Persius saturae 1

Testo base di riferimento: W. Kissel, 2007

Cura dell'edizione digitale: L. Spinazzè, 2009

Altre sezioni


 

O curas hominum! o quantum est in rebus inane!

"Quis leget haec?" min tu istud ais? nemo hercule." nemo?"

Vel duo uel nemo. "turpe et miserabile!" quare?

Ne mihi Polydamas et Troiades Labeonem

5

Praetulerint? nugae! non, si quid turbida Roma

Eleuet, accedas examenque improbum in illa

Castiges trutina nec te quaesiueris extra.

Nam Romae quis non -a, si fas dicere! sed fas

Tunc, cum ad canitiem et nostrum istud uiuere triste

10

Aspexi ac nucibus facimus quaecumque relictis,

Cum sapimus patruos, tunc tunc -ignoscite (nolo-

Quid faciam?-, sed sum petulanti splene)- cachinno.

Scribimus inclusi, numeros ille, hic pede liber,

Grande aliquid, quod pulmo animae praelargus anhelet.

15

Scilicet haec populo pexusque togaque recenti

Et natalicia tandem cum sardonyche albus

Sede leges celsa, liquido cum plasmate guttur

Mobile collueris, patranti fractus ocello.

Hic neque more probo uideas nec uoce serena

20

Ingentes trepidare Titos, cum carmina lumbum

Intrant et tremulo scalpuntur ubi intima uersu.

Tun, uetule, auriculis alienis colligis escas,

Articulis quibus et dicas cute perditus "ohe"?

"Quo didicisse, nisi hoc fermentum et quae semel intus

25

Innata est rupto iecore exierit caprificus?"

En pallor seniumque! o mores! usque adeone

Scire tuum nihil est nisi te scire hoc sciat alter?

"At pulchrum est digito monstrari et dicier "hic est";

Ten cirratorum centum dictata fuisse

30

Pro nihilo pendas ecce inter pocula quaerunt

Romulidae saturi, quid dia poemata narrent:

Hic aliquis, cui circum umeros hyacinthina laena est,

Rancidulum quiddam balba de nare locutus

Phyllidas, Hypsipylas, uatum et plorabile siquid,

35

Eliquat ac tenero supplantat uerba palato.

Assensere uiri: nunc non cinis ille poetae

Felix? non leuior cippus nunc imprimit ossa?

Laudant conuiuae: nunc non e manibus illis,

Nunc non e tumulo fortunataque fauilla

40

Nascentur uiolae? "rides" ait "et nimis uncis

Naribus indulges. an erit qui uelle recuset

Os populi meruisse et cedro digna locutus

Linquere nec scombros metuentia carmina nec tus?"

Quisquis es, o modo quem ex aduerso dicere feci,

45

Non ego, cum scribo, si forte quid aptius exit

(Quando hoc? rara auis est), si quid tamen aptius exit,

Laudari metuam, neque enim mihi cornea fibra est.

Sed recti finemque extremumque esse recuso

"Euge" tuum et "belle." nam "belle" hoc excute totum:

50

Quid non intus habet? non hic est Ilias Atti

Ebria ueratro? non siqua elegidia crudi

Dictarunt proceres? non quidquid denique lectis

Scribitur in citreis? calidum scis ponere sumen,

Scis comitem horridulum trita donare lacerna,

55

Et "uerum," inquis "amo, uerum mihi dicite de me."

Qui pote? uis dicam? nugaris, cum tibi, calue,

Pinguis aqualiculus propenso sesquipede extet.

O Iane, a tergo quem nulla ciconia pinsit

Nec manus auriculas imitari mobilis albas

60

Nec linguae, quantum sitiat canis Apula, tentae.

Vos, o patricius sanguis, quos uiuere fas est

Occipiti caeco, posticae occurrite sannae.

Quis populi sermo est? quis enim nisi carmina molli

Nunc demum numero fluere, ut per leue seueros

65

Effundat iunctura ungues? "scit tendere uersum

Non secus ac si oculo rubricam dirigat uno.

