Quis age occupat remissum iste nouus Stupor animum,
Animum otio remissum nimio? propere agite,
Heliconiades, hunc optimum canite superum,
Genus acre Noctis, pubi qui prior nemoriuagae
5
Oculis remotum ab ipsis procul aethera aperuit
Solaque terrae oceanique profunda latibula.
Mihi fronte turgent recta deo cornua nimio,
Mihi coma erigitur effusa uentis acerigera,
Abit aegra mens, anhelamque domat furor animam.
10
Adamantinum ubi plectrum age, fides ubi querulae?
Procul este ab aris, profani, abite, fugite citi.
Dicam nova, arduum opus, orbis crepundia teneri,
Varias ut in figuras Chaos multiuolum abiit,
Sidera ut conscenderint in plagas auida rutilas,
15
Vltimo ut sedeant terrae medio sola refuga,
Truculenta tenuerit ut Nereus maria docilis
Variam quocunque Deliam, dominum ut herisequae
Famuli solent, pedibus subsequi properantibus,
Terris Deliam micantem notho lumine citimam;
20
Alat artus per omnes omnia tenuis animus,
Hominum unde genus, ferarum unde saecla fera soli
Vitreumque monstra quae fert gemmeo aequore pelagus,
Eruti cauis tametsi modo ilicibus homines,
Vbi multipara sus, ubi tigris celerigrada,
25
Ritu agebant ferino saecula, per nemora uagi in-
Via, agrestesque sine more, sine lare, sine toro,
Rationis atque consilii mente stupida inopes,
Neque quaerere rem, partis neque parcere item opibus.
Nullum adhuc officium, nulla relligio miseris,
30
Pietasque nulla, frugiue foedera amicitiae.
Stabula ambiguo per gelida semine sobolem
Male cognita dabant patribus pignora propriis.
Vetita necdum ulla uindicibus scelera tabulis,
Adeo licitum quodcunque ferox ferat animus.
35
Vlulatu interim femineo diem ire miseriter
Nemore conditi in opaco, et lacrimis ora lauere,
Interimque gaudere ubi roseis sonipedibus
Hyperion umbram inertem nova luce reiceret,
Oculis diu sola penduli in aetheria suis,
40
Penitus latentium rerum inscii, ut uaga pecora.
Sibi quisque uixit in diem miser et animi egens.
Tenebrosi sed en Silenti progenies sacra,
Auresque ceruinas cornuaque multifida gerens,
Redimitus horrore stantes comas Stupor acere,
45
Trahit attonitos simul per auia nemora dux,
Simul o me, me, inquit, o caelitum inanes, sequimini,
Hilarate abactis erroribus, auspice me, animum,
Fera abite, fugite trepidi, linquite iuga agedum.
Ita fatus caerulea in nubila celer rapitur,
50
Rapitur hominum una alacri properoque pede cohors
Furibunda, anhelans, spiritu concita rapido.
Negat ilicet terram bis nebula aeria stabilem.
Mente sed bona spumantem tunc pater undique pateram
Medio miscuit Olympo, pater et deum et hominum,
55
Sicque coactos praeconio undecunque grauisono
Etiam dat atque etiam accumbere celeriter
Poculis beatis mortalia pectora superum.
Quid ego octuplicem orbem? quid astra aurea? quid Helicen,
Helicen malefidam Opi comitem nemoricolae,
60
Helicen fluctibus succedere Tethyi uetitam,
Helicen graui cum mole impositam Herculeo humero?
Quid alta memorem numina propius uisa homini,
Mediique moles orbis unde solida tremeret,
Fragor et quid horrisonus secet aera uacuum,
65
Impetu unde saeuiant terribili Aeoliae animae,
Vbi concordia rebellis, quaque Triuiae iter, ubi
Lauit emeritos Cynthius genitor quadrupedes?
Subito nouis lingua uocibus barbara loquitur,
Superumque sacris largiter ebria laticibus
70
Duce animo fundit altisona carmina nimio.
Pepulit ferociam plebs statim ab animo hebes,
Didicitque quid decor postulet et ratio sibi,
Moenia ui tuenda summa populo etiam, etiam.
Vetitis supplicia dedere merita sceleribus;
75
Desultoria quoque legibus cohercita Venus est.
Vasta tentata tunc primum celeri rate maria.
Quid quod et strauit suprema oculis aetheria auidis
Famulantibusque stellis procul intulit aciem
Positusque fecit iis, colorem, nomina, numeros.
80
Adde quod bonis recepta tum relligio initiis,
Variaque deis per orbem data delubra superis.
Quis enim huic falsiparentem dea Amphitryoniden
Bene comparet corymbiferumque femorigenam?
Tu Asiae exitio secta grauem erigis acere equum
85
Tribuisque solus mutis noua sensa lapidibus.
Nimio micant tuo cornua numine patulis
Frontibus; stat quoque trepida attoniti coma capitis.
Ioue sentiunt loquente imperia tua Zephyri,
Domus alta simul diuum, simul spicifera seges,
90
Aether arduus rapidique sali aequora feruida,
Getica iliceta monstraque truculenta pelagi.
Ego Palladis bona intuitum auide ilia taceam,
Inopina nox cui olim caua lumina pepulit?
Ego teretes deae uitreis laticibus humeros
95
Iuuenem parantem suis fera prandia canibus?
Tibi capita magniloqui deuouent hederigera,
Tibi uita, nullius mens tibi conscia sceleris,
Tibi Phorcys ore pectus armat uiperea truci,
Quae Phorcys iterans multisibila capita minis
100
Grauiter profanos mysticis eliminat adytis.
Tibi diriguit Haemus egelidaque Rhodope,
Tibi ianitor ora subdidit tergemina Erebi,
Mansuescereque hominum corda piis nescia precibus.
Scilicet tuum numen omnia denique inanima
105
Penitus auditum saepenumero obstupida tremunt.
Benefacta quisquis grandia tua dicere statuat,
O deus togae et duelli artibus optime maxime,
Ille siderum micantium, ille puluis Erythraei
Studeat anxium nequicquam subducere numerum.
110
Salue hominum recta mens uiuidaque sapientia,
Admiratio initialis unigeniteque anime,
Decus et poli peraeque rite riteque dominus,
Ratio eadem, eadem Natura, primigenia lux,
Geniusque sorsque multiplex, uagaque uariaque,
115
Furor idem, Chaos idem et idem expiatio potens.
Ades huc qua parte totus sapis, intelligis, amas.
Procul omnis hinc meis abeas proculque ab oculis;
Alios preme occupatos, alios preme stupidos.