quoties spumis salientibus audax

Occursat pelagus fundoque evolvitur imo.

Applausere deo Nereides et longaevus

Hadria sollicitum excepit laquearibus aureis

Oblita Sidonio qua fulget purpura fuco

165

Et Paria de rupe silex asarota figuris

Intexit variis Lacedaemonioque nitorem

Saxa ferunt avulsa iugo, nec decolor udi

Vena maris gaudet socias intexere vires.

Protinus ad magni sublimia rostra Senatus

170

Evolat et medio patrum se se agmine sistit

Obductus nube et caeco velatus amictu,

Ceu pater Aeneas humeris cum sustulit aegrum

Pondus et effeti senio pia busta parentis

Ad Latium victae fugiens incendia Troiae,

175

Vel cum tempestatis hiulcum pertulit agmen

Sidoniasque hiemes Gaetulis Syrtibus ortas

Intrepidus Byrsaeque rebellem assurgere molem

Finibus aspexit Libyes et paupere terra.

Tiliaventeis ergo te Martius heros

180

Praesidium fastis et nostrae destinat orae,

Magne pater, frenosque sui commendat Iuli.

Nec deus aequorea pontum qui verberat alga

Depositum fatale negat flaventibus arvis

Iuliadum neque magnanimo dux abnuit ore

185

Fluctivagi moderator equi et circumflua Tethys,

Vt patrias tuearis opes et saxa minaci

Clara iugo, Turrus quae praeterlabitur amnis

Et consanguinei divum accoluere nepotes.

Sic nostri dumeta fori, pater inclite, servas

190

Et ditione tenes Vtini graviore secures

Moeniaque rupesque dei, quas barbara pubes

Aggere congesto gelidaeque exercitus auxit

Pannoniae fatis sic impellentibus olim.

At tecum socias patriae moderantur habenas

195

Heroes gemini et latus amplexantur honorum:

Serius hunc vitreis orientem fluctibus, illum

Prospexit rapidi moribundus cultor Isauri

Linquere maternam primis ululatibus alvum.

Hic senis Oebalii studiis melioribus ingens

200

Vincit opus legesque pio sub dogmate pensat,

Ille draconigenae diis applaudentibus aequat

Examen trutinae pius Actaeasque tenebras.

Quinetiam Virtus animos et grandia miscet

Ora tibi comitemque suis amplectitur alis

205

Erigonem placido ridens Clementia vultu,

Fortunate senex, et iniqua submovet Ira.

Macte animo! Geticae numquam, te sospite, clades

Iulia vastabunt infenso pascua ferro,

Nec Pangaea vagis horrescet Cormus arenis

210

Agmina vel Latiis inimicum fluctibus Hebrum

Turricolae formidabunt sub gurgite nymphae.

Pax erit et fractis amens Discordia telis

Exilium crudele feret nigrantibus umbris

Eumenidum, Pax arva colet melioribus annis.

215

At tibi perpetuas iuncto canet ordine laudes

Scribarum chorus et Turro circumflua pubes,

Quod patriae tuearis opes et pondere nullo

Vexari dumeta velis. Tu Nestoris ergo

Saecula nobiscum Phrygiasque extendere metas

220

Aude laboratasque deo sub vindice turres

Aeternum cole, Pisaeo numerosior aevo.

25. I. Antonio Venerio patritio Veneto
Iuliensium praesidi Erigone

Rursus, io, Venus ad patrios Amathuntia colles

Sidereo trahit orbe iubar finesque serenat

Caesaris et Latio sudatas agmine turres

Imperio meliore novat. Gemmantibus auge

5

Cornua, Turre, vadis et ovantem gurgite pompam

Ducite, Naiades iterataque gaudia, Caesar,

Sume; tuo lux ista diem moderatur ab astro

Et trahit Erigonem coelo post impia patris

Funera laudatumque canem. Vos enthea divae

10

Numina Castalio mecum subsistite luco,

Vos numeros dictate: negat Semeleius Euan

Ire per Aonias inculto carmine rupes.

Flebat adhuc miseri fatum Marathonia virgo

Triste senis moestaque oculos sub nocte ferebat,

15

Cum pater omnipotens illam coelestibus oris

Intulit et membris nymphae morientibus ultro

Stellatum crinale dedit solatia durae

Sortis et insignem posuit laquearibus aureis.

Ex illo scintillantem virgo enthea molem

20

Posthabitis coluit terris coeloque vagata est

Astrorum cursus inter motusque paternos.

Forte potens Hadriae domitor Neptunius heros

Cui Thetis aequoreas hiemes aspergine miscet

Et senior Nereus applaudit gurgite cano,

25

Frena tibi dederat patriae titulosque superbos

Iuliadum pater et nostras iniunxerat urbes,

Ante Iovem blando cum sic dea pectore fatur:

"Magne pater, qui res hominum moderamine iusto

Tartaraque solemque domas, qui fulmine saevo

30

Terrigenas portentificis animata colubris

Agmina terrificas insultantemque Capaneum

Coelicolis iuxta fraternae incendia pugnae,

Nosti equidem cur signa vehat tardantia noster

Icarus et superum latratibus impleat axem

35

Moera fatigatis iubar exitiabile terris.

Scis mea cur variae circumstent pectora flammae,

Pectora Cecropiis addicta cubilibus olim,

Nunc picturato, genitor, famulantia coelo:

Semper ego post triste senis, post triste parentis

40

Excidium miserosque obitus errantibus astris

Incubui et terras procul aspernata reliqui,

Attica Munychiae tellus operata Minervae

Et pigris Maeander aquis et conscia furti

Saxa, decens Ledaea, tui Marathoniaque arva

45

Sordebant. Nec me colles florentis Hymetti,

Nec senior cultis habuit Gargeticus hortis.

Hactenus, o, coeli sedes et lactea coeli

Arva lubens colui et divum monimenta peregi:

Nunc amor est imis hominum regionibus uti,

50

Nunc terras habitare iuvat qua vortice pleno

Fertur in Euganeas Turrus spumantior undas,

Hadriaci dudum proceres Mavortia proles

Insignem numero (sic, dii, voluistis) ab omni

Delegere virum qui Iulia tecta minaci

55

Assuescat frenare manu sontesque profundo

Carcere et ingentes Vtini moderetur habenas.

