Ouidius epistulae heroides 6

Testo base di riferimento: H. Bornecque, 1928

Cura dell'edizione digitale: A. Borgo, 2010

Inserimento e controllo dei dati: P. Marzano

Altre sezioni


[Lemnias Hypsipyle, Bacchi genus, Aesone nato

     Dicit, et in uerbis pars quota mentis erat.]

Litora Thessaliae reduci tetigisse carina

      Diceris auratae uellere diues ouis

3

Gratulor incolumi, quantum sinis; hoc tamen ipsa

      Debueram scripto certior esse tuo.

5

Nam ne pacta tibi praeter mea regna redires,

      Cum cuperes, uentos non habuisse potes.

Quamlibet aduerso signetur epistula uento;

      Hypsipyle missa digna salute fui.

Cur mihi fama prior de te quam littera uenit

10

      Isse sacros Martis sub iuga panda boues,

Seminibus iactis segetes adolesse uirorum

      Inque necem dextra non eguisse tua,

Peruigilem spolium pecudis seruasse draconem,

      Rapta tamen forti uellera fulua manu?

15

Haec ego si possem timide credentibus "ista

      Ipse mihi scripsit" dicere, quanta forem!

Quid queror officium lenti cessasse mariti?

      Obsequium, maneo si tua, grande tuli.

Barbara narratur uenisse uenefica tecum,

20

     In mihi promissi parte recepta tori.

Credula res amor est. Vtinam temeraria dicar

      Criminibus falsis insimulasse uirum!

Nuper ab Haemoniis hospes mihi Thessalus oris

      Venerat et tactum uix bene limen erat:

25

"Aesonides", dixi, quid agit meus?" Ille pudore

      Haesit in opposita lumina fixus humo.

Protinus exilui tunicisque a pectore ruptis:

     "Viuit? an, exclamo, me quoque fata uocant?

"Viuit" ait timidus; timidum iurare coegi;

30

      Vix mihi teste deo credita uita tua est.

[Vtque animus rediit, tua facta requirere coepi.

     Narrat aenipedes Martis arasse boues,

Vipereos dentes in humum pro semine iactos,

      Et subito natos arma tulisse uiros;

35

Terrigenas populos ciuili Marte peremptos

      Implesse aetatis fata diurna suae.

Deuictus serpens. Iterum, si uiuat Iason,

     Quaerimus; alternant spesque timorque fidem.]

Singula dum narrat, studio cursuque loquendi

40

      Detegit ingenio uulnera facta tuo.

Heu! ubi pacta fides? ubi conubialia iura

      Faxque sub arsuros dignior ire rogos?

Non ego sum furto tibi cognita; pronuba Iuno

      Adfuit et sertis tempora uinctus Hymen;

45

[At mihi nec Iuno, nec Hymen, sed tristis Erinys

      Praetulit infaustas sanguinolenta faces.]

Quid mihi cum Minyis, quid cum Tritonide pinu?

      Quid tibi cum patria, nauita Tiphy, mea?

Non erat hic aries uillo spectabilis aureo,

50

      Nec senis Aeetae regia Lemnos erat.

Certa fui primo (sed me mala fata trahebant)

      Hospita feminea pellere castra manu,

Lemniadesque uiros, nimium quoque, uincere norunt;

     Milite tam forti uitta tuenda fuit.

55

Vrbe uirum ut uidi, tectoque animoque recepi.

      Hic tibi bisque aestas bisque cucurrit hiemps.

Tertia messis erat, cum tu dare uela coactus

      Implesti lacrimis talia uerba tuis:

"Abstrahor, Hypsipyle, sed (dent modo fata recursus!)

60

     Vir tuus hinc abeo, uir tibi semper ero;

Quod tamen e nobis grauida celatur in aluo,

      Viuat, et eiusdem simus uterque parens!"

Hactenus et lacrimis in falsa cadentibus ora

      Cetera te memini non potuisse loqui.

65

Vltimus e sociis sacram conscendis in Argo.

      Illa uolat; uentus concaua uela tenet;

[Caerula propulsae subducitur unda carinae;

     Terra tibi, nobis aspiciuntur aquae.]

In latus omne patens turris circumspicit undas;

70

      Huc feror et lacrimis osque sinusque madent.

Per lacrimas specto, cupidaeque fauentia menti

      Longius adsueto lumina nostra uident.

Adde preces castas immixtaque uota timori,

     Nunc quoque te saluo persoluenda mihi.

75

Vota ego persoluam? uotis Medea fruetur!

      Cor dolet atque ira mixtus abundat amor.

Dona feram templis, uiuum quod Iasona perdo?

      Hostia pro damnis concidat icta meis?

Non equidem secura fui semperque uerebar

80

      Ne pater Argolica sumeret urbe nurum.

