Horatius saturae 2, 1

Testo base di riferimento: F. Klingner, 1970

Cura dell'edizione digitale: A. Fassina, 2009

Altre sezioni


"Sunt quibus in satura uidear nimis acer et ultra

Legem tendere opus; sine neruis altera quidquid

Conposui pars esse putat similisque meorum

Mille die uersus deduci posse. Trebati,

5

Quid faciam? praescribe." "quiescas." "ne faciam, inquis,

Omnino uersus?" "aio." "peream male, si non

Optimum erat; uerum nequeo dormire." "ter uncti

Transnanto Tiberim, somno quibus est opus alto,

Inriguumque mero sub noctem corpus habento.

10

Aut si tantus amor scribendi te rapit, aude

Caesaris inuicti res dicere, multa laborum

Praemia laturus." "cupidum, pater optime, uires

Deficiunt; neque enim quiuis horrentia pilis

Agmina nec fracta pereuntis cuspide Gallos

15

Aut labentis equo describit uolnera Parthi."

"Attamen et iustum poteras et scribere fortem,

Scipiadam ut sapiens Lucilius." "haud mihi dero,

Cum res ipsa feret: nisi dextro tempore Flacci

Verba per attentam non ibunt Caesaris aurem:

20

Cui male si palpere, recalcitrat undique tutus."

"Quanto rectius hoc quam tristi laedere uersu

Pantolabum scurram Nomentanumque nepotem,

Cum sibi quisque timet, quamquam est intactus, et odit."

"Quid faciam? saltat Milonius, ut semel icto

25

Accessit feruor capiti numerusque lucernis;

Castor gaudet equis, ouo prognatus eodem

Pugnis; quot capitum uiuunt, totidem studiorum

Milia: me pedibus delectat claudere uerba

Lucili ritu, nostrum melioris utroque.

30

Ille uelut fidis arcana sodalibus olim

Credebat libris neque, si male cesserat, usquam

Decurrens alio neque, si bene; quo fit ut omnis

Votiua pateat ueluti descripta tabella

Vita senis. sequor hunc, Lucanus an Apulus anceps;

35

Nam uenusinus arat finem sub utrumque colonus,

Missus ad hoc pulsis, uetus est ut fama, Sabellis,

Quo ne per uacuum Romano incurreret hostis,

Siue quod Apula gens seu quod Lucania bellum

Incuteret uiolenta. sed hic stilus haud petet ultro

40

Quemquam animantem et me ueluti custodiet ensis

Vagina tectus: quem cur destringere coner

Tutus ab infestis latronibus? o pater et rex

Iuppiter, ut pereat positum robigine telum

Nec quisquam noceat cupido mihi pacis! at ille,

45

Qui me conmorit -melius non tangere, clamo-,

Flebit et insignis tota cantabitur urbe.

Ceruius iratus leges minitatur et urnam,

Canidia Albuci, quibus est inimica, uenenum,

Grande malum Turius, siquid se iudice certes.

50

Vt quo quisque ualet suspectos terreat utque

Imperet hoc natura potens, sic collige mecum:

Dente lupus, cornu taurus petit: unde nisi intus

Monstratum? Scaeuae uiuacem crede nepoti

Matrem: nil faciet sceleris pia dextera -mirum,

55

Vt neque calce lupus quemquam neque dente petit bos-,

Sed mala tollet anum uitiato melle cicuta.

Ne longum faciam: seu me tranquilla senectus

Exspectat seu mors atris circumuolat alis,

Diues, inops, Romae, seu fors ita iusserit, exsul,

60

Quisquis erit uitae scribam color." "o puer, ut sis

Vitalis metuo et maiorum nequis amicus

Frigore te feriat." "quid? cum est Lucilius ausus

Primus in hunc operis conponere carmina morem

Detrahere et pellem, nitidus qua quisque per ora

65

Cederet, introrsum turpis: num Laelius aut qui

Duxit ab oppressa meritum Karthagine nomen

Ingenio offensi aut laeso doluere Metello

Famosisque Lupo cooperto uersibus? atqui

Primores populi arripuit populumque tributim,

70

Scilicet uni aequos uirtuti atque eius amicis.

Quin ubi se a uolgo et scaena in secreta remorant

Virtus Scipiadae et mitis sapientia Laeli,

Nugari cum illo et discincti ludere, donec

Decoqueretur holus, soliti. quidquid sum ego, quamuis

75

Infra Lucili censum ingeniumque, tamen me

Cum magnis uixisse inuita fatebitur usque

Inuidia et fragili quaerens inlidere dentem

Offendet solido -nisi quid tu, docte Trebati,

Dissentis." "equidem nihil hinc diffindere possum.

80

Sed tamen ut monitus caueas, ne forte negoti

Incutiat tibi quid sanctarum inscitia legum:

Si mala condiderit in quem quis carmina, ius est

Iudiciumque." "esto, siquis mala; sed bona siquis

Iudice condiderit laudatus Caesare? siquis

85

Opprobriis dignum latrauerit, integer ipse?"

"Soluentur risu tabulae, tu missus abibis."

4

deduci Ξ Q R

diduci Ψ