Da pater hunc auguste sequi, da sistere terris

Iuliadum sublime decus: meliora videbis

Ocia si magni turres complectar Iuli,

60

Si populos coluisse dabis quos alluit udo

Gurgite praecipitans Cormus, siquando malignas

Hydrochous perturbat aquas et nubila densat

Qualia per Latium flaventia Thybridis arva

Iratum fugiens natum Saturnus agebat,

65

Exilium crudele ferens laurentibus oris.

Cui virtus pietasque viri? Cui non patet ingens

Religio quam vel Latii penetralibus imis

Egeriae sapiens coniux, vel maximus olim

Thiodamas Graiis mallet posuisse Mycenis?

70

Cui non explorata fides quam Regulus ultro

Sidonia de rupe tonat Mavortius heros

Invitans Latios ad grandia facta nepotes?

Adde quod Aonias graviori pectore vires

Concipit excultumque modis Helicona serenat,

75

Applaudunt colles et castalis Hippocrene.

O quoties illum Nereus et caerula pubes

Nereidum blando mulcentem carmine fluctus,

Insanos fluctus Hadriae spumantiaque arva

Laudavere senem! Quoties ingentia Pytho

80

Rostra exercentem formidatumque leonis

Robur et aequorei subeuntem corda senatus

Obstupuit; Tartessiaco nec marmore currit

Fama minor, qua Labdacio Tirynthius arcu

Tergemini portenta viri plaudentibus astris

85

Edomuit latoque Abyla suffunditur aestu.

Hoc etenim demensus iter Cythereius heros

Hesperio praecepta Iovi monitusque leonis

Attulit et mandata volens animosa peregit.

Mox Gallum sermone ducem et subsellia mulsit

90

Barbara, limoso velox ubi gurgite fertur

Sequana ramosas evellens cautibus ornos

Et praeceps multa ruit accumulatus arena,

Tros puer aerio pluvias dum vertice miscet

Ceu tardi comites Ithaci, lacrimabile nautis

95

Prodigium, blando mulcebat carmine Siren

Et freta Sicanias praeterlabentia rupes.

Sed quid ego tam parva loquor? Tu, maxime rerum

Conditor, huic fato sic impellente dedisti

Quicquid Anaxagoras, quicquid viridantibus hortis

100

Mopsopius senior variosque animatus in ignes

Pythagoras Phariis sapientior attulit oris.

Miratur natura parens ut dogmate toto

Magnus in hunc Theophrastus eat et mystica Proclus

Sacra ferens, ut Speusippi labor entheus et quod

105

Alcinoo sudata pale contexere chartis

Maluit Eudoxique nimis temeraria virtus

Et quodcumque senex Italis exercitus oris

Archytas sublime canit, quodcumque recenset

Porphyrius Nilumque docet Mareoticus Hermes.

110

Si quaeris natale solum, procul aspice turres,

Ingentes Hadriae turres vitreoque nitentes

Imbre domos, ubi se pulcherrima Neptunine

Exerit et Veneto parat ocia grata leoni.

Illa viri sedes illum Venus aurea quondam

115

Nascentem mediis excepit fluctibus udae

Tethyos et niveis lacrimantem sustulit ulnis".

Dixerat Erigone: vultu Saturnius aureo

Annuit et placidis votum nymphae auribus hausit.

Interea vitreos Hadriae Cythereia puppis

120

Verrebat fluctus et Iulia tecta petebat

Maiestate potens senior Zephyritidis ingens,

Depositum iustaque forum ditione premebat;

Occultans cum se virgo praecordia subter

Fit comes et patrios fines arcemque revisit

125

Aerio positam clivo, cui barbarus olim

Post obitus, Aquileia, tuos exercitus haesit

Infestans Italos duris populatibus agros.

Macte animo graviore, senex! Te numina coeli

Dignantur cupiuntque sequi, te circuit alis

130

Erigone gremioque fovens amplectitur ut nos

Aequali temone regas, ut pondere iusto

Flagitium quodcumque domes et sontibus Hydris

Eumenidum qualis Minos et flebile quisquis

Iudicium piceis Erebi moderatur in oris.

135

Vive diu, pater et Phrygio numerosior aevo

Turricolas compesce manus Vtinique labantes

Consilio firma res, ut te vindice discant

Hunniadae coluisse deos et pectore toto

Virtutes amplectantur facinusque relinquant,

140

Donec Olympiaco suffusus nectare divis

Assideas Venerem iuxta multisque vocari

Assuescas hominum votis et crimina damnes.

26. Nicolao Pontico patritio Veneto
Iuliensium prasidi Aegle

Aeriae rupes, Latio quas agmine Caesar

Eduxit quondam coelo et radiantibus astris

Belliger undosi prope saxa nitentia Turri,

Vos, inquam, rupes, vos instaurata minaci

5

Culmina Pannonio tenues ad carmina vires

Nubigenis excite iugis, quando enthea porro

Calliope manet et Tyrias pater incolit urbes

Cui citharae cordi, cui lotos et innuba laurus.

Sic Turrus genitor vitreis argenteus undis

10

Perpetuos latices aeternaque flumina ducat,

Nec formidati metuat incendia Phoebi

Saeva Cleonaeumque iubar; sic Hunnia pubes

Aeternum vos laeta colat melioribus annis

Fonsque suburbano qui ducitur advena colle.

15

Interea, quae divinis afflatibus Aegle

Maxima nympharum patrii sub marmore Turri

Dixerit, Aonides, dictate vagantibus auris;

Vos auris, aurae nobis haec carmina passim,

Nos dabimus seris dictata nepotibus olim.

20

Iam pater Hadriaco solvebat ab aequore navem

Ponticus et Carnis felicia regna ferebat

Euganea vectus pinu, quom talibus Aegle

Prima salutavit venientia carbasa virgo:

"Quod votum, Neptune, tibi fumantibus aris

25

Hunniadum cortina dabit? Quae munera cives

Digna ferent nostrumque forum, dispendia postquam

Vrbe fugas tota patriaeque labantibus oris

Depositum sublime vehis, cui pascua late

Iulia, cui silvae arrident frondentibus umbris

30

Ceu nemus Aonidum Phoebo et Latonia rura,

Ceu Tenedos Lyciaeque minacia saxa, Chimaerae,

Seu redit Ortygia, geminae seu moenia Cirrhae

Deserit aut gelida Boreae divertit ab ora?

