Matteo Maria Boiardo pastoralia R

Testo base di riferimento: S. Carrai, 1996

Cura dell'edizione digitale: Cristina Zanatta


Buccula

 

Poeman

Dicite io, pueri, si forte ad fluminis undas

Venerit his hodie mihi perdita buccula lustris.

Corydon

Scilicet hoc solum curae est: tua buccula nobis

Credita? Lascivos demens sectabis amores,

5

Nos tibi custodes servabimus omnia, Poeman?

Poeman

Non mihi tu custos, Corydon, tibi cura tuae sit

Coniugis occidua quae semper nocte maritum

Deserit et querulos ficto cum murmure porcos

Evocat ad tremulae simulata legumina cistae

10

Callida quo tenero sese coniungat amanti.

Corydon

Haec tibi credemus, an non mihi pascua mendax

Pinguia florentis iurabas secta gemellae,

Cum tamen hac ipsa veniat puer ictilis hora

Et reserat nullo positas in gramine falces?

Poeman

15

Credere quis cogat? Sed quid tibi tanta Patelli

Gratia? Numquid oves et iugera culta Patellus

Diligit? Ha verum, Corydon, tu ponere vites

Et properas vacuis nucibus secernere plenas,

Te tua secernit coniunx haud stulta Patello!

Corydon

20

Vreris, haud fallere, quod me super omnia gratum

Ducit et exoptat super omnia cara Patellus.

Saepius a magna discedens urbe canentem

Me petit et solis mecum spatiatur in arvis.

Poeman

Hunc tuus irsuta villosior istrice vultus

25

Elicit, ut magna discedens urbe canentem

Audiat; an forsan credis tua carmina, demens,

Aut illi aut nostris umquam placitura puellis?

Corydon

Si placet, alternis certemus versibus ergo,

Certemus, sed non sine pignore: plena facultas

30

Sit tibi seu malis pecudes seu ponere taurum.

Poeman

Ponere tu taurum pecudesque in praemia poscis,

Qui rigidum nigra panem confundere faba

Et solitus tristi ventrem sanare lupino:

Nos soliti tenero promittere munera Mopso.

Corydon

35

Aura de hinc vili puerum donare corona,

Divitis aut fulvas pecudes mentire parentis;

Nos tenues, Poeman, sed decertare parati:

Hunc: taurum, has pecudes oculosque imponere palmae.

Sed quis vicina deiecit ab arbore frondes?

40

Arbiter hic nostri veniet frondator honoris:

Quisquis erit sasso pigeat quaesisse iuvencam.

Poeman

Alternis placidas aures de cantibus, Alcon,

Praemia nec malim quam te certare magistro.

Alcon

Dicite, nos alta carmen capiemus ab ulmo;

45

Sed primum viridi geminas vincite capistro

Arboris ad truncum pecudes sua munera cuique:

Debita victori pecudes victoque capistrum.

Corydon

Diva prius levibus carmen modulata cicutis,

Huc ades et versus et carmina nostra tuere.

Poeman

50

Phoebe, meum numen, superent mea carmina, Phoebe

Orphea vel Tyrium, quisquis fuit ille, poetam!

Corydon

Sola meos olim, tenuit Cardelia sensus,

Donec erunt aestus et frigora sola tenebit.

Poeman

Hos cupit ante alios, nostro Philomela decore

55

Vritur, uretur fulgebunt sidera donec.

Corydon

Conde iubar, Titan, longissima lumina conde,

Conde iubar, pactum liceat mihi poscere munus.

Poeman

Quam brevis hesterna decessit Cynthia nocte!

Vix licuit positam cupido mihi tangere nympham.

Corydon

60

Tam formosa meo gaudet Cardelia cantu

Quam fluviis Salices, salicis quam fronde capellae.

Poeman

Tristia sunt nobis tantum tua iurgia quantum

Vitibus aut capreae, capreisve fugacibus ursi.

Corydon

Saepius ingenti posui mea membra sub ulmo,

65

Saepe sub ilicibus, nec reppulit umbra calorem.

Poeman

Hei mihi! Quis tantos poterit cohibere calores?

Quis? Padus aut Thusco descendens vertice Renus?

Corydon

Vrimur Apuliae ceu sicco in pulvere messor

Vritur et longis ceu torrida farra diebus.

Poeman

70

Vrimur ardenti ceu pingues unguine pinus,

Robora ceu viridis ardent incensa cupressi.

Corydon

Haec tibi texuntur vario distincta colore

Serta: novus Titan cum venerit, ipsa venito.

Poeman

Est mihi, quod tribuam cum tu, mea maxima cura,

75

Veneris, illa tuo volucris de nomine dicta.

Corydon

Alcide, nam tu terras pacasse ruentis

Diceris, hos ignes atque haec tibi pocula pono.

Poeman

Has tibi (quod primo nec re nec nomine differt

Alcide) silvas, haec aurea poma dicamus.

Corydon

80

Solvite latrantis resonantia colla molossi,

Subdola damnosae premimus vestigia vulpis.

Poeman

Rara per obliquos tendantur retia colles

Ne videant variae suspecta repagula lynces.

Corydon

Non hic praecipiti curamus flumina cursu,

85

Fida laborantes defendunt robora ripas.

Poeman

Quam timeo viridam Cauri ne frigora myrtum

Eripiant: tenera est et nullo tegmine tuta.

Corydon

Ducite iam saturas ad flumina laeta capellas,

Candidus infectam purgavit corniger undam.

Poeman

90

Ducite pascentes ad pascua tuta iuvencos,

Murmura villosi procul hinc abiere leonis.

Corydon

Huc undam et plenis deducite flumina ripis,

Arida ne sitiens proscindat Sirius arva.

Poeman

Naiades, Eridani fluvios cohibete furentis

95

Ne pereant humili morientia semina campo.

Bargus

Dum nos verba tenent, pueri, lupus ecce per illos

Callidus anfractus pecudes aggressus et illas

Turbidus exagitat: en nostram perfidus agnam

Arripit et tremula simulato verbere cauda

100

Impellit pavidam. Cursum prohibete, coloni,

Ne ruat in lucos, volucres adhibete sagittas

Et ferrata sonent latrantis colla molossi.

Cernitis? En fallax, solitae non immemor artis,

Dissimulat strepitus et ad alta cacumina tendit.

105

Non tamen evadet: fugiat quacumque, sequamur.