Venantius Fortunatus carminum appendix 1

Altre sezioni


Condicio belli tristis, sors inuida rerum!

      Quam subito lapsu regna superba cadunt!

Quae steterant longo felicia culmina tractu

      Victa sub ingenti clade cremata iacent.

5

Aula palatino quae floruit antea cultu,

      Hanc modo pro cameris maesta fauilla tegit.

Ardua quae rutilo nituere ornata metallo,

      Pallidus oppressit fulgida tecta cinis.

Missa sub hostili domino captiua potestas,

10

      Decidit in humili gloria celsa loco.

Stans aetate pari famulorum turba nitentum

      Funereo sordet puluere functa die.

Clara ministrorum stipata corona potentum

      Nulla sepulchra tenens mortis honore caret.

15

Flammiuomum uincens rutilans in crinibus aurum

      Strata solo recubat lacticolor amati.

Heu male texerunt inhumata cadauera campum,

      Totaque sic uno gens iacet in tumulo.

Non iam sola suas lamentet Troia ruinas:

20

      Pertulit et caedes terra Thoringa pares.

Hinc rapitur laceris matrona reuincta capillis,

      Nec laribus potuit dicere triste uale.

Oscula non licuit captiuo infigere posti

      Nec sibi uisuris ora referre locis.

25

Nuda maritalem calcauit planta cruorem

      Blandaque transibat fratre iacente soror.

Raptus ab amplexu matris puer ore pependit,

      Funereas planctu nec dedit ullus aquas.

Sorte graui minus est nati sic perdere uitam:

30

      Perdidit et lacrimas mater anhela pias.

Non aequare queo uel barbara femina fletum

      Cunctaque guttarum maesta natare lacu.

Quisque suos habuit fletus, ego sola sed omnes:

      Est mihi priuatus publicus ille dolor.

35

Consuluit fortuna uiris quos perculit hostis;

      Vt flerem cunctis una superstes agor.

Nec solum extinctos cogor lugere propinquos:

      Hos quoque, quos retinet uita benigna, fleo,

Saepe sub umecto collidens lumina uultu;

40

      Murmura clausa latent nec mea cura tacet.

Specto libens, aliquam si nuntiet aura salutem,

      Nullaque de cunctis