Ite, nurus Veneris magnae et solemnia dona

35

Ferte coronatumque merum, nec floribus ipsis

Parcite, quos Zephiritis hiulco vulnere mater

Infecit quondam, quos flumineis Narcissi

Eduxere vadis et ferro saucius Aiax

Et disco, puer infelix, dum Cynthius acta

40

Ludit Amyclaea vel Abantius orat Vlixes.

Ite, piae matres et ovantem carmine multo

Neptunum canat ista dies rediviva quotannis.

Ille fluentisono quia ducit a pectore nobis,

Ille pium nobis heroa gementibus infert

45

Qui regat hos fines et Iuli moenia Turro

Circumplexa vago raucumque sonantibus undis

Pectore nil servile tenens, qui fortibus ausis

Aerias Vtini rupes et nobile sumat

Imperiumque latasque fori ditione secures,

50

Egeriae qualis senior convivia postquam

Romulus excepit divorum et nectare multo

Abluit auratum caput unde potentior omni

Flumine purpureum Tiberinus obambulat aequor,

Aequor agens Tiberinus aquas ubi sedula Circe

55

Tyrrhenas cantusque virentes inficit herbas,

Vertere sueta homines in corpora dura ferarum

Sive lupos aprosque velis, praesepia sive

Vrsorum portentificis ululata figuris,

Sive leonigenas animoso pectore fetus.

60

It secum Virtus comes, it Sapientia latos

Exsertans humeros, exsertans enthea rerum

Dogmata quae senior dirae post fata cicutae

Actaeis fertur liquisse penatibus et vos

Quae Samiae docuistis aves, seu maximus ille

65

Panthoides Euphorbus erat praecordia subter

Sive potens genius naturae aut Delius autor.

Quin et Aristoteles graditur secum arduus et, qui

Huic Sophiae praecepta dedit, Plato, suscipit unde

Argolis aeternas doctrinae Academia vires,

70

Vnde patent nobis arguta volumina magnos

Et complexa deos et operto grandia quicquid

Concipiunt elementa sinu, vel lacteus orbis,

Vel rerum natura parens, cui plurimus ordo

Sanctum pectus alit, cui se pater optimus aethrae

75

Insinuat totisque volens diffunditur alis.

Adde quod hunc Theophrastus et hunc Babylonius Horus

Sectantur spretisque senex Epicurus Athenis

Et Megara satus Euclides et Thracius heros

Cui Geticos Abdera sinus et moenia pandit,

80

Cui risum placuisse ferunt. Nec tristior ille

Cultor abest Ephesi lacrimis comitatus amaris,

Divorum involvens atris arcana tenebris.

Praeterea vates Solymo qui pectine coeli

Fata canit primae referens exordia pugnae

85

Divisumque Chaos divisaque pectora Nerei,

Dum Menelaei fugit impia tela Canopi;

Vt pater omnipotens superos effinxerit, ut vir

Primus Avernalis tulerit dispendia ripae

Deceptus malo dapibusque nocentibus atri

90

Serpentis, mors unde pedem mortalibus aegris

Intulit assiduusque labor; ut Martius heros

Divorum Stygios angues superaverit et mox

Laeta sere nato ductaverit agmina coelo.

Vos quoque facundis animae concentibus auctae

95

Romani per rostra fori et subsellia circum,

Vos animae Ciceronis euntem fluctibus udis

Ambitis puppim, nec abest Hortensius aut qui

Orantes medio latus exeruere theatro,

Sulpitius, Messalla, Cato, geminusque Cethegus;

100

Quinetiam Graiae Pytho quae fulmina linguae

Cecropiis audire iugis et Nestoris optat

Inspectare nives Ithacique fluentia regis

Ora, Dicarcheo stupuit quae marmore Siren,

Classe peregrinas dum iacta circuit urbes.

105

Vnde Melesigenes arguta poemata vates,

Phoebe, tibi Cirrhaeque piis suspendit ephebis

Errores et facta canens, ut lumina magni

Cyclopis media solers a fronte revellit,

Lumina Threicio late sordentia Baccho,

110

Tethyos ut natam septena aestate Calypso

Perfidus elusit, ut caeruleo Sirenas

Gurgite luctanteis et magnum saevus Achillem.

Quid te, cana Fides, memorem? Quid te loquar, ingens

Erigone? Servatis enim divae ardua magni

115

Ora viri, nec grata polo Clementia defit,

Nec Syrii cortina Dei qui paupere tecto

Bethlemiae rupis vacuas ululavit in auras,

Tanta movet superos pietas. Hoc Ponticus ergo

Victor Iuleas moderabitur agmine turres

120

Et patrii dumeta fori quo sospite numquam

Iis poterit versare dolos aut fingere crimen

Orator, seu verba locat, seu carcere sontes

Luctifico raptare parat imisque latebris;

Sed pia Saturni requies dominabitur et tu,

125

Pax summos amplexa deos rutilantibus alis,

Pax hominum gavisa bonis et fertilis anni

Dum vero titulos gemmantibus excipit aris

Et supero dat vota Iovi solemnia circum.

Ite, pii vates quos Aones Hippocrene

130

Virginea roravit aqua et Tegeaticus ales,

Quos pater aprico circumfluit aequore Turrus.

Ite, Sophoclei vates et fingite carmen.

Tu, genitor vatum, Corneli, Heliconia plectra

Accipe vocalesque deos, nec legibus istam

135

Caesaris absume diem sed carmine blando,

Carmine quod torrens pluvioso gurgite Cormus

Admiratur, ubi flaventia cornua ripis

Educit nostramque tumentior aspicit urbem.

Tu noto, Percote, acies duc ordine, quando

140

Aemiliae novus ardor agit Parnasia rura

Instaurare modis et amatum condere nomen,

Nomen Hamadryades quod saepius admiratae

Plausibus excepere virenti margine Turri.

Accedat numeris Susana decentibus ille

145

Qui Latios fontes invitat et advehit urbi

Arguta comptus cithara, nec transfuga Nais

Abnuit urbano posuisse cubilia rivo,

Et qui facundo Charites in pectore versat,

Civiles et opes sermonibus intonat aureis

150

Melsius, Euganeae moderatus facta iuventae.

