Forte Micon senior Canthusque, Miconis alumnus,
Torrentem patula uitabant ilice solem,
Cum iuueni senior praecepta daturus alumno
Talia uerba refert tremulis titubantia labris:
5
"Quas errare uides inter dumeta capellas
Canaque lasciuo concidere germina morsu,
Canthe puer, quos ecce greges a monte remotos
Cernis in aprico decerpere gramina campo,
Hos tibi do senior iuueni pater: ipse tuendos
10
Accipe. Iam certe potes insudare labori,
Iam pro me gnauam potes exercere iuuentam.
Aspicis ut nobis iam dudum mille querelas
Afferat et baculum premat inclinata senectus?
Sed qua lege regas et amantes lustra capellas
15
Et melius pratis errantes mollibus agnas,
Percipe. Vere nouo, cum iam tinnire uolucres
Incipient nidosque reuersa lutabit hirundo,
Protinus hiberno pecus omne mouebis ouili.
Tunc etenim melior uernanti germine silua
20
Pullat et aestiuas reparabilis incohat umbras,
Tunc florent siluae uiridisque renascitur annus,
Tunc Venus et calidi scintillat feruor amoris
Lasciuumque pecus salientes accipit hircos.
Sed non ante greges in pascua mitte reclusos,
25
Quam fuerit placata Pales. Tum caespite uiuo
Pone focum geniumque loci Faunumque Laresque
Salso farre uoca; tepidos tunc hostia cultros
Imbuat: hac etiam, dum uiuit, ouilia lustra.
Nec mora, tunc campos ouibus, dumeta capellis
30
Orto sole dabis, simul hunc transcendere montem
Coeperit ac primae spatium tepefecerit horae.
At si forte uaces, dum matutina relaxat
Frigora sol, tumidis spument tibi mulctra papillis
Implebis quod mane fluet, rursusque premetur
35
Mane quod occiduae mulsura redegerit horae.
Parce tamen fetis: ne sint compendia tanti,
Destruat ut niueos uenalis caseus agnos;
Nam tibi praecipuo fetura colatur amore.
Te quoque non pudeat, cum serus ouilia uises,
40
Si qua iacebit ouis partu resoluta recenti,
Hanc umeris portare tuis natosque patenti
Ferre sinu tremulos et nondum stare paratos.
Nec tu longinquas procul a praesepibus herbas
Nec nimis amotae sectabere pabula siluae,
45
Dum peragit uernum Iouis inconstantia tempus.
Veris enim dubitanda fides: modo fronte serena
Blandius arrisit, modo cum caligine nimbos
Intulit et miseras torrentibus abstulit agnas.
At cum longa dies sitientes afferet aestus
50
Nec fuerit uariante deo mutabile caelum,
Iam siluis committe greges, iam longius herbas
Quaere; sed ante diem pecus exeat: umida dulces
Efficit aura cibos, quotiens fugientibus Euris
Frigida nocturno tanguntur pascua rore
55
Et matutinae lucent in gramine guttae.
At simul argutae nemus increpuere cicadae,
Ad fontem compelle greges; nec protinus herbas
Et campos permitte sequi, sed protegat illos
Interea ueteres quae porrigit aesculus umbras.
60
Verum ubi decliui iam nona tepescere sole
Incipiet seraeque uidebitur hora merendae,
Rursus pasce greges et opacos desere lucos.
Nec prius aestiuo pecus includatur ouili,
Quam leuibus nidis somnos captare uolucris
65
Cogitet et tremulo tremebunda fritinniat ore.
Cum iam tempus erit maturas demere lanas,
Succida iam tereti constringere uellera iunco,
Hircorumque iubas et olentes caedere barbas,
Ante tamen secerne pecus gregibusque notatis
70
Consimiles include comas, ne longa minutis,
Mollia ne duris coeant, ne candida fuscis.
Sed tibi cum uacuas posito uelamine costas
Denudauit ouis, circumspice, ne sit acuta
Forpice laesa cutis, tacitum ne pustula uirus
75
Texerit occulto sub uulnere: quae nisi ferro
Rumpitur, ah! miserum fragili rubigine corpus
Arrodet sanies et putria contrahet ossa.
Prouidus - hoc moneo - uiuentia sulphura tecum
Et scillae caput et uirosa bitumina portes,
80
Vulceribus laturus opem. Nec Brutia desit
Dura tibi; et liquido simul unguine terga memento,
Si sint rasa, linas; uiui quoque pondera melle
Argenti coquito lentumque bitumen aheno,
Impressurus oui tua nomina; nam tibi lites
85
Auferet ingentes lectus possessor in armo.
Nunc etiam, dum siccus ager, dum feruida tellus,
Dum rimosa palus et multo torrida limo
Aestuat et fragiles nimium sol puluerat herbas,
Lurida conueniet succendere galbana saeptis
90
Et tua ceruino lustrare mapalia fumo.
Obfuit ille malis odor anguibus. Ipse uidebis
Serpentum cecidisse minas; non stringere dentes
Vlla potest uncos, sed inani debilis ore
Marcet et obtuso iacet exarmata ueneno.
95
Nunc age uicinae circumspice tempora brumae
Qua ratione geras. Aperit cum uinea saepes
Et portat lectas securus uintor uuas,
Incipe falce nemus uiuasque recidere frondes.
Nunc opus est teneras summatim stringere uirgas,
100
Nunc hiemi seruare comas, dum permanet umor,
Dum uiret et tremulas non excutit Africus umbras.
Has tibi conueniet tepidis fenilibus olim
Promere, cum pecudes extremus clauserit annus.
Hic tibi nitendum est, labor hic in tempore noster
105
Gnauaque sedulitas redit et pastoria uirtus.
Ne pigeat ramos siccis miscere recentes
Et sucos adhibere nouos; ne torrida nimbis
Instet hiems nimioque gelu niuibusque coactis
Incuruare uelit nemus et constringere frondes,
110
Tu tamen aut leues hederas aut molle salictum
Valle premes gelida. Sitis est pensanda tuorum,
Canthe, gregum uiridante cibo. Nihil aridus illis,
Ingenti positus quamuis strue, prosit aceruus,
Virgea si desint liquido turgentia suco
115
Et quibus est aliquid plenae uitale medullae.
Praecipue gelidum stipulis et fronde caduca
Sterne solum, ne forte rigor penetrabile corpus
Vrat et interno uastet pecuaria morbo.
Plura quidem meminisse uelim, nam plura supersunt...
120
Sed iam sera dies cadit et iam sole fugato
Frigidus aestiuas impellit Noctifer horas."