Vergilius eclogae 8

Testo base di riferimento: M. Geymonat, 2008

Cura dell'edizione digitale: M. Gioseffi, M. Venuti, 2009

Inserimento e controllo dei dati: M. Venuti

Altre sezioni


Pastorum Musam Damonis et Alphesiboei,

Immemor herbarum quos est mirata iuuenca

Certantis, quorum stupefactae carmine lynces,

Et mutata suos requierunt flumina cursus,

5

Damonis Musam dicemus et Alphesiboei.

Tu mihi seu magni superas iam saxa Timaui,

Siue oram Illyrici legis aequoris,- en erit umquam

Ille dies, mihi cum liceat tua dicere facta?

En erit ut liceat totum mihi ferre per orbem

10

Sola Sophocleo tua carmina digna coturno?

A te principium, tibi desinam: accipe iussis

Carmina coepta tuis, atque hanc sine tempora circum

Inter uictrices hederam tibi serpere lauros.

Frigida uix caelo noctis decesserat umbra,

15

Cum ros in tenera pecori gratissimus herba:

Incumbens tereti Damon sic coepit oliuae.

DAMON

Nascere, praeque diem ueniens age, Lucifer, almum,

Coniugis indigno Nysae deceptus amore

Dum queror et diuos, quamquam nil testibus illis

20

Profeci, extrema moriens tamen adloquor hora.

Incipe Maenalios mecum, mea tibia, uersus.

Maenalus argutumque nemus pinosque loquentis

Semper habet, semper pastorum ille audit amores

Panaque, qui primus calamos non passus inertis.

25

Incipe Maenalios mecum, mea tibia, uersus.

Mopso Nysa datur: quid non speremus amantes?

Iungentur iam grypes equis, aeuoque sequenti

Cum canibus timidi uenient ad pocula dammae.

28a

Incipe Maenalios mecum, mea tibia, uersus.

Mopse, nouas incide faces: tibi ducitur uxor.

30

Sparge, marite, nuces: tibi deserit Hesperus Oetan.

Incipe Maenalios mecum, mea tibia, uersus

O digno coniuncta uiro, dum despicis omnis,

Dumque tibi est odio mea fistula, dumque capellae

Hirsutumque supercilium promissaque barba,

35

Nec curare deum credis mortalia quemquam.

Incipe Maenalios mecum, mea tibia, uersus.

Saepibus in nostris paruam te roscida mala

(Dux ego uester eram) uidi cum matre legentem.

Alter ab undecimo tum me iam acceperat annus,

40

Iam fragilis poteram a terra contingere ramos.

Vt uidi, ut perii, ut me malus abstulit error!

Incipe Maenalios mecum, mea tibia, uersus.

Nunc scio quid sit Amor: nudis in cotibus illum

Aut Tmaros aut Rhodope aut extremi Garamantes

45

Nec generis nostri puerum nec sanguinis edunt.

Incipe Maenalios mecum, mea tibia, uersus.

Saeuus Amor docuit natorum sanguine matrem

Commaculare manus; crudelis tu quoque, mater.

Crudelis mater magis, an puer improbus ille?

50

Inprobus ille puer; crudelis tu quoque, mater.

Incipe Maenalios mecum, mea tibia, uersus.

Nunc et ouis ultro fugiat lupus, aurea durae

Mala ferant quercus, narcisso floreat alnus,

Pinguia corticibus sudent electra myricae,

55

Certent et cycnis ululae, sit Tityrus Orpheus,

Orpheus in siluis, inter delphinas Arion.

Incipe Maenalios mecum, mea tibia, uersus.

Omnia uel medium fiat mare. Viuite siluae:

Praeceps aerii specula de montis in undas

60

Deferar; extremum hoc munus morientis habeto.

Desine Maenalios, iam desine, tibia, uersus.

Haec Damon: uos, quae responderit Alphesiboeus

Dicite, Pierides; non omnia possumus omnes.

ALPHOESIBOEVS

Effer aquam et molli cinge haec altaria uitta,

65

Verbenasque adole pinguis et mascula tura,

Coniugis ut magicis sanos auertere sacris

Experiar sensus; nihil hic nisi carmina desunt.

Ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnin.

Carmina uel caelo possunt deducere Lunam,

70

Carminibus Circe socios mutauit Vlixi,

Frigidus in pratis cantando rumpitur anguis.

Ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnin.

Terna tibi haec primum triplici diuersa colore

Licia circumdo, terque haec altaria circum

75

Effigiem duco; numero deus impare gaudet.

Ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnin.

Necte tribus nodis ternos, Amarylli, colores;

Necte, Amarylli, modo et "Veneris" dic "uincula necto."

Ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnin.

80

Limus ut hic durescit, et haec ut cera liquescit

Vno eodemque igni, sic nostro Daphnis amore.

Sparge molam et fragiles incende bitumine lauros:

Daphnis me malus urit, ego hanc in Daphnide laurum.

Ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnin.

85

Talis amor Daphnin qualis cum fessa iuuencum

Per nemora atque altos quaerendo bucula lucos

Propter aquae riuom uiridi procumbit in ulua

Perdita, nec serae meminit decedere nocti,

Talis amor teneat, nec sit mihi cura mederi.

90

Ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnin.

Has olim exuuias mihi perfidus ille reliquit,

Pignora cara sui: quae nunc ego limine in ipso,

Terra, tibi mando; debent haec pignora Daphnin.

Ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnin.

95

Has herbas atque haec Ponto mihi lecta uenena

Ipse dedit Moeris; nascuntur plurima Ponto.

His ego saepe lupum fieri et se condere siluis

Moerim, saepe animas imis excire sepulchris,

Atque satas alio uidi traducere messis.

100

Ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnin.

Fer cineres, Amarylli, foras riuoque fluenti

Transque caput iace, nec respexeris! His ego Daphnin

Adgrediar; nihil ille deos, nil carmina curat.

Ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnin.

105

Aspice: corripuit tremulis altaria flammis

Sponte sua, dum ferre moror, cinis ipse. Bonum sit!

Nescio quid certest et Hylax in limine latrat.

Credimus? an, qui amant, ipsi sibi somnia fingunt?

Parcite, ab urbe uenit, iam parcite carmina, Daphnis.

4

requierunt M P a

liquerunt h o γ¹