Praeterea succo tabem languentibus aegris

Demulcens Oldovinus, qui saepius imis

Pallentes animas tenebris et carcere Ditis

Eripuit; nec se comitem neget impiger istis

155

Regulus, occultas pestes et pharmaca suetus

Aonidum vincire modis et pectine leni.

Mox alii centum, docto qui barbiton auro

Impediunt Nysaeque iugis pallentibus instant:

Portius attollens humeros et carmina coelo

160

Dum vada Pierias subterlabentia cautes

Incolit assistens Phoebi nemoralibus Vmbris,

Quinetiam Gozedinus, quem Valla canoris

Ornat arundinibus quoties Theumesia Bacchi

Rura subit Musasque tholo meliore coronat,

165

Et qui magnanimos ad carmina ducit ephebos

Insignis testudinei modulamine plectri

Calderinus et exiguo sub pectore magnas

Occultans vires Fiducius, enthea sive

Argumenta canit Graiis animata figuris,

170

Seu numeris extendit ebur quos Romula pubes

Sacravit Phoebo Musisque faventibus olim".

Haec effata comas undis salientibus Aegle

Mersit; Iuleae plauserunt gurgite nymphae

Et pater eduxit maiora volumina Turrus.

175

Si vacat, haec summo deducta poemata clivo

Excipe, semotis Venetorum, Pontice, rebus,

Nec rudis Ambracii sordescat Apollinis ardor.

Non etenim Thymbraeus adhuc sub pectore cursat,

Nec casti regina chori vehit avia circum

180

Dircaei pineta iugi saltusque virenteis.

Nobiscum Pylios vivas ita Nestoris annos

Cumaeosque situs; quamvis te Martia rupes

Malit Aricinumque nemus, licet aureus illi

Assistat Caesar maternaque sidera firmet,

185

Virbius huic delubra colat frondentia mystes.

27. M. Sauroniano comiti Asopus

Si qua dies vacat et curis exemptus amaris

Exerces fortasse deos atque enthea Cirrhae

Numina, fortunate Mari vatumque labores,

Has etiam nugas, haec singultantia nostri

5

Carminis argumenta legi ne despice, quamvis

Maeonii delubra Iovis et gymnica Mantus

Sacra frequens adeas geminisque operatus in aris

Nunc latus aeterni dium sectaris Homeri,

Sive Ithacum Nerei diversa per aequora ducit

10

Seu Phrygios prosternit equos; nunc passibus aequis

Virgilii comes Italiae per compita nota

Duceris alternumque canis, seu tegmine fagi

Pastorum curas tenui solatur avena,

Seu docet arvorum cultus aut Martia pulsat

15

Tympana Bellonaque ciet ferus aequore toto

Ausoniae Turnumque manu dat vindice leto

Et magnum Aeneam sceptris laurentibus infert.

Viderat e caute Asopus te cornua magni

Caesaris indignata sequi patriamque gementem

20

Linquere et ignavis augere pericula Gallis,

Nubifer Asopus, gelido qui vertice montis

Accubat et valida frondentia rupe tuetur

Iuliaci dumeta fori, quae fluctibus ambit

Tiliaventeae flaventibus arbiter undae,

25

Quae Turrus pater undisono praeterfluit amne

In geminas divisus aquas, ubi condidit urbem

Caesar et aerias Vtinum complectitur arces.

Extemplo deus haec latebroso e carcere fatur

Innixus quercu annosa; vocem arbuta summis

30

Excepere iugis et duro in cortice nymphae:

"O nimium damnata dies quae protulit orbi

Sanguineum Mavortis opus cristasque comanteis

Extulit et ferro tranquilla silentia rupit!

Tunc caedes hominum factae crudelibus armis

35

Et pacis turbata quies, tunc impiger hostis

Haesurum lateri mucronem et fortia tela

Repperit horrenteisque tubas lituumque canorum.

Mox trepidas saevis domuit populatibus oras

Et segetum iniecit stipulis crepitantibus ignes.

40

Vidimus a! quoties defuncta cadavera moestas

Ad tumulum plorasse nurus et inania crines

Munera suppositis natorum effundere bustis!

A! quoties raucis ululatibus acclamarunt

Et lacrimis movere deos, Sipyleia quales

45

Fudit Echionios Niobe damnata per agros,

Dum Gortyniaco pueros transverberat arcu

Phoebus et attonitae lugent dispendia Thebae,

Qualibus Andromache sublimi e culmine turris

Dardaniae nati crudelia fata secuta est,

50

Infelix virgo; nec me Priameia caedes

Aut miser Astyanax vel Larissaeus Achilles

Admoneat magis Odrysii meminisse furoris

Quam rabies Arctoa, meis quae sedibus olim

(Sive hoc ira deum seu fors inimica ferebat)

55

Pugnaces aquilas et barbara castra locavit.

Inde furens animis ferroque accincta corusco

Ausit inaccessas rupes et nobile saxum

Barbarica prehensare manu fidosque penates

Iuliadum Veneto frustra eripuisse leoni.

60

At senior rupis custos ingentibus ausis

Reppulit obstantes cuneos et bellica pressit

Teutonici vexilla dei, ceu turbidus amnis

Sontius oppositum proturbat in aequora vallum,

Siquando nivibus ferventi aestate solutis

65

Tros puer accumulavit aquas et multa coegit

Nubila densavitque polos, ruit obiice rupto

Flumen et evulsas duris e montibus ornos

Gurgite praecipiti secum trahit omnia: fluctus

Arva tenent bibulaeque satis glomerantur arenae,

70

Damna gemit trepidus nemoroso e vertice pastor.

Illa mihi lux atra fuit durosque labores

Attulit et multis sparsit mea tempora canis;

At magis haec infausta dies, quae pectore vellit

Te, iuvenis dilecte, meo gelidasque per Alpes

75

Gorgonis armatum squammis et virgine saeva

Caesar agit duro Gallos exscindere ferro

Ac populis inferre manum quos circuit aureis

Sequana vorticibus, Rhodani quos alluit humor

Atque fluentisoni glacialia cornua Mosae.

80

Ecquis agit furor Icarium spectare Booten?

Ecquis amor Latiis inimicum gentibus orbem

Teutonis infensi lustrare per oppida cogit?

