Intactis opulentior
Thesauris Arabum et diuitis Indiae
Caementis licet occupes
Terrenum omne tuis et mare publicum:
5
Si figit adamantinos
Summis uerticibus dira Necessitas
Clauos, non animum metu,
Non mortis laqueis expedies caput.
Campestres melius Scythae,
10
Quorum plaustra uagas rite trahunt domos,
Viuunt et rigidi Getae,
Inmetata quibus iugera liberas
Fruges et Cererem ferunt
Nec cultura placet longior annua
15
Defunctumque laboribus
Aequali recreat sorte uicarius.
Illic matre carentibus
Priuignis mulier temperat innocens
Nec dotata regit uirum
20
Coniunx nec nitido fidit adultero;
Dos est magna parentium
Virtus et metuens alterius uiri
Certo foedere castitas,
Et peccare nefas, aut pretium est mori.
25
Caedis et rabiem tollere ciuicam,
Si quaeret pater urbium
Subscribi statuis, indomitam audeat
Refrenare licentiam,
30
Clarus postgenitis, quatenus, heu nefas,
Virtutem incolumem odimus,
Sublatam ex oculis quaerimus inuidi.
Quid tristes querimoniae,
Si non supplicio culpa reciditur,
35
Quid leges sine moribus
Vanae proficiunt, si neque feruidis
Pars inclusa caloribus
Mundi nec Boreae finitimum latus
Durataeque solo niues
40
Mercatorem abigunt, horrida callidi
Vincunt aequora nauitae,
Magnum pauperies opprobrium iubet
Quiduis et facere et pati
Virtutisque uiam deserit arduae?
45
Vel nos in Capitolium,
Quo clamor uocat et turba fauentium,
Vel nos in mare proximum
Gemmas et lapides aurum et inutile,
Summi materiem mali,
50
Mittamus, scelerum si bene paenitet.
Eradenda cupidinis
Praui sunt elementa et tenerae nimis
Mentes asperioribus
Formandae studiis. nescit equo rudis
55
Haerere ingenuus puer
Venarique timet, ludere doctior,
Seu Graeco iubeas trocho
Seu malis uetita legibus alea,
Cum periura patris fides
60
Consortem socium fallat et hospites
Indignoque pecuniam
Heredi properet. scilicet inprobae
Crescunt diuitiae, tamen
4
terrenum rest. Lachmann
tyrrhenum Ω (uarie scriptum)