Quisquis adest, faueat: fruges lustramus et agros,
Ritus ut a prisco traditus extat auo.
Bacche, ueni, dulcisque tuis e cornibus uua
Pendeat, et spicis tempora cinge, Ceres.
5
Luce sacra requiescat humus, requiescat arator,
Et graue suspenso uomere cesset opus.
Soluite uincla iugis: nunc ad praesepia debent
Plena coronato stare boues capite.
Omnia sint operata deo: non audeat ulla
10
Lanificam pensis imposuisse manum.
Vos quoque abesse procul iubeo, discedat ab aris,
Cui tulit hesterna gaudia nocte Venus.
Casta placent superis: pura cum ueste uenite
Et manibus puris sumite fontis aquam.
15
Cernite, fulgentes ut eat sacer agnus ad aras
Vinctaque post olea candida turba comas.
Dii patrii, purgamus agros, purgamus agrestes
Vos mala de nostris pellite limitibus,
Neu seges eludat messem fallacibus herbis,
20
Neu timeat celeres tardior agna lupos.
Tunc nitidus plenis confisus rusticus agris
Ingeret ardenti grandia ligna foco,
Turbaque uernarum, saturi bona signa coloni,
Ludet et ex uirgis extruet ante casas.
25
Euentura precor: uiden ut felicibus extis
Significet placidos nuntia fibra deos?
Nunc mihi fumosos ueteris proferte Falernos
Consulis et Chio soluite uincla cado.
Vina diem celebrent: non festa luce madere
30
Est rubor, errantes et male ferre pedes.
Sed "bene Messallam" sua quisque ad pocula dicat,
Nomen et absentis singula uerba sonent.
Gentis Aquitanae celeber Messalla triumphis
Et magna intonsis gloria uictor auis,
35
Huc ades aspiraque mihi, dum carmine nostro
Redditur agricolis gratia caelitibus.
Rura cano rurisque deos. his uita magistris
Desueuit querna pellere glande famem:
Illi compositis primum docuere tigillis
40
Exiguam uiridi fronde operire domum,
Illi etiam tauros primi docuisse feruntur
Seruitium et plaustro supposuisse rotam.
Tunc uictus abiere feri, tunc insita pomus,
Tunc bibit irriguas fertilis hortus aquas,
45
Aurea tunc pressos pedibus dedit uua liquores
Mixtaque securo est sobria lympha mero.
Rura ferunt messes, calidi cum sideris aestu
Deponit flauas annua terra comas.
Rure leuis uerno flores apis ingerit alueo,
50
Compleat ut dulci sedula melle fauos.
Agricola assiduo primum satiatus aratro
Cantauit certo rustica uerba pede
Et satur arenti primum est modulatus auena
Carmen, ut ornatos diceret ante deos,
55
Agricola et minio suffusus, Bacche, rubenti
Primus inexperta duxit ab arte choros.
Huic datus a pleno, memorabile munus, ouili
Dux pecoris: curtas auxerat hircus opes.
Rure puer uerno primum de flore coronam
60
Fecit et antiquis imposuit Laribus.
Rure etiam teneris curam exhibitura puellis
Molle gerit tergo lucida uellus ouis.
Hinc et femineus labor est, hinc pensa colusque
Fusus et apposito pollice uersat opus,
65
Atque aliqua assiduae textrix operata Mineruae
Cantat et appulso tela sonat latere.
Ipse quoque inter agros interque armenta Cupido
Natus et indomitas dicitur inter equas:
Illic indocto primum se exercuit arcu:
70
Ei mihi, quam doctas nunc habet ille manus!
Nec pecudes, uelut ante, petit: fixisse puellas
Gestit et audaces perdomuisse uiros.
Hic iuueni detraxit opes, hic dicere iussit
Limen ad iratae uerba pudenda senem:
75
Hoc duce custodes furtim transgressa iacentes
Ad iuuenem tenebris sola puella uenit
Et pedibus praetentat iter suspensa timore,
Explorat caecas cui manus ante uias.
Ah miseri, quos hic grauiter deus urget! at ille
80
Felix, cui placidus leniter afflat Amor.
Sancte, ueni dapibus festis, sed pone sagittas
Et procul ardentes hinc precor abde faces.
Vos celebrem cantate deum pecorique uocate
Voce: palam pecori, clam sibi quisque uocet.
85
Aut etiam sibi quisque palam: iam turba iocosa
Obstrepit et Phrygio tibia curua sono.
Ludite: iam Nox iungit equos currumque sequuntur
Matris lasciuo sidera fulua choro,
Postque uenit tacitus furuis circumdatus alis
90
Somnus et incerto Somnia nigra pede.