Epistola Nicolai Michaelis Bonaiuti Florentini missa ad Boccaccium de Adimaris incipit
Gratulor emotus tranquillo pectore mecum
Cum mea cum sonitu voces praecordia pulsant,
Quod surgat soboles cari praeclara Philyppi,
Militis egregii de Adimaris germine creti,
5
Qui mihi monstravit mores labentibus annis,
Praebuit et pulchram mirae virtutis habenam,
Saepe dedit fesso cordi solamina pacis
Cum turbatus eram rigidae pro pondere sortis,
Quando saeva reum pandebant sidera luctum.
10
Nil mirum, quoniam patriae pro tempore longo
Praesidium statuit cum libertatis honore,
Quando palam rabide circum Bellona parabat
Aspera tela suo saevo commota furore
Pro causa placandi atrocis corda tiranni.
15
Sed fortis miles prudenti mente repletus
Consilium contra furiam coetumque rapacis,
Hostis continuo cunctis donare citabat,
Civibus et populo percusso pondere Martis,
Ymmo cum propriis captabat viribus arma
20
Nec non et genitum secum ducebat in ipsis
Et socios adeo servos turbamque clientum
Adversum fultos validis legionibus hostes.
Heu mihi quam carum vetuit ranusia lumen
Cum tantum civem rigida reclusit in urna,
25
Tunc mihi quam patriae renuit solamen in orbe,
Praebuit ambobus tristis vexamina luctus,
Gaudia nostra simul trusit sub pignore mortis.
Quod merito precor ipsius consurgere semen
Ac eius genitos et qui descendet ab illis.
30
Non licet hoc fieri ni praesto lege iugali
Constringis temet socians uxoris amictum,
O Boccacci famoso de germine cretus,
Qui potes absque reo voto captare sodalem
Quod iusto medio generandi dona reservas,
35
Illius eximio sobolem de semine comptam.
Non valet hoc patrare pio cum pectore cardo,
Vir prudens Alamannus quod de pignore sacro
Indutus coram praestanti praeside constat,
Ecclesiae Christi fidei dictamina pandit,
40
Ymmo Ihesu seriem populum salvare ministrat.
Non licet hoc fieri Nicolao ardore fideli
Qui merito sacra scrutatur pondus in aula
Clerorum coram vasto pastore Quiritum,
Qui manet in studio Paduae cum pectore firmo
45
Causa discendi doctrinae iura tonantis,
Causa noscendi pretiosae dona sophyae.
Ergo palam solus carum producere semen
Porro vales, dempto dubio velamine debes
Protinus uxorem dignam captare patenter
50
Nec non et varios natos generare libenter,
Ne pereat pulchrum vasto de milite germen,
Ne doleant cives laudanda prole relicta.
Sed mihi cum plausu tribues solactia mentis
Quando tuos genitos circum spectare valebo.
55
Cur nimis in longo degendi tempore tardas?
Et quae causa tuum violat cum turbine sensum
Quod sine complexu sociae tua vota gubernas,
Quod plures natos poteris generare profecto.
Si quoque Silvester tali fervore fuisset
60
Victus adhuc eius non esses semine cretus,
Nec frater tuus aut alius sub cardine Solis
Qui stirpem vestram lato servaret in orbe,
Quod Leonardus concepta sine prole recessit
Et Benedictus sic propriam descendit ad urnam,
65
Nec princeps Alamannus pro cognomine dictus
Cardo pii patris semen salvare valeret.
Qui sobolem generat praestantis ventre sodalis
Iussa Dei patrat, retinet mandata tonantis,
Doctrinam Christi pariter cum corde flagranti.
70
Petrus apex cleri sociam sine crimine novit
Ac habuit caram puro cum pectore natam,
Qui satis ecclesiae sacras conduxit habenas.
Et prudens Abraham simili dicione ligatus
Nam fuit et mansit superi dilectus amore,
75
Quod sibi concessit vere primum esse parentem
Ipsius populi quando patris arva reliquit.
Aaron Phyneem genuit cum uxore iacendo
Pro cuius causa Dominus de corpore plebis
Abstulit extemplo tristi cum pondere pestem,
80
Quando pro zelo ipsius mactare citavit
Illos qui stolide gestabant furta Dyones.
Non solus qui sacra religione moratur
Dicta Dei salvat lato sub cardine Phebi
Nec siquis silvae densa sub fronde locatur
85
Sive cavernis praebendo ieiunia ventri,
Sed quisquis patrat solii mandata perennis,
In quocumque loco vel condicione ligetur.
Qualiter Heustachius devoto pectore pandit
Qui fuit Ausoniae princeps famosus in armis,
90
Militiae dono pariter decoratus honore.
Ceu David ostendit populo turbeque labanti
Qui tenuit pulchro regnandi pondere virgam,
Qui placuit tantum Domino qui sidera voluit,
Quod Christum eius concessit de germine nasci.
95
Ceu Iacob in latis monstrat regionibus orbis
Qui socias habuit soboles genuitque frequenter,
Qui quoque caelestem regem rogitare putavit,
Tantum quod fuit amplexus vel tactus ab ipso.
Ergo palam tecum uxorem sociare peropta,
100
Tolle moram, depelle tuo de pectore curas
Omnes quae turbant aliquo velamine tale
Votum fortassis damnando pondere victum.
Respice quod migrat parvo cum tempore vita,
Mors etiam multis vetuit sub sidere natos
105
Qui tardando vigebant dempto iure sodalis.
Tres hominum species degendi dicitur esse,
Prima Deo servit scrutando plura sophyae,
Haec contemplativa pio vocitatur amore,
Qua fruitur clerus sacro sermone repletus
110
Et qui doctrinae dignam rimatur habenam,
Qui quoque deserti rigida statione moratur
Pro causa servandi regis vota superni
Et siquis castum corpus retinere laborat.
Est species activa palam sub Sole secunda
115
Qua fruitur siquis recte patrare ministrat
Et siquis iuste regnorum frena gubernat,
Qui lucrum rerum puro cum pectore gestat,
Qui digno bello patriam salvare fatigat,
Qui manibus pastum quaerit vel dona laboris,
120
Qui sociam retinet stando sub iure iugali.
Terna nephas optat lascivo pectore victa,
Luxurias amat assidue cum sanguine plebis
Depictas adeo vestes et vota Lyei
Et gazas nimis et calide praecepta Dyones
125
Et nullam curam superi eius corde recondit,
Sed citius tristis Sathanae mandata requirit
Haec fugienda est praesertim sub cardine mundi.
Tu primam speciem reprobas servare patenter
Clerorum seriem quoniam tentare negasti,
130
Discere cum studio renusti pondera legum,
Si tandem vitam prohibes captare secundam
Porro palam ternam stolide sociare peroptas,
Sic decus obscene tantum fugitare laboras,
Ymmo nephas agitas vesano pectore captus,
135
Dedecus in viciis nimis augmentare fatigas.
Tu iuvenis doctus, pulchro sermone peritus,
Inclitus egregia pariter de stirpe creatus
Noli stare, precor, tanto livore gravatus
Coniugis absque pio freno sub tempore digno,
140
Sed potius captas famosae iura sodalis
Et sobolem genera in laudando nomine Christi.
Sic dabis assidue caris solamen amicis
Ac illis qui sunt pro sanguinitate propinqui,
Sed mihi donabis miranda pace salutem
145
Quando meas sermo tanget cum vocibus aures
Quod vinctus digna maneas uxoris habena,
Quod sperabo tuos genitos spectare patenter,
Qui mihi Silvestrum pandent formamque Phylippi
Dum facies horum depulso tegmine cernam.