Silua de bello Venetorum aduersus Ferrariam

 

Vnde repentino caelum clamore remugit?

Vnde nouus fragor armorum? Quo fertur anhelo

Mars furibundus equo? Vibrat Bellona flagellum:

Tam subiti quae causa mali? Cimbrine furentes

5

Italiam uastare parant? Senonumne reuersus

Teutonicusque furor? Rursus iurauit ad aras

Hannibal et gelidas iterum transire per Alpes

Molitur? Romaene altas remeauit ad arces

Pyrrhus in arma potens? Ciuile resurgere bellum

10

Incepit? Num Sylla ferox Mariusque cruentas

Conseruere manus? Diuusne in proelia Caesar

Pompeiusque redit? Iustisne ulciscitur armis

Augustus cari crudelia fata parentis?

Vnde faces belli tantae? Nosco arma tubasque

15

Currentesque in bella uiros? Videone leonem

Hesperium rabidis lacerantem dentibus orbem?

Surge age, nonne tuae cernis discrimina gentis,

Italia infelix? Sopitos excute sensus

Aegraque membra leua; totiens discordibus armis

20

Cincta eris et saeuo Martis uexabere motu?

Hei mihi, quo tantas meruisti crimine poenas?

Quo scelere, ut totiens infesto Iuppiter ictu

Te petat et crebris uastet tua regna ruinis?

Irrequieta orbis regio sedesque malorum,

25

Sed quis erit finis tandem? Pax alma per omnes

Discurrit populos: extremi pace Britanni

Sauromataeque uigent: funestis cessat ab armis

Gallia, bellisonos refugit Germania motus,

Spicula deposuit Parthus, fortesque Boemi

30

Pannoniique truces pacata mente quiescunt

Quaeque caret bello: Marti tu sola furenti

Obuia praeda iaces, ueteris iam nulla supersunt

Signa tibi formae. Quis nunc agnosceret albos

Canitiae crines? liuentia brachia? uultus

35

Pallentes, deforme caput plantasque labentes?

Infectosque atra noctis caligine uisus?

Sed iam pone metum, quassatas erige uires.

Haud decet ulterius maestas effundere uoces,

Nec luctus uersare graues: cape serta, nouosque

40

Sume habitus, da thura deis: pia numina tandem

Sunt clades miserata tuas. En gloria Xistus

Pontificumque decus Venetos coniurat in hostes

Iam satis est uisum superis, Fortuna benigna

Iam te fronte uidet, tristes compescuit iras

45

Iuppiter, et posuit placata fulmina dextra.

Praeparat hic Venetis cladem: consurgite, fortes

Ausoniae populi, saeuos properemus in hostes.

Quid facis in tanto, mundi Regina, tumultu,

Roma potens? Ostende tuas interrita uires:

50

Vndisonae expectant te moenia prisca Rauennae!

Rumpe tuas, Ferinande, moras: sic tempora poscunt.

Quid tantum differs? Si qua est iniuria regno

Olim facta tuo, nunc, nunc ulciscere, dum Mars

Astraque cuncta fauent. Magna te uoce Latini

55

Exclamant, pendetque tuo uictoria ductu.

Tuque sagax succurre Italis, Florentia, rebus,

Diuitias nunc funde tuas, largaque ministres

Praemia militibus dextra, uinclisque Leonem

Erue, qui tingat siccos in sanguine dentes.

60

Insubrum campos, et latas desere siluas,

Maxime serpentum, dispersum collige uirus,

Ardentes attolle oculos, caudaque minaci

Sibila colla moue, teque in tua pascua confer

Brixia te clamat duris religata catenis,

65

Bergameique Lares, in te spes magna cadentis

Italiae est, hanc saepe malo grauiore leuasti.

Accipe Lernaeas dextra domitrice sagittas,

Inuisam monstris crudelibus accipe clauam,

Alcide, Iouis aetherei fortissima proles.

70

En leo sidereos axes undenaque signa

Liquit et ulcisci pugnae uult damna prioris.

Ore uomit flammas et diro murmure saeuus

Infremit, et miseris uastat cultoribus agros.

Tu quoque, Martis honos, quo Mantua principe gaudet,

75

Coge tuas, Federice, manus: reparare ruinam

Nunc ueterem poteris; ripa Benacus amena

Te uocat, et docto celebris Verona Catullo,

Iam sceptris coniuncta tuis. Quis primus anhelum

Vrget equum? quis tela capit? quis primus in hostem

80

Currit? et aduersas stricto ferit ense cateruas?

Vnanimi simul ite, Duces: labor omnibus aequus,

Omnibus aequus honos fuerit, laus aequa per omnes

Ibit, et aequali cingentur tempora serto.

Vae tibi quae mediis seruas in fluctibus arces,

85

Vrbs Venetum, Adriaci dominatrix impia; Apollo

Vera aperit nobis, nec nos Parnasia fallunt

Antra, tibi certos praedico carmine casus,

Venturumque malum: folio recitata Sibyllae

Ista putes. An stulta ipsum sine lumine credis

90

Esse Iouem? Scelera ista uidet. Iam retia rursus

Piscibus aequoreis tendes, positoque senatu

Antiquos repetes usus et paupere tecto

Vix poterunt tua membra tegi; tibi iusta parantur

Supplicia. En quo te uentosa superbia ducit,

95

Quid saeui pariunt mores. I, linque penates

Marmoreos, summitte caput, da colla catenis,

Et durum patiare iugum, reliquisque futura

Exemplum, fastus tandem depone superbos.