Auspicius epistula ad Arbogastem


Praecelso et spectabili

His Arbogasti comiti

Auspicius, qui diligo,

Salutem dico plurimam.

5

Magnas caelesti domino

Rependo corde gratias,

Quod te Tullensi proxime

Magnum in urbe uidimus.

Multis me tuis actibus

10

Laetificabas antea;

Sed nunc fecisti maximo

Me exultare gaudio.

Maior etenim solito

Apparuisti omnibus,

15

Vt potestatis ordinem

Inlustri mente uinceres,

Cui <hic> honor debitus

Maiore nobis gaudio,

Nondum delatus nomine,

20

Iam est conlatus meritis.

Plus est enim laudabile

Virum fulgere actibus,

Quam praetentare lampadem

Sine scintille lumine.

25

Sed tu, qui totis gradibus

Plus es quam esse diceris,

Erit credo uelocius,

Vt <nomen> reddant merita.

Clarus etenim genere,

30

Clarus et uitae moribus,

Iustus, pudicus, sobrius

Totus inlustris redderis.

Pater in cunctis nobilis

Fuit tibi Arigius,

35

Cuius tu famam nobilem

Aut renouas aut speras.

Sed tuus honor nouus est

Eiusque tibi permanet,

Et geminato lumine

40

Sic tu praeluces omnibus.

Cuiusque, nemo dubitet,

Felicitati praestitum,

Vt superesset genetrix

Tibi laudanda omnibus;

45

Quae te sic cunctis copiis

Replet et ornat pariter,

Vt sis habundans usibus

Et sis decorus actibus.

Congratulandum tibi est,

50

O Treuirorum ciuitas,

Quae tali uiro regeris

Antiquis conparabili.

De magno, credo, semine

Descendit sui nominis:

55

Certe uirtutis eius est,

Vt Arbogastes legitur.

Scribantur in annalibus

Huius triumphi pariter,

Sicut et eius scripti sunt,

60

Quem supra memorauimus.

Sed hoc addamus meritum

Huic, quo uere maior est,

Quod Christi nomen inuocat

Religioni deditus.

65

Fuit in armis alacer

Ille antiquus, uerum est,

Sed infidelis moritur

Et morte cuncta perdidit;

Hic autem noster strenuus,

70

Belligerosus, inclitus

Et, quod his cunctis maius est,

Cultor diuini nominis.

Nunc autem, fili sapiens,

Quaeso dignanter accipe

75

Tui cultoris paginam,

Quam ex amore porrigo.

Primum deposco, copias

Conlatas tanta gratia

In te conserues integras,

80

Et bonis multis afflues.

Vnum repelle uitium,

Ne corda pura inquinet,

Quod esse sacris scribitur

Radix malorum omnium:

85

Cupiditatem scilicet,

Quae in alumnos † desaeuit

Nec saeua parcit rabie,

Quorum amore pascitur.

Hos, inquam, semper deuorat,

90

Famem edendo proferens,

Et uelut ignis addito

Succensa crescit pabulo.

Sed haec non ita dixerim,

Quod te hoc damnem crimine,

95

Tamen deposco diligens,

Vt nec scintilla uulneret;

Quam si forte inprouidus

Quandoque inescaueris,

Scito, flagrabit nimium

100

Augendo in incendium.

Tende per mundum oculos,

Cerne primates saeculi

Aut interire cupidos

Aut in periclis uiuere.

105

Conradunt, quaerunt, inhiant

Velut sagaces auidi,

Et haec nec ipsi possident,

Sed nec relinquunt posteris.

Tamen non generaliter

110

Ista de cunctis dixerim,

Sed ut paucorum dedecus

Sit multis emendatio.

Tu autem, uir eximie,

Iudex multorum prouidus,

115

Tui repente pectoris

Secreta iudex perspice.

Huius si ullam senseris

Paruam ueneni guttulam,

Dulci perfunde oleo,

120

Ne serpat in uisceribus.

Nec hoc ignoras oleum

Pro tui sapientia,

Quod est cunctorum pauperum

Mercatum elemosinis.

125

His te exerce studiis

Haec cuncta bona perage,

Vt mera tibi maneant

Et perseuerent gaudia.

Nam parum esse noueris,

130

Si quisquam nulla rapiat

Et obdurato pectore

Sua precludat miseris;

Non multum sibi consulit,

Qui sic euitat rabiem

135

Cupiditatis, ut simul

Incurrat auaritiae.

Nam ista duo crimine

Velut cognata genere

Et geminata specie

140

Nimis coniuncta permanent

Haec qui sectantur miseri,

Hoc uno distant uitio,

Quod unus horum malus est

Et ille alter pessimus.

145

Vnde, mi cara dignitas,

Tu quaeso, fili unice,

Sic ab alienis abstine,

Vt tua sanctis tribuas,

Illudque super omnia

150

Memor in corde retine,

Quod te iam sacerdotio

Praefiguratum teneo.

Hanc quaeso serua gratiam

Et illis cresce meritis,

155

Vt praelocuta populi

Vox caelo sacra ueniat.

Sanctum et primum omnibus

Nostrumque papam Iamblichum

Honora, corde dilige,

160

Vt diligaris postmodum;

Cui quidquid tribueris,

Tibi in Christo praeparas,

Haec recepturus postmodum,

Quae ipse seminaueris.