Hoc erat in uotis: modus agri non ita magnus,

Hortus ubi et tecto uicinus iugis aquae fons

Et paulum siluae super his foret. auctius atque

Di melius fecere. bene est. nil amplius oro,

5

Maia nate, nisi ut propria haec mihi munera faxis.

Si neque maiorem feci ratione mala rem

Nec sum facturus uitio culpaue minorem,

Si ueneror stultus nihil horum "o si angulus ille

Proximus accedat, qui nunc denormat agellum!"

10

"O si urnam argenti fors quae mihi monstret, ut illi,

Thesauro inuento qui mercennarius agrum

Illum ipsum mercatus arauit, diues amico

Hercule!", si quod adest gratum iuuat, hac prece te oro:

Pingue pecus domino facias et cetera praeter

15

Ingenium, utque soles, custos mihi maximus adsis.

Ergo ubi me in montes et in arcem ex urbe remoui,

Quid prius inlustrem saturis musaque pedestri?

Nec mala me ambitio perdit nec plumbeus auster

Autumnusque grauis, Libitinae quaestus acerbae.

20

Matutine pater, seu Iane libentius audis,

Vnde homines operum primos uitaeque labores

Instituunt -sic dis placitum-, tu carminis esto

Principium. Romae sponsorem me rapis: "eia,

Ne prior officio quisquam respondeat, urge."

25

Siue aquilo radit terras seu bruma niualem

Interiore diem gyro trahit, ire necesse est.

Postmodo quod mi obsit clare certumque locuto

Luctandum in turba et facienda iniuria tardis.

"Quid tibi uis, insane?" et "quam rem agis?" inprobus urget

30

Iratis precibus, "tu pulses omne quod obstat,

Ad Maecenatem memori si mente recurras."

Hoc iuuat et melli est, non mentiar. at simul atras

Ventum est Esquilias, aliena negotia centum

Per caput et circa saliunt latus. "ante secundam

35

Roscius orabat sibi adesses ad Puteal cras."

"De re communi scribae magna atque noua te

Orabant hodie meminisses, Quinte, reuerti."

"Inprimat his cura Maecenas signa tabellis."

Dixeris: "experiar": "si uis, potes," addit et instat.

40

Septimus octauo propior iam fugerit annus,

Ex quo Maecenas me coepit habere suorum

In numero, dumtaxat ad hoc, quem tollere raeda

Vellet iter faciens et cui concredere nugas

Hoc genus: "hora quota est?" "Thraex est Gallina Syro par?"

45

"Matutina parum cautos iam frigora mordent",

Et quae rimosa bene deponuntur in aure.

Per totum hoc tempus subiectior in diem et horam

Inuidiae noster. ludos spectauerat, una

Luserat in campo: "fortunae filius" omnes.

50

Frigidus a rostris manat per compita rumor:

Quicumque obuius est, me consulit: "o bone -nam te

Scire, deos quoniam propius contingis oportet-,

Numquid de Dacis audisti?" "nil equidem." "ut tu

Semper eris derisor." "at omnes di exagitent me,

55

Si quicquam." "quid? militibus promissa Triquetra

Praedia Caesar an est Itala tellure daturus?"

Iurantem me scire nihil mirantur ut unum

Scilicet egregii mortalem altique silenti.

Perditur haec inter misero lux non sine uotis:

60

O rus, quando ego te adspiciam quandoque licebit

Nunc ueterum libris, nunc somno et inertibus horis

Ducere sollicitae iucunda obliuia uitae?

O quando faba Pythagorae cognata simulque

Vncta satis pingui ponentur holuscula lardo?

65

O noctes cenaeque deum, quibus ipse meique

Ante Larem proprium uescor uernasque procacis

Pasco libatis dapibus. prout cuique libido est,

Siccat inaequalis calices conuiua solutus

Legibus insanis, seu quis capit acria fortis

70

Pocula seu modicis uuescit laetius. ergo

Sermo oritur, non de uillis domibusue alienis,

Nec male necne Lepos saltet; sed, quod magis ad nos

Pertinet et nescire malum est, agitamus, utrumne

Diuitiis homines an sint uirtute beati,

75

Quidue ad amicitias, usus rectumne, trahat nos

Et quae sit natura boni summumque quid eius.

Ceruius haec inter uicinus garrit anilis

Ex re fabellas. siquis nam laudat Arelli

Sollicitas ignarus opes, sic incipit: "olim

80

Rusticus urbanum murem mus paupere fertur

Accepisse cauo, ueterem uetus hospes amicum,

Asper et attentus quaesitis, ut tamen artum

Solueret hospitiis animum. quid multa? neque ille

Sepositi ciceris nec longae inuidit auenae,

85

Aridum et ore ferens acinum semesaque lardi

Frusta dedit, cupiens uaria fastidia cena

Vincere tangentis male singula dente superbo,

Cum pater ipse domus palea porrectus in horna

Esset ador loliumque, dapis meliora relinquens.

90

Tandem urbanus ad hunc "quid te iuuat" inquit, "amice,

Praerupti nemoris patientem uiuere dorso?

Vis tu homines urbemque feris praeponere siluis?

Carpe uiam, mihi crede, comes, terrestria quando

Mortalis animas uiuunt sortita neque ulla est

95

Aut magno aut paruo leti fuga: quo, bone, circa,

Dum licet, in rebus iucundis uiue beatus,

Viue memor, quam sis aeui breuis." haec ubi dicta

Agrestem pepulere, domo leuis exsilit; inde

Ambo propositum peragunt iter, urbis auentes

100

Moenia nocturni subrepere. iamque tenebat

Nox medium caeli spatium, cum ponit uterque

In locuplete domo uestigia, rubro ubi cocco

Tincta super lectos canderet uestis eburnos

Multaque de magna superessent fercula cena,

105

Quae procul exstructis inerant hesterna canistris.

Ergo ubi purpurea porrectum in ueste locauit

Agrestem, ueluti succinctus cursitat hospes

Continuatque dapes nec non uerniliter ipsis

Fungitur officiis, praelambens omne quod adfert.

110

Ille cubans gaudet mutata sorte bonisque

Rebus agit laetum conuiuam, cum subito ingens

Valuarum strepitus lectis excussit utrumque.

Currere per totum pauidi conclaue magisque

Exanimes trepidare, simul domus alta Molossis

115

Personuit canibus. tum rusticus: "haud mihi uita

Est opus hac" ait et "ualeas: me silua cauosque

Tutus ab insidiis tenui solabitur eruo."