Nondum Solis equos decliuis mitigat aestas,
Quamuis et madidis incumbant prela racemis
Et spument rauco feruentia musta susurro.
Cernis ut ecce pater quas tradidit, Ornyte, uaccae
5
Molle sub hirsuta latus explicuere genista?
Nos quoque, uicinis cur non succedimus umbris?
Torrida cur solo defendimus ora galero?
Hoc potius, frater Corydon, nemus, antra petamus
Ista patris Fauni, graciles ubi pinea denset
10
Silua comas rapidoque caput leuat obuia soli,
Bullantes ubi fagus aquas radice sub ipsa
Protegit et ramis errantibus implicat umbras.
Quo me cumque uocas, sequor, Ornyte: nam mea Leuce,
Dum negat amplexus nocturnaque gaudia nobis,
15
Peruia cornigeri fecit sacraria Fauni.
Prome igitur calamos, et si qua recondita seruas,
Nec tibi defuerit mea fistula, quam mihi nuper
Matura docilis compegit harundine Ladon.
Et iam captatae pariter successimus umbrae.
20
Sed quaenam sacra descripta est pagina fago,
Quam modo nescio quis properanti falce notauit?
Aspicis ut uirides etiam nunc littera rimas
Seruet et arenti nondum se laxet hiatu?
Ornyte, fer propius tua lumina: tu potes alto
25
Cortice descriptos citius percurrere uersus;
Nam tibi longa satis pater internodia largus
Procerumque dedit mater non inuida corpus.
Non pastor, non haec triuiali more uiator,
Sed deus ipse canit; nihil armentale resultat,
30
Non montana sacros distinguunt iubila uersus.
Mira refers; sed rumpe moras oculoque sequaci
Quam primum nobis diuinum perlege carmen.
"Qui iuga, qui silua tueor, satus aethere Faunus,
Haec populis uentura cano; iuuat arbore sacra
35
Laeta patefactis incidere carmina fatis.
Vos o praecipue nemorum gaudete coloni,
Vos populi gaudete mei. Licet omne uagetur
Securo custode pecus nocturnaque pastor
Claudere fraxinea nolit praesepia crate,
40
Non tamen insidias praedator ouilibus ullas
Afferet aut laxis abiget iumenta capistris.
Aurea secura cum pace renascitur aetas
Et redit ad terras tandem squalore situque
Alma Themis positi iuuenemque beata sequuntur
45
Saecula, maternis causam qui uicit Iulis.
Dum populos deus ipse reget, dabit impia uinctas
Post tergum Bellona manus spoliataque telis
In sua uesanos torquebit uiscera morsus
Et modo quae toto ciuilia distulit orbe,
50
Secum bella geret; nullos iam Roma Philippos
Deflebit, nullos ducet captiua triumphos;
Omnia Tartareo subigentur carcere bella
Inmergentque caput tenebris lucemque timebunt.
Candida pax aderit, nec solum candida uultu,
55
Qualis saepe fuit, quae libera Marte professo,
Quae domito procul hoste, tamen grassantibus armis
Publica diffudit tacito discordia ferro.
Omne procul uitium simulatae cedere pacis
Iussit et insanos Clementia contudit enses.
60
Nulla catenati feralis pompa senatus
Carnificum lassabit opus, nec carcere pleno
Infelix raros numerabit curia patres.
Plena quies aderit, quae stricti nescia ferri
Altera Saturni referet Latialia regna,
65
Altera regna Numae, qui primus ouantia caede
Agmina, Romuleis et adhuc ardentia castris
Pacis opus docuit iussitque silentibus armis
Inter sacra tubas, non inter bella, sonare.
Iam nec adumbrati faciem mercatus honoris
70
Nec uacuos tacitus fasces et inane tribunal
Accipiet consul; sed legibus omne reductis
Ius aderit moremque fori uultumque priorem
Reddet et afflictum melior deus auferet aeuum.
Exsultet quaecumque Notum gens ima iacentem
75
Erectumque colit Boream, quaecumque uel ortu
Vel patet occasu medioue sub aethere feruit.
Cernitis ut puro nox iam uicesima caelo
Fulgeat et placida radiantem luce cometem
Proferat? Vt liquidum nutet sine uulnere sidus?
80
Numquid utrumque polum, sicut solet, igne cruento
Spargit et ardenti scintillat sanguine lampas?
At quondam non talis erat, cum, Caesare rapto,
Indixit miseris fatalia ciuibus arma.
Scilicet ipse deus Romanae pondera molis
85
Fortibus excipiet sic inconcussa lacertis,
Vt neque translati sonitu fragor intonet orbis
Nec prius ex meritis defunctos Roma penates
Censeat, occasus nisi cum respexerit ortus."
Ornyte, iam dudum, uelut ipso numine plenum
90
Me quatit et mixtus subit inter gaudia terror.
Sed bona facundi ueneremur numina Fauni.
Carmina, quae nobis deus obtulit ipse canenda,