Bella gerant alii; tu Martis inutile ferrum

Proiice felicique comam subnexus oliva

85

Palladis amplexare iubar (licet agmina quires

Pharsalicae ductare manus Tyriosque bilingues

Sistere Tarpeiae rupis Capitolia circum)

Ingenii sudore tui, Marathonia qualis

Arva colit, doctae qualem venerantur Athenae

90

Et simplex chorus Euganeis operatus in aris

Medoaci, calidis ubi fluctibus exhalantem

Gens Aponum densas miratur ad aethera nubes.

Hanc tibi nascenti comitem Saturnia virgo

Tradidit Ilithya piusque Diespiter, a quo

95

Magna coronati suspenditur area coeli

Et fluidae librantur aquae Neptunia regna.

Ex illo dea Cecropii te gymnade suevit

Exercere fori Latioque involvere circo

Ac studiis aptare, senex ut vertice Chiron

100

Pinifero magnum ludo exercebat Achillem;

Hinc tibi non ingrata quies evolvere sensus

Librorum quos Argolicae pater explicat orae,

Tristia Mopsopiae perpessus damna cicutae

Ac quaecumque canit Pagasaea per oppida magni

105

Numen Aristotelis, quicquid mortalibus aegris

Dat Samii cortina dei, seu pectora sumit

Euphorbi seu Iunonis circumstrepit ales,

Quicquid et Alcinous scriptis complectitur aureis,

Quae Plato Cecropia dius recitavit arena

110

Et senior Plutarchus habet Cnidioque retexit

Eudoxus calamo et rerum scrutator Iollas.

Mox Ithaci proferre nives lepidumque Periclis

Fulmen Erichthoniis aequare profatibus audes

Et tibi se Pylii facundia, Nestoris et se

115

Insinuant vocis recubans in vertice Pytho.

Inde per Italiam Saturnia regna vagaris

Impiger et fluvio Tiberini exceptus amoeno

Ausonios rimaris avos, qui dogmata nobis

Arguta scripsere manu totumque per orbem

120

Plurima victuris sparsere volumina chartis,

Sed magis Iliacae plorantem incendia Troiae

Virgilium et culti lacrimantia plectra Tibulli

Carminaque thyrsumque dei, Mevania quo se

Tollit et apricos circumsonat Vmbria colles,

125

Vmbria Callimachi manes genialibus aris

Excipiens Coique gemens ad busta Philetae;

Quinetiam legis Arpinas quae fulmina consul

Ediderit, quales divino e pectore nimbos,

Dum furit armato fretus Catilina Cethego

130

Et coniurati affectant Capitolia cives

Et quaecumque pater Latialibus inserit arvis

Livius aut spatiis loquitur brevioribus audax

Crispus, Aventinae seu flet dispendia Romae

Sive triumphati crudescit terga Iugurthae

135

Ausonia vincire manu, licet aurea dona,

Scaure, tibi dederit Numidis abducta colonis,

Vt miseras caesi leniret Adherbalis umbras.

Denique Cimmeriis iuvat exeruisse tenebris

Vnde genus traxere homines, praecordia subter

140

Quae fuerit pulchris animantibus insita virtus;

An obitus capiant labefacto corpore vires

Circumfusae animis et iniqui vulnera leti,

An pereant elementa, poli si corruet ingens

Machina sublimesque dei et Saturnius heros

145

Iuppiter, e coelo qui tela Typhoea torquet

In caput Enceladi, quassat dum saxa Pelori

Ardua conaturque labantem evertere molem,

Inferat ut magno rursus bella impia coelo;

Praeterea quanto seiungitur intervallo

150

Nilus ab Eridano gelidaque Borysthenis unda

Metiris passimque notas quo turbine fertur

Rhenus in Oceanum et quales circumfluat urbes,

Quantus ad aequoream deducitur agmine Peucen

Hister arenifero, coeli quo fluctuet orbe

155

Phasis Oronteusque latex, frondentia latae

Qui Scythiae pineta colant et gurgite Syrtes

Incerto eiectas Libyae, quos alluat ingens

Doris et Ionii spumantia marmora Nerei.

Quin et Maeonia deducis ab alite carmen

160

Et canis aprici nymphis algentibus Hydrae

Quot genitor Veneta pro libertate labores

Pertulerit, quantis gemuit singultibus olim

Tutatus molem hanc et nostri culmina montis,

Sive Liburnorum furiae populatibus agros

165

Infensis devastabant, seu moenia Turro

Circumfusa sub invisa ditione tenebat

Caesar et Euganeas tenuabat verbere turres,

Affectans Venetam subvertere Neptuninem,

Cui decus Italiae, cui religionis honores

170

Numina concessere deum veteresque secures

Imperii, postquam fato Saturnia rupes

Corruit et Rheno cessit Tiberinus iniquo.

Addis avos atavosque piis affatibus et quae

Belligera fecere manu viridantia circum

175

Pascua quae rastro Hesperiae terit accola Pisae,

Quae radens Arnus fecundo gurgite lambit,

Arnus honoratos cui circuit infula crines

Plurima, gaviso toties lucentibus aris

Sidereas libasse dapes adytisque reclusis

180

Ambrosia vesci divorum et sanguine puro.

Nec te Corycia Thymbraeus harundine paean

Ducentem nostras levi modulamine rupes,

Nec Geticus senior materna vinceret harpe,

Divinus senior rapidi quem vallibus Hebri

185

Excepere dolis Cicones et vulnere saevo

Clamantem frustra Eurydicen fidibusque canoris

Flectere quaerentem Bacchantis pectora turbae,

Pectora quae Bromius tereti sub cortice vindex

Occuluit pater et torta radice ligavit.

190

Ergo nefas sit bella sequi Martemque furentem

Socraticis praeferre deis, quibus enthea virtus

Ingenii viget et summi patet orbita coeli,

Quos Marathon funesta colit. Te, maxime Iuli,

Tela decent iaculumque ferox et Noricus ensis,

195

Te domitus fornace chalybs, Germanice, cui se

Addixit totum Davalus, nec segnior in re

Forti, Marce, ruis ferrataque tegmina summo

Imponis capiti et morituros excipis hostes.

At comites Musae debacchatusque Cytheron

200

Vatibus et miseri sublimia saxa Prienei

Te foveant, dilecte Mari citharaeque repertor

Arcas et Aonio lassatus pectine limes.

