Non quia, Maecenas, Lydorum quidquid Etruscos
Incoluit finis, nemo generosior est te,
Nec quod auus tibi maternus fuit atque paternus
Olim qui magnis legionibus imperitarent,
5
Vt plerique solent, naso suspendis adunco
Ignotos, ut me libertino patre natum.
Cum referre negas, quali sit quisque parente
Natus, dum ingenuus, persuades hoc tibi uere,
Ante potestatem Tulli atque ignobile regnum
10
Multos saepe uiros nullis maioribus ortos
Et uixisse probos amplis et honoribus auctos;
Contra Laeuinum, Valeri genus, unde Superbus
Tarquinius regno pulsus fugit, unius assis
Non umquam pretio pluris licuisse, notante
15
Iudice quo nosti, populo, qui stultus honores
Saepe dat indignis et famae seruit ineptus,
Qui stupet in titulis et imaginibus. quid oportet
Nos facere a uolgo longe longeque remotos?
Namque esto: populus Laeuino mallet honorem
20
Quam Decio mandare nouo censorque moueret
Appius, ingenuo si non essem patre natus:
Vel merito, quoniam in propria non pelle quiessem.
Sed fulgente trahit constrictos Gloria curru
Non minus ignotos generosis. quo tibi, Tilli,
25
Sumere depositum clauom fierique tribuno?
Inuidia adcreuit, priuato quae minor esset.
Nam ut quisque insanus nigris medium impediit crus
Pellibus et latum demisit pectore clauom,
Audit continuo "quis homo hic est? quo patre natus?"
30
Vt siqui aegrotet quo morbo Barrus, haberi
Et cupiat formosus, eat quacumque, puellis
Iniciat curam quaerendi singula, quali
Sit facie, sura, quali pede, dente, capillo:
Sic qui promittit ciuis, urbem sibi curae,
35
Imperium fore et Italiam, delubra deorum,
Quo patre sit natus, num ignota matre inhonestus,
Omnis mortalis curare et quaerere cogit.
"Tune, Syri Damae aut Dionysi filius, audes
Deicere de saxo ciuis aut tradere Cadmo?"
40
"At Nouius collega gradu post me sedet uno;
Namque est ille, pater quod erat meus." "hoc tibi Paulus
Et Messalla uideris? at hic, si plaustra ducenta
Concurrantque foro tria funera magna, sonabit,
Cornua quod uincatque tubas: saltem tenet hoc nos."
45
Nunc ad me redeo libertino patre natum,
Quem rodunt omnes libertino patre natum,
Nunc, quia sim tibi, Maecenas, conuictor, at olim,
Quod mihi pareret legio Romana tribuno.
Dissimile hoc illi est, quia non, ut forsit honorem
50
Iure mihi inuideat quiuis, ita te quoque amicum,
Praesertim cautum dignos adsumere, praua
Ambitione procul. felicem dicere non hoc
Me possim, casu quod te sortitus amicum;
Nulla etenim mihi te fors obtulit: optimus olim
55
Vergilius, post hunc Varius dixere, quid essem.
Vt ueni coram, singultim pauca locutus,
Infans namque pudor prohibebat plura profari,
Non ego me claro natum patre, non ego circum
Me Satureiano uectari rura caballo,
60
Sed quod eram narro. respondes, ut tuus est mos,
Pauca; abeo, et reuocas nono post mense iubesque
Esse in amicorum numero. magnum hoc ego duco,
Quod placui tibi, qui turpi secernis honestum
Non patre praeclaro, sed uita et pectore puro.
65
Atqui si uitiis mediocribus ac mea paucis
Mendosa est natura, alioqui recta, uelut si
Egregio inspersos reprendas corpore naeuos,
Si neque auaritiam neque sordes nec mala lustra
Obiciet uere quisquam mihi, purus et insons,
70
Vt me collaudem, si et uiuo carus amicis,
Causa fuit pater his; qui macro pauper agello
Noluit in Flaui ludum me mittere, magni
Quo pueri magnis e centurionibus orti
Laeuo suspensi loculos tabulamque lacerto
75
Ibant octonos referentes Idibus aeris,
Sed puerum est ausus Romam portare docendum
Artis quas doceat quiuis eques atque senator
Semet prognatos. uestem seruosque sequentis,
In magno ut populo, siqui uidisset, auita
80
Ex re praeberi sumptus mihi crederet illos.
Ipse mihi custos incorruptissimus omnes
Circum doctores aderat. quid multa? pudicum,
Qui primus uirtutis honos, seruauit ab omni
Non solum facto, uerum opprobrio quoque turpi
85
Nec timuit, sibi ne uitio quis uerteret, olim
Si praeco paruas aut, ut fuit ipse, coactor
Mercedes sequerer; neque ego essem questus. at hoc nunc
Laus illi debetur et a me gratia maior.
Nil me paeniteat sanum patris huius, eoque
90
Non, ut magna dolo factum negat esse suo pars,
Quod non ingenuos habeat clarosque parentes,
Sic me defendam. longe mea discrepat istis
Et uox et ratio. nam si natura iuberet
A certis annis aeuum remeare peractum
95
Atque alios legere, ad fastum quoscumque parentes
Optaret sibi quisque, meis contentus honestos
Fascibus et sellis nollem mihi sumere, demens
Iudicio uolgi, sanus fortasse tuo, quod
Nollem onus haud umquam solitus portare molestum.
100
Nam mihi continuo maior quaerenda foret res
Atque salutandi plures, ducendus et unus
Et comes alter, uti ne solus rusue peregre<ue>
Exirem, plures calones atque caballi
Pascendi, ducenda petorrita. nunc mihi curto
105
Ire licet mulo uel si libet usque Tarentum,
Mantica cui lumbos onere ulceret atque eques armos.
Obiciet nemo sordis mihi, quas tibi, Tilli,
Cum Tiburte uia praetorem quinque secuntur
Te pueri, lasanum portantes oenophorumque.
110
Hoc ego commodius quam tu, praeclare senator,
Milibus atque aliis uiuo. quacumque libido est,
Incedo solus, percontor quanti holus ac far,
Fallacem Circum uespertinumque pererro
Saepe Forum, adsisto diuinis, inde domum me
115
Ad porri et ciceris refero laganique catinum;
Cena ministratur pueris tribus et lapis albus
Pocula cum cyatho duo sustinet, adstat echinus
Vilis, cum patera guttus, Campana supellex.
Deinde eo dormitum, non sollicitus, mihi quod cras
120
Surgendum sit mane, obeundus Marsya, qui se
Voltum ferre negat Nouiorum posse minoris.
Ad quartam iaceo; post hanc uagor aut ego lecto
Aut scripto quod me tacitum iuuet unguor oliuo,
Non quo fraudatis inmundus Natta lucernis.
125
Ast ubi me fessum sol acrior ire lauatum
Admonuit, fugio campum lusumque trigonem.
Pransus non auide, quantum interpellet inani
Ventre diem durare, domesticus otior. haec est
Vita solutorum misera ambitione grauique;
130
His me consolor uicturum suauius ac si
Quaestor auus pater atque meus patruusque fuissent.