Argolidas timui; nocuit mihi barbara paelex.

      Non exspectata uulnus ab hoste tuli.

Nec facie meritisque placet, sed carmina nouit

      Diraque cantata pabula falce metit.

85

[Illa reluctantem cursu deducere Lunam

      Nititur et tenebris abdere Solis equos;

Illa refrenat aquas obliquaque flumina sistit;

      Illa loco siluas uiuaque saxa mouet;

Per tumulos errat passis discincta capillis

90

      Certaque de tepidis colligit ossa rogis.

Deuouet absentis simulacraque cerea figit,

      Et miserum tenuis in iecur urget acus,]

Et quae nescierim melius. Male quaeritur herbis

      Moribus et forma conciliandus amor.

95

Hanc potes amplecti thalamoque relictus in uno

      Impauidus somno nocte silente frui?

Scilicet ut tauros, ita te iuga ferre coegit,

      Quaque feros anguis, te quoque mulcet ope.

Adde, quod ascribi factis procerumque tuisque

100

     Se facit et titulo coniugis uxor obest.

Atque aliquis Peliae de partibus acta uenenis

      Imputat et populum, qui sibi credat, habet:

"Non haec Aesonides, sed [filia] Phasias Aeetine

      Aurea Phrixeae terga reuellit ouis."

105

Non probat Alcimede mater tua (consule matrem).

     Non pater, a gelido cui uenit axe nurus;

Illa sibi Tanai Scythiaeque paludibus udae

      Quaerat et a patria Phasidis usque uirum!

Mobilis Aesonide uernaque incertior aura,

110

     Cur tua polliciti pondere uerba carent?

Vir meus hinc ieras, uir non meus inde redisti;

      Sim reducis coniunx, sicut euntis eram!

Si te nobilitas generosaque nomina tangunt,

      En, ego Minoo nata Thoante feror.

115

Bacchus auus; Bacchi coniunx redimita corona

     Praeradiat stellis signa minora suis.

Dos tibi Lemnos erit, terra ingeniosa colenti;

     Me quoque dotales inter habere potes.

Nunc etiam peperi; gratare ambobus, Iason.

120

      Dulce mihi grauidae fecerat auctor onus.

Felix in numero quoque sum prolemque gemellam,

      Pignora Lucina bina fauente dedi.

Si quaeris cui sint similes, cognosceris illis;

      Fallere non norunt; cetera patris habent,

125

Legatos quos paene dedi pro matre ferendos;

      Sed tenuit coeptas saeua nouerca uias.

Medeam timui; plus est Medea nouerca;

      Medeae faciunt ad scelus omne manus.

Spargere quae fratris potuit lacerata per agros

130

      Corpora, pignoribus parceret illa meis?

Hanc, hanc, o demens Colchisque ablate uenenis,

      Diceris Hypsipyles praeposuisse toro!

Turpiter illa uirum cognouit adultera uirgo;

      Me tibi teque mihi taeda pudica dedit.

135

Prodidit illa patrem; rapui de caede Thoanta.

      Deseruit Colchos; me mea Lemnos habet.

Quid refert, scelerata piam si uincet et ipso

      Crimine dotata est emeruitque uirum?

Lemniadum facinus culpo, non miror, Iason;

140

     Quamlibet infirmis ipse dat arma dolor.

Dic age, si uentis, ut oportuit, actus iniquis

      Intrasses portus tuque comesque meos

Obuiaque exissem fetu comitante gemello,

      Hiscere nonne tibi terra roganda fuit?

145

Quo uultu natos, quo me, scelerate, uideres?

      Perfidiae pretio qua nece dignus eras?

Ipse quidem per me tutus sospesque fuisses,

      Non quia tu dignus, sed quia mitis ego;

Paelicis ipsa meos implessem sanguine uultus,

150

      Quosque ueneficiis abstulit illa suis.

Medeae Medea forem. Quodsi quid ab alto

     Iustus adest uotis Iuppiter ille meis,

Quod gemit Hypsipyle, lecti quoque subnuba nostri

      Maereat et leges sentiat ipsa suas,

155

Vtque ego destituor coniunx materque duorum,

     A totidem natis orba sit aque uiro;

Nec male parta diu teneat peiusque relinquat;

      Exulet et toto quaerat in orbe fugam.

Quam fratri germana fuit miseroque parenti

160

      Filia, tam natis, tam sit acerba uiro;

Cum mare, cum terras consumpserit, aera temptet:

     Erret inops, exspes, caede cruenta sua.

Haec ego, coniugio fraudata Thoantias oro.

      Viuite deuoto nuptaque uirque toro!

2

om. G  .Editores eos secludunt ut interpolati. Cf. Dörrie 1960, pp. 214 ss.