Amphitryoniades qua tempestate iuuencos

      Egerat a stabulis, o Erythea, tuis,

Venit ad inuictos pecorosa Palatia montis,

      Et statuit fessos, fessus et ipse, boues,

5

Qua Velabra suo stagnabant flumine quaque

      Nauta per urbanas uelificabat aquas.

Sed non infido manserunt hospite Caco

      Incolumis: furto polluit ille Iouem.

Incola Cacus erat, metuendo raptor ab antro,

10

      Per tria partitos qui dabat ora sonos.

Hic, ne certa forent manifestae signa rapinae,

      Auersos cauda traxit in antra boues;

Nec sine teste deo: furem sonuere iuuenci,

      Furis et implacidas diruit ira fores.

15

Maenalio iacuit pulsus tria tempora ramo

      Cacus, et Alcides sic ait: "Ite boues,

Herculis ite boues, nostrae labor ultime clauae,

      Bis mihi quaesitae, bis mea praeda, boues,

Aruaque mugitu sancite Bouaria longo:

20

      Nobile erit Romae pascua uestra Forum."

Dixerat, et sicco torquet sitis ora palato,

      Terraque non ullas feta ministrat aquas.

Sed procul inclusas audit ridere puellas,

      Lucus ubi umbroso fecerat orbe nemus,

25

Femineae loca clausa deae fontisque piandos,

      Impune et nullis sacra retecta uiris.

Deuia puniceae uelabant limina uittae,

      Putris odorato luxerat igne casa,

Populus et longis ornabat frondibus aedem,

30

      Multaque cantantis umbra tegebat auis.

Huc ruit in siccam congesta puluere barbam

      Et iacit ante fores uerba minora deo:

"Vos precor, o luci sacro quae luditis antro,

      Pandite defessis hospita fana uiris.

35

Fontis egens erro circaque sonantia lymphis,

      Et caua succepto flumine palma sat est.

Audistisne aliquem, tergo qui sustulit orbem?

      Ille ego sum: Alciden terra recepta uocat.

Quis facta Herculeae non audit fortia clauae

40

      Et numquam ad uastas irrita tela feras,

Atque uni Stygias homini luxisse tenebras?

      Accipit haec fesso uix mihi terra patet.

Angulus hic mundi nunc me mea fata trahentem

      Accipit: haec fesso uix mihi terra patet.

45

Quodsi Iunoni sacrum faceretis amarae,

      Non clausisset aquas ipsa nouerca suas.

Sin aliquem uultusque meus saetaeque leonis

      Terrent et Libyco sole perusta coma,

Idem ego Sidonia feci seruilia palla

50

      Officia et Lydo pensa diurna colo,

Mollis et hirsutum cepit mihi fascia pectus

      Et manibus duris apta puella fui."

Talibus Alcides; at talibus alma sacerdos,

      Puniceo canas stamine uincta comas:

55

"Parce oculis, hospes, lucoque abscede uerendo;

      Cede agedum et tuta limina linque fuga.

Interdicta uiris metuenda lege piatur

      Quae se summota uindicat ara casa.

Magno Tiresias aspexit Pallada uates,

60

      Fortia dum posita Gorgone membra lauat.

Di tibi dent alios fontis: haec lympha puellis

      Auia secreti limitis una fluit."

Sic anus: ille umeris postis concussit opacos,

      Nec tulit iratam ianua clausa sitim.

65

At postquam exhausto iam flumine uicerat aestum,

      Ponit uix siccis tristia iura labris:

"Maxima quae gregibus deuota est Ara repertis,

      Ara per has" inquit "maxima facta manus,

Haec nullis umquam pateat ueneranda puellis,

70

      Herculis aeternum ne sit inulta sitis."

Hunc, quoniam manibus purgatum sanxerat orbem,

      Sic Sancum Tatiae composuere Cures.

Sancte pater salue, cui iam fauet aspera Iuno:

      Sance, uelis libro dexter inesse meo.