Catharina Paulo Antonio Trotto marito suo carissimo

 

Desine iam totas lacrimis consumere noctes

Et manes vexare meos. Quid sidera questu

Rumpis? et assiduo lacrimarum flumine vultus,

Paule, rigas? miseramque gravas maerore senectam?

5

Ne medicas contemne manus, ne sperne medentis

Auxilium: nova plaga tibi est curanda, dabuntur

Vulneribus fomenta tuis, si docta virorum

Consilia et monitus non aspernabere sanos.

Sed fugis alloquium, tenebrisque inclusus opacis

10

Immites Parcas, immitia numina caeli,

Insano clamore vocas. Si flectere nullus

Solando, fratrumque preces dulcesque tuorum

Natorum illecebrae, nec te mea sistere mater

Orba potest, saltem dilectae coniugis oro

15

Commoveant te verba tuae; si carius illa

Nil tibi, Paule, fuit, si quid pia vincula sancti

Coniugii dulcesque thori meruere labores,

Pone modum lacrimis, insanum vince dolorem,

Vince animum. Stygiosne putas lenire dolendo

20

Posse deos? Nulli infernas bis nare per undas

Concessum est; nulli revocarunt Hectora planctus

Coniugis, aut Priami gemitus, non saeva sororum

Lamenta, aut fratrum lacrimae; non Graia iuventus

Magnanimum Aeacidem, fortem non Livia Drusum

25

Restituit vitae; nec Magno flente reversa est

Iulia; bis septem natos nece perdidit una

Infelix Niobe, nullumque ex agmine tanto

Fletibus aut magnis potuit revocare querelis.

Stant rata iura deum, precibus nec flectitur ullis

30

Atropos: haec fuso non irrita stamina volvit.

Certius in terris homini nil contigit ipsa

Morte: senes iuvenesque rapit, non illa decorem

Respicit aut mores, non stemmata clara, nec auri

Pondera, non gemmas, aequa secat omnia falce.

35

Adde quod in tali spectantur fortia casu

Pectora: magnanimi varios meditare labores

Alcidae, totiens quem sors infida fefellit.

Non illum fortuna minax, non dura parentum

Fata aut natorum mors immatura, ruentis

40

Non timor imperii, aut saevus deterruit hostis.

Herculei commissa tuis si pondera regni

Sunt humeris tantasque tuo moderaris habenas

Ingenio, dubiis solari in casibus ipsum

Alciden si saepe soles, quod dedecus aut quam

45

Turpe tibi unius tantum deflere ruinam

Vxoris! Iam foemineas compesce querelas,

Pone graves luctus; flentes circumspice natos,

Dum patrem lugere vident, dominique dolore

Plorantes famulos, plenasque ululatibus aedes,

50

Ac, veluti sicca fagi radice virentes

Depereunt frondes, infirmaque brachia tactu

Exiguo quassata cadunt, sic ordine nullo

Tota domus te flente ruit. Quid tempora flendo

Consumis? Tuta nota satis mihi, Paule, voluntas,

55

Sat tua nota fides, fessos dum spiritus artus

Linqueret et longo traherem suspiria tractu

Vltima: tu lecto nixus laterique propinquus

Semper eras; vidi mecum, nisi fata negassent,

Te voluisse mori; turgentia lumina vidi

60

Atque ipsam nimio vocem amisisse dolore.

Siste igitur lacrimas: satis est voluisse, dolori

Vlterius servire pudor. Tandem erige sensus,

Neve animi parvo generosum vulnere robur

Fortunae patiare premi. Tolerare necesse est

65

Quod superi voluere. Novi nihil attulit iste

Eventus: mortalis eram, mortalis habetur

Humano quisquis fuerit de semine natus.

Desinit omne, semel quod coeperit esse. Potentis

Naturae lex ista fuit: non rumpitur auro,

70

Humanae veluti leges, servatur et usque

Infragilis stabilisque manet. Tot funera regum

Pontificumque vides: in tanto foemina mirum est

Agmine si moritur? Quodsi mihi vita fuisset

Longior, ipsa fui paucos moritura sub annos

75

Serius aut citius. Morimur iuvenilibus annis:

Tutior ad superos aditus datur, ipsaque parvo

Pondere liberior coelum petit umbra. Morari

Saepe nocet, crescitque labor crescentibus annis.

Quot sine laude viri tardo periere sub aevo,

80

Qui pridem potuere mori felicibus actis?

Quam fuerat melius partis cecidisse triumphis

Pompeium? Numquam sicca iacuisset arena,

Impia nec Pharii compulsus ad arva tyranni

Auxilium supplex frustrata voce rogasset.

85

Casibus incertis agimur; mortalia semper

In peiora ruunt; cunctis venit ipsa senectus

Plena malis. Quid plura? Mori tunc utile, dum nos

Vita iuvat. Tecum si tempora prima iuventae

Consumpsi et virides animis felicibus annos,

90

Si moriens tibi pulchra novem viventia liqui

Pignora, si superos adii, si fine probato

Hoc spatium vitae clausi, quid flere necesse est?

Laetitia nisi forte fleas... Sed comprime questus,

Et, si quid post fata valent mea verba precesque,

95

Extremum mihi, Paule, precor, concede sepultae

Hoc munus: nulli natos committe novercae.

Fallaces parat illa dolos, occultaque tendit

Retia. Saepe cibis abscondita toxica miscet,

Vt pereant: demersa mari sic occidit Helle

100

Infelix, lorisque miser distractus equorum

Hippolytus. Veteres tibi plura exempla poetae

Si quaeras, non falsa dabunt. Tu corrige solus:

Accipiant a te mores praeceptaque vitae

Quae deceant; vultu non tantum, Paule, sed ipsis

105

Dicantur similes virtutibus esse parenti.