Si vero te cogit honor flammantia durae

Militiae tormenta sequi Gallumque rebellem

205

Protelare manu et galea subnectere crines,

I, Mari, laturus ebur quo vindice Roma

Edomuit saeva truculentos cuspide Cimbros

Et fluviis cessit Latiis temerarius Albis.

At simulac patrias remeaveris advena sedes

210

Et captas urbes narrabis et oppida Rheni,

Iungetur Paphiis Aurora cubilibus et se

Pulchra Venus pulchros ultro insinuabit in ignes

Cantabitque decens Venetas Hymenaeus ad aras,

Tethyos Hadriacae mensis exceptus amicis".

215

Dixerat; Eoa firmavit ab ilice corvus

Omen et aeriae nutarunt vertice rupes.

 

28. Andreae Pascalico patritio Veneto
Clytie

Nata Iovis, castum saeva quae Gorgone pectus

Occulit et vivis interplicat arma colubris,

Quae Libyco Tritone lavat sordentia tabo

Vulnera, siquando Rheni glacialibus oris

5

Caede madens redit aut domito divertit Araxe,

Fertur Erechtheis oleam posuisse colonis

Et Graias docuisse nurus populosque Phoronei

Vt liquor eximius pingui sudaret oliva;

Vnde per Inachias urbes et Abantia rura

10

Stat divae cortina frequens et plurima fumant

Exta coronatusque genas procumbit humi bos,

Nec desunt pueri ludos et carmina sueti

Laudibus exercere tuis, virgo enthea, virgo

Bellipotens: ut facta minax animosa peregit,

15

Auspice te, Phineum contra Danaeius heros,

Tempore quo pelagi reptantem fluctibus imis

Aethiopum curva serpentem falce peremit

Et ferro Andromedes crudelia vincula rupit,

Vt te victricem temeraria sensit Arachne,

20

Flava Cytoriaco percurrens stamina buxo,

Infelix virgo et duris exercita fatis.

Hunc Marathon paeana canit; tu condita densa

Nube lates audisque choros nec cerneris ulli;

Clamorem attonitae dium venerantur Athenae

25

Annuaque Argolicae peragunt solemnia matres.

Ergo numen habet Danais memorabile terris

Invento Pallas fructu canentis olivae

Atque deos inter coeli convivia laeta

Excipit et multo curas solatur Iaccho.

30

At te qui rutili sectantem argentea Phoebi

Lumina formosam Clytien rapidosque iugales

In latices mutas virides oleique liquorem,

Quis coeli capiet locus? Aut quo sidere magnum

Aptabis numen divinaque pectora condes,

35

Magne pater? Nec enim satis est nimbosus Orion

Nec puer Iliacae nemorosis frondibus Idae

Raptatus coelo aut clava Tirynthius aurea

Innixus, geminave decorus imagine Chiron.

Apta magis sedes fuerit tibi Caesaris inter

40

Sidus et Oebalios concordia pectora fratres,

Pectora quae nautis saevas fugientibus undas

Auxilium praedulce ferunt vitamque tueri

Assuescunt lati sinuosa per aequora ponti.

Ille Quirinalis septena cacumina Romae

45

Et patrii delubra Iovis titulosque minores

Imperii factis heros ingentibus auxit,

Hi Lacedaemonios fasces regnumque Lycurgi

Sedibus evexere poli, nec gloria maior

Visa Therapnaeis populis fuit, ardua sive

50

Corpora nudabant luctabanturque palestra,

Seu pugnas caestu aut belli simulachra ciebant

Horrenteisque sonos litui horrenteisque tubarum

Clangores animis pugnacibus expectabant.

Tu Venetos efferre deos et caerula regna,

55

Posthabitis belli furiis et turbine diro

Bellonae gestis crudae, pater, ingenii vi

Et cupis aeterna vitam pro laude pacisci.

Divorum iccirco divina exempla secutus

Grandia fers orbi dona et mortalibus aegris,

60

Perpetuos victura dies fugientibus annis

Dona laboratasque dapes. Sic enthea virtus

Nomen habet vincitque deos et amantia vates

Numina; sic durae mortis lex impia cessat

Et fati postrema lues, nec Cerberus audet

65

Ingeniis nocuisse ferox aut infera Iuno,

Iuno faces Stygii non dedignata mariti.

Hadriaci regina maris, quae fluctibus udis

Circumfusa triumphatae commercia Romae

Prisca tenes sceptrumque manu, quo maximus olim

70

Caesar et imbelles Indos et Bactra subegit

Sauromatasque truces debellatumque Syphacem,

Italiae cui prisca viget corde insita virtus,

Pande fores sanctumque iubar lucentibus aris

Fige coronatoque pium flore indue limen

75

Atriaque templumque dei, quod torva leonis

Aligeri facies horrenti fauce tuetur

Excussisque iubis et multo pectoris igne,

Pande fores; tuus haec nobis monumenta relinquit

Patritius natamque Iovis certamine magno

80

Provocat et sese perituro vindicat aevo.

Interea nobis Aganippidos Hippocrenes

Phoebus inaccessas rupes et saxa bicornis

Ostendet Cirrhae ac divini carminis artem

Qua fluvios traxit rapidos Oeagrius Orpheus

85

Et caram Eurydicen latebris nigrantibus Orci,

Nequiquam eripuit fatis elusus iniquis.

A! miser, a! querulis amens singultibus Orpheu!

Te picei flevere lacus, te corniger atris

Rupibus emittens Acheron per Tartara fluctus,

90

Solantem curas et opaca silentia noctis

Pectine mulcentem blando testudinis aureae

Obstupuit medioque gementem excepit Averno.

A! miser, Aonio nequiquam e vertice mater

Profuit aut silvae comites et eburnea plectra!

95

Tunc ego maiores animoso in pectore vires

Concipiam et duros Erato minuente labores

Assuescam Venetae gravioribus Amphitrites

Carminibus proferre deos et Martia divae

Tethyos argumenta, licet Nysae arbiter Euan

100

Hanc timeat sufferre Palen et Cynthius autor

Pieridum, curvo citharam qui temperat auro.

Dicam etiam pugnas Ligurum passimque rebelles

Euganeos classemque Padi et te, maxime Iuli,

Ducentem aeratos cuneos laurentibus arvis

105

Castraque Romanis longe insultantia pilis

Et pulsos Latio Gallos et barbara castra

Caesaris aerias circumplectentia turres

Medoaci et Geticae victricia cornua lunae.

Imprimis curae fuerit mihi texere laudes,

110

Pascalice, tuas victuro carmine, sive

Mens atavos efferre dabit serosque nepotes,

Sive pater vatum Patareus adegerit, ut te

Accumulem donis Musarum et fetibus aureis.

Nunc Clytien tenui effictam ne despice versu,

115

Dum mihi blanditur ridenti pectore simplex

Vrania et trunco sermone Propertius audax,

Vndantem curis dum me Theophrastulus ambit

Facundus puer et lusu demulcet inani

Sporus, Amyclaeumve canem leporesve fugaces

120

Intextis fingens digitis atque indice curvo,

Lucentis puero lychni applaudentibus umbris.

29. Francisci Savorniani viri illustris
Epicedion

Si dolor et lacrimae possent avertere durum

Mortis iter caecique animas erroribus Orci

Tartareis arcere, mihi Sipyleia virgo

Atque senis croceo surgens Aurora cubili

5

Suspiransque vago sub gurgite mater Achillem

Cederet, attonitum nec me Priameia coniux

Ante rogos Hecube crebris singultibus amens

Vinceret aut cari fleret magis ossa mariti

Vt te, sancte pater, cui iuxta gementibus aris

10

Et tristes damus inferias et inania dona,

Eriperem tenebris sopitaque viscera dulci

Vitae instaurarem Lethaei ab imagine somni.

Sed lacrimae nil fata valent abrumpere, quamvis

Aequarent fluctus et caerula marmora Nerei,

15

Nequiquam dolor affecto sub pectore saevit

Improbus et plenis bacchatur in aequora velis.

Stat fati nam certa dies mortalibus et se

Nullus ab extrema Libitinae vindicat hora,

Seu regat Oceani quassatam verbere Thylem

20

Aut septemgeminae frenet Capitolia Romae

Seu Menelaei flaventia rura Canopi

Et quodcumque rigat vaga lympha binominis Histri,

Cinyphius quodcumque vado praeterfluit amnis,

Sive greges ovium vehat et sit pauperis horti

25

Assiduus custos, inimicave castra sequatur

Caesaris agmen agens, latis qua fluctibus Albis

Volvitur et captiva sui tentoria regis

Plorat inexpletosque vomit de pectore fletus;

Inde fluentisono maior cum vortice currit

30

In mare, ceu fluvius pleno Theumesius amne

Dum rotat Hippomedonta, salum spumantior intrat

Et vada secretis Neptunia viribus auget.

Ergo pios cineres et desolabile bustum

Fas mihi compellare novisque ululatibus auras

35

Implere ac moestum per inania fundere carmen,

Donec Olympiaca coeli regione vagaris

Asservasque deos et dulci nectare potus

Assuescis divum laetis accumbere mensis

Aethiopum quales sinuoso in littore miscent

40

Iuppiter Oceanusque pater, si forte corusco

Igne furens cadit Enceladus spiratque receptum

Fulmen et ingenti Prochytes quatit ardua motu

Saxa, iugum tremit Inarimes ac fumidus Aethnae

Trinacriae laxatur apex, conubia sive

45

Prima deum pelagi complectitur Amphitrite

Et canit undivagas felix Hymenaeus ad aras.

Quid prius, o nymphae, dabitis? Lacrimantia plectra

Hinc suboles augusta rapit gentisque superbum

Nomen et externae laudis non indiga virtus;

50

Hinc superis iurata fides, quos pectore puro

Excepit totoque senex circumtulit aevo.

Tiliaventeis late celebratur in oris

Savorniana domus Latiique per oppida circum

Fertur et Ausoniae fines praetervolat omnes.

55

Quin et ad Herculeae molis protenditur aequor

Exundans, Calpe saxo qua pectus Ibero

Tollit et oppositos Abylae supereminet aestus,

Mox subit Euphraten et Memnonis arva pererrat,

Memnonis Eoi cui stat bicoloribus armis

60

Vrna sub Iliacae Neptunia pergama Troiae.

Necminus hanc genitor coelestibus excipit alis,

Euganeum percussit ubi Gradus insula foedus

Et tulit insignes Hadriae Federicus honores.

Ille potens genitor leni qui verbere frenat

65

Saxa notis Venetae spumantia Neptunines,

Qui decus Italiae tutatur et impia lunae

Signa fugat Geticae, coniuratosque Triones

Ducere captivum Tiberim per frigida Rheni

Arva Quirinalesque deorum evertere sedes

70

Pellit agens procul et divinae consulit urbi.

Haec tibi progeniem vitalibus edidit auris

Clara domus senior magnosque ad bella nepotes;

Haec atavos gavisa tulit quibus ocia curae

Nulla sed immensi pro libertate labores

75

Dulce, quibus rabidos arcere a moenibus hostes

Et patria pro laude mori. Nec pauperis Iri

Cernere pallenteis oculos et sordida putres

Ora viros macie, si forte minacibus alis

Ingrueret ieiuna fames epulaeque remotae

80

Affectos premerent cives et inutile vulgus;

Tunc etenim coetus inopes turbamque minorem

Profusa iuvere manu. Cui Massica Bacchi

Pocula, cui flavae Cereris vitalia dona

Defecere? Tuum numen, Venus aurea, iuro,

85

Quae genus et lucem cunctis animantibus infers,

Te, messis regina, piis quae frugibus omne

Concilium vitae servas et sufficis ultro

Silvicolis alimenta feris, quod Pythius alas

Non tot Achaemenias et Xerxis ovantia pavit

90

Agmina Maeoniae pratis genialibus orae,

Pythius infelix, cui barbarus hospes ademit

Divitias natumque scelus gemuere Celaenae.

Illi etiam Martis pugnacia castra secuti,

Adversas furias Carnorum et inania tela

95

Pannonis excepere, minax dum pascua Caesar

Iulia Sigismondus agit cuneosque recenset

Euganeis laturus opem, dum fortis aliena

Cuspide Marcomani transverberat ilia mystae

Tristanus meritasque ferox dedit insula poenas,

100

Insula divorum conviva et Techius arces

Sublimes Vtini tutatur et agmine saevit

Alpino Venetisque parat dispendia rebus.

Ceu canis ora petens Gaetuli animosa leonis

Frustra iram, frustra vires in vulnera cogit

105

Imbellemque ciet pugnam; sonat avia longe

Silva repercussaeque gemunt latratibus aurae,

At ferus ignavo similis iacet. Irrita Ladon

Ora fremens acuit, si vero attollere coepit

Se iuba, per saltus nemorumque per abdita fertur

110

Exanguis, Libyco Dictynna cacumine ridet:

Sic heros malesana ferens in pectora diras,

Frustra iram, frustra vires in bella coegit,

Barbarus et Venetis Vtinum legionibus exul,

Errabundus, inops animi demensque reliquit.

115

Ex illo nostris passim dedit ocia terris

Savornianus eques Tristanus et axibus aureis

Extulit aligeri victricia signa leonis,

Qualia Saturnus Latialibus intulit arvis

Arma Iovis fugiens, cum vina liquentia rivis

120

Manabant ultro duraque sub ilice fruges

Sponte ferebat humus nullis attrita colonis.

Hinc fortes acies Tyrrhenae ad moenia Pisae

Iuliaco duxere solo capitique decenteis

Erexere iubas et Norica tela corusco

125

Aptarunt lateri nec pila minantia nec trux

Vmbro nec aurato cassis circumdata nimbo

Defuit. O quoties adversi exercitus Arni

Expavit nostros Mavortia pectora cives!

O quoties dux atra ferens incendia tectis

130

Obstantes cuneos in aperta pericula duxit!

Adde quod irriguo circumflua moenia Turro

Et fines Carnorum omnes patriamque labantem

Servavere minis alpini Teutonis olim;

Necminus aeriae labefacta cacumina rupis

135

Asopi tenuere, furens quae circuit amnis,

Amnis Iuleae pulcherrimus arbiter undae,

Robora vi convulsa trahens. Quae gloria maior,

Qui tituli seris potuere nepotibus addi?

Ne qua laboratae ferret dispendia famae

140

Livor et emeriti casum paterentur honores,

Haec proavi fecere tui dum vita manebat,

Hanc sudare Palen voluere sonantibus armis.

Tu vero fatis aliis exercitus omnes

Tractabas populi res ac consulta ferebas

145

Optima, nec valuit meliori Hortensius ore

Nec Cato Marmaricis Vticae qui maluit oris

Ferre necem quam dura pati convitia magni

Caesaris et miserae duci per compita Romae.

Inde frequens urbis discordia pectora leni

150

Mulcebas sermone; tuis affatibus aetas

Audiit omnis uti ex adytis reseraret Apollo

Eventus rerum et sacris oracula Delphis,

Audivere vagi quicumque nitentia Cormi

Saxa colunt, qui spumifero Natisona meatu

155

Bacchantem videre procul. Si forte nivales

Vrna cogit aquas Phrygiae regionis ephebus,

Misceat ut cratera Iovi cyathosque recenteis

Haec tua laus, senior: quot fata gementia nostris

Vrbibus eripuit, quot iniqua e morte revellit

160

Flavus Acon flavi piscator in aequora Turri

Novit, ubi Latium patriis a finibus exul

Appulit et tractum liquit Labeatidis orae,

Quem tumido Barbanna vado, quem vertice cano

Scodrus arat densaque nitens oriundus arena.

165

Mox ubi compositis vergebat in ocia curis

Enthea mens, oculis veterum monumenta legebas:

Quis mundi fuit auctor, ubi mortalibus aegris

Parta salus, maneat Solymos quae poena rebelles;

An litui venient clangore ad pristina manes

170

Corpora et infernis ululatibus externati

Horrescent Furias et dira piacula sument;

Cur amens cecidit putres Acherontis ad undas

Lucifer et piceae tranavit flumina ripae,

Flumina vipereis Furiarum animata colubris.

175

Hinc rerum causas viresque evolvere coeli

Cura fuit terraeque situs habitusque locorum

Noscere, cur Tethys lunaribus aestuet horis,

Fulmina cur obliqua ferant incendia, quae sit

Forma poli, Tagus aurifero quos agmine lambit;

180

Quos Albis captivus arat Libyaeque domator

Bagrada, qui situs Europae, quo ferveat aestu

Africa, Bistoniae sit quanta potentia lunae,

Quanta leonigenae suspendant lintea puppes

Vt Venetus clarescit apex, ut fortibus ausis

185

Barbariem premat et ferro tueatur acuto

Italiae regale iubar Latiique penates.

Interea nexum fatalia numina vitae

Abrupere tuae, pater, atque immane feretro

Excepere nefas inopinaque funera cives

190

Iuliaci totumque forum. Quis flebile vulgo

Attulit exitium patribusque gementibus? Vnde

Saeviit haec vesana lues? Neque Iuppiter aut vos

Estis, io, superi: Casus regit omnia tuque

Instabili, Fortuna, manu. Date tristia, matres

195

Hunniacae, lamenta, pios extendite luctus:

Occidit ille senex cui vel Rhodopeius Orpheus

Infaustos numeros et lamentabile carmen

Ordiri mallet durosque intexere questus,

Quam tenues umbras et deficientia carae

200

Coniugis ora sequi caecisque errare tenebris.

Ille senex obiit nullus quo sospite livor

Infecit nostri flaventia cornua Turri,

Nulla catenati subiere pericula cives.

Ast urbs laeta fuit laetique habere coloni

205

Pinguia culta satisque dedit cerealia bona

Iuppiter et Bromii pendentibus addidit uvis

Nectar Olympiacum; quo deficiente colonis

Absumptae fruges torti periere corymbi,

Vrbs atrata gemit rabidusque per oppida saevit

210

Livor et erecto crudescunt verbere dirae.

At tu quem moesti gemimus nigrantibus aris,

Sancte pater, cui iusta frequens exercitus auget

Seu colis Elysium nemus et viridantia prata

Semideos inter proceres, ubi plurimus auras

215

Ventilat Oceani Zephyrus madidantibus alis

Ambrosia luditque choris argentea pubes

Fortunatorum melioraque sidera cernit,

Seu regis astra et te comitem Saturnius aequo

Excepit temone, vale. Nos annua caris

220

Immixti natis solemnia busta feremus

Et populo moerente pias tumulabimus umbras.