Siue opus in mores, in luxum, in prandia regum

Dicere, res grandes nostro dat Musa poetae."

Ecce modo heroas sensus afferre docemus

70

Nugari solitos Graece, nec ponere lucum

Artifices nec rus saturum laudare: ubi corbes

Et focus et porci et fumosa Palilia feno,

Vnde Remus sulcoque terens dentalia, Quinti,

Quem trepida ante boues dictatorem induit uxor

75

Et tua aratra domum lictor tulit. euge poeta!

Est nunc Brisaei quem uenosus liber Acci,

Sunt quos Pacuuiusque et uerrucosa moretur

Antiopa, aerumnis cor luctificabile fulta?

Hos pueris monitus patres infundere lippos

80

Cum uideas, quaerisne unde haec sartago loquendi

Venerit in linguas? unde istuc dedecus, in quo

Trossulus exultat tibi per subsellia leuis?

Nilne pudet capiti non posse pericula cano

Pellere quin tepidum hoc optes audire "decenter"?

85

"Fur es" ait Pedio. Pedius quid? crimina rasis

Librat in antithetis, doctas posuisse figuras

Laudatur: "bellum hoc." hoc bellum? an, Romule, ceues?

Men moueat? quippe et, cantet si naufragus, assem

Protulerim? cantas, cum fracta te in trabe pictum

90

Ex umero portes? uerum nec nocte paratum

Plorabit qui me uolet incuruasse querella!

"Sed numeris decor est et iunctura addita crudis.

Claudere sic uersum didicit 'Berecyntius Attis'

Et 'qui caeruleum dirimebat Nerea delphin',

95

Sic 'costam longo subduximus Appennino.'

Arma uirum, nonne hoc spumosum et cortice pingui.

Vt ramale uetus uegrandi subere coctum?"

Quidnam igitur tenerum et laxa ceruice legendum?

"Torua Mimalloneis implerunt cornua bombis,

100

Et raptum uitulo caput ablatura superbo

Bassaris et lyncem Maenas flexura corymbis

Euhion ingeminat, reparabilis assonat echo."

Haec fierent, si testiculi uena ulla paterni

Viueret in nobis? summa delumbe saliua

105

Hoc natat in labris, et in udo est Maenas et Attis

Nec pluteum caedit nec demorsos sapit ungues.

"Sed quid opus teneras mordaci radere uero

Auriculas? uide sis ne maiorum tibi forte

Limina frigescant: sonat hic de nare canina

110

Littera." per me equidem sint omnia protinus alba:

Nil moror. euge omnes, omnes bene, mirae eritis res.

Hoc iuuat? "hic" inquis "ueto quisquam faxit oletum."

Pinge duos anguis: "pueri, sacer est locus, extra

Meiite." discedo. secuit Lucilius urbem,

115

Te Lupe, te Muci, et genuinum fregit in illis.

Omne uafer uitium ridenti Flaccus amico

Tangit et admissus circum praecordia ludit,

Callidus excusso populum suspendere naso:

Me muttire nefas? nec clam? nec cum scrobe? nusquam?

120

Hic tamen infodiam: uidi, uidi ipse, libelle:

Auriculas asini quis non habet? hoc ego opertum,

Hoc ridere meum, tam nil, nulla tibi uendo

Iliade. audaci quicumque afflate Cratino

Iratum Eupolidem praegrandi cum sene palles,

125

Aspice et haec, si forte aliquid decoctius audis.

Inde uaporata lector mihi ferueat aure,

Non hic qui in crepidas Graiorum ludere gestit

Sordidus et lusco qui possit dicere "lusce,"

Sese aliquem credens, Italo quod honore supinus

130

Fregerit heminas Arreti aedilis iniquas,

Nec qui abaco numeros et secto in puluere metas

Scit risisse uafer, multum gaudere paratus

Si cynico barbam petulans nonaria uellat.

His mane edictum, post prandia Callirhoen do.

1

curas

curavi A