Germanicus Caesar Arateorum fragmenta 3

Testo base di riferimento: F. Feraco, 2022

Cura dell'edizione digitale: F. Feraco, 2023

Altre sezioni


Iuppiter est illo laetus magis. hic ubi Solis

Vitauit flammas proprio bene lucidus ore,

Commissas Cereri fruges spectabis in herbis

Pomaque purpureo primum nascentia flore;

5

Nec pecus in fetu fallet, noua turba repente

Mugiet e stabulis, arto balabit ouili.

<....................................>

Idem ne tellus, nimium siccata, repente

Destituat sata, cum tetigit fera cornua Tauri,

10

Dat pluuias sorbetque datas, cum Pliada fugit

Atque adiit Geminos. Cancro placidissimus idem

Dat modicas uires, rapidos et temperat aestus.

Et Leo terribilis sub te, pater, ipse repellit

Instantis morbos et Ditis limina cludit.

15

Incipit agricolis in Virgine soluere uota.

Iam tum maturae segetes et spicea pendet

Ante larem primum perfecta messe corona.

Libra tumescentis musto bene percoquit uuas.

Scorpion ingrediens tua, Liber, munera condit,

20

Iamque Sagittiferum scandens sua frigora reddit

Numquam laeta hiemi, modice tamen in Capricorno.

Hydrochoon Piscesque agitat saeuissimus idem.

Si statuit currus quocumque in sidere fessos,

Lanigero tonat et Poeni per terga Leonis

25

Omniaque hibernis permiscet mensibus astra.

At cum Phoebeos Mauors effugerit ignes,

Siue Aries Geminique deum siue acre Leonis

Sidus et aequatae librato pondere Chelae

Aut arcu pollens aut imbris fusor habebit,

30

Spissatis caecus nebulis hebetabitur aer

Nullaque praecipites agitabunt aequora uenti.

His idem lentos signis cum supprimet ignis

Belliger et pigra cursus statione tenebit,

Tum crebro magnus tonitru pulsabitur aether,

35

Tum resoluta dabit nimbos cum grandine nubes,

Sed magis, hibernae steterit cum sidere partis,

Effundet totas uiolento numine uires.

At modicos imbres, proni cum cornua Tauri

Frugiferamque deam uel brumalem Capricornum

40

Attigerit, liquido non saeuus ab aethere fundet.

Insertus Cancro, terras cum letifer ortu

Sirius adflauit, nocituros temperat aestus.

Scorpios at primae qua tollit acumina caudae

Frigidaque extremi iam claudunt sidera Pisces,

45

Martia non illos turbabit stella neque imbre

Aut ulla condet nitidos caligine soles.

Sed si forte diem inuectus mutauerit aer,

Aut uentos aut fundet aquas, gelidissimus undae

Tum rigor et toto Boreas dominabitur orbe.

50

At faciles glebas astringit frigore uerno

Alma Venus pecudis claro cum uellere fulsit

Sub lucem exoriens eademque, ubi tempore eodem

Aetherium uenit Taurum super, imbribus atris

Et tonitru crebraque abscondit grandine terras.

55

Temperat in Geminis annum; nec crede sereno

Nubila nec diuturna putes, cum sidere Cancri

Fulserit ardentis; <nil> hoc in limite certum.

Flagrantis placide lucens haec temperat aestus,

Cum posuit sedem Nemeaei finibus astri.

60

Virgineque et Libra semper pendentia tantum

Nubila continua magis in statione manebunt.

Nunc quoque nulla fides caelo, cum Scorpion acrem

Stat super, incerta namque omnia lege feruntur.

Heu quantis terras tum Iuppiter imbribus omnis

65

Obruet! aut glomerata cadet quam densa per auras

Immitis grando! caelum quam saepe sonabit!

Cum spatium attigerit tendentis spicula signi,

Non terris imbres, ponto non flamina derunt.

Et caeli terret sonitus mortalia corda,

70

Cum sedem Aegoceri Cythereius attigit ignis.

Vmidus at gelidos portendit Aquarius imbres.

Hibernaeque cadunt pluuiae concretaque grando,

Piscibus a Geminis ut prima recurrit in astra

Phosphoros. haec tibi signa dabit †cum lucifer cur ora

75

Ingrediens Venus alma polum; sed ubi Hesperos ignes

Prouocat aetherios et noctem ducere terris,

Incipit, exoriens ecce haec Cytherea mouebit.

Vere caueto imbres et fulgura; cum <t>amen alte

Phrixeae rutilo pecudis radiauerit astro,

80

Nubila commixtusque fragor pluuialibus undis

Flaminaque adsiduo terris instantia pulsu

Et dirae caelo deiecti grandinis ictus.

Vere magis nitido Tauri cum sidere fulsit

Ac pronis Geminis eadem inconstantia perstat:

85

Cum dederit soles, inducet nubila caelo,

Nubila cum fuerint, subitos mirabere soles

Et modo de uento, gelido modo protinus imbre

Lucens alterna uariabit nube serena.

Sin leuis ingressa est spatiosi sidera Cancri,

90

Pacem mundus habet; non ulli corpora soles

Pestiferi incendunt, non frigora densa solutos

Astringunt artus alieno tempore; lenis

Omnia pacato tum sidere temperat aer.

Ac rapidis eadem ne solibus aestuet orbis,

95

Efficiet, magni signo conspecta Leonis.

Virgine erunt pluuiae plenique in nube fragores,

Concaua quos reddunt incluso nubila uento.

Detrahet autumno pluuias eademque replebit

Nubibus adsiduis caelum neque frigora prima

100

Extremum autumni superent glaciata teporem.

Scorpios at raris, ne quid caua terra grauetur,

Horrebit pluuiis. at diris omnia nimbis

Continuisque ruent, cum per sinuosa feretur

Cornua Centauri rapida distincta sagitta.

105

Aegoceros imbres et crebro fulmine ruptis

Nubibus elidet sonitus tremuloque nitore

Flagrantis teli mortalia lumina uincet.

Haec eadem fundens praedicit Aquarius imbrem.

Extremi saeuis maria increbrescere uentis

110

Ostendent Pisces, Veneris quom stella notarit.

Est quoniam certis ea iam <tibi> cognita signis,

Accipe quid moueat mundo Cyllenius ignis,

Si modo Phoebei flammas effugerit axis,

Matutina ferens solitos per sidera cursus.

115

Cum pecudis uillis auratis fulserit astro,

Ventorumque graues et dirae grandinis irae

Non intermisso patiendae tempore surgent.

Quin alias pluuias alia in regione notabis

Adfore; non omni namque est tunc imber in aruo.

120

Ast ubi se Tauri sinuatis cornibus offert,

Grandine significat. Geminis tranquilla serena

Et placidum nautis spondet caelumque fretumque.

Nubilaque atque imbres, aestus ac frigora miscet.

<..............................................>

125

Certus at ardor erit, quamuis iuuet aura Fauoni,

Cum uasti calida radiabit sede Leonis.

Templa sed Astraei simul ac possederit ignis,

Omnia mixta feret. pluuias tantum modo Libra,

Scorpios et pluuias meditabitur. undique uenti,

130

Vndique grando uenit, rumpuntur culmina nimbis,

Centauri attigerit cum iam Cyllenius arcus.

[Aut] idem ubi consurget Capricorni sede biformis,

Aut subitos caelo deducet crebrius imbres

Fulminis aut iactu magnum perrumpet Olympum.

135

Nulla serenato †capricornus† nubila caelo

Comparat, at gelidos flatus caelique fragores

Non alio melius signo praedicere possis,

Piscibus haec eadem quamuis cognoscere detur.

Quandoquidem exoriens ignis modo Cylleneus,

140

Quid faceret primo docui cum lumine solis,

Tempus et occasus moneat quae discere Phoebi.

Ver erit hibernis totum exsecrabile nimbis

Et crebro tonitru; <q>uin et florentia rura

Spesque nouae segetis quatientur grandinis ictu

145

Vrenturque gelu, magni cum regna Tonantis

Ingrediens pecudis conscenderit aurea terga.

Hinc et Agenorei stellantia cornua Tauri

Quidue ferant Gemini, rapido quid sidere Cancer,

Si penitus quaeres, Taurum saeuire uidebis

150

Grandine †nec contra ferri ratione probanda

Aut Cancro aut Geminis; calidus uestigia seruat

Hinc quo ficta Leo saeuisque caloribus ardet.

Flatibus at gelidis miscet tranquilla serena

Spicifera dea iusta manu, nec Libra tenenti

155

Dissentit diuae; sed, ut haec, uentura serena

Nuntiat: a uentis cessat mare, cessat et aer.

Scorpios in pluuias rarus. sed nubibus atris

Creber agit nimbos et saeua tonitrua portat,

Clara Sagittiferi tetigit cum lumina signi.

160

Aegocero semper caelo leuis excidit imber,

Frigidus at rapidis horrebit Aquarius euris

Brumalesque dabit pluuias atque igne perenni

Cum sonitu quatiet nubes. si cura sagacem

Non frustrata animum certo me limite ducit,

165

Haec eadem tibi signa dabunt non irrita Pisces.

20

frigora Housman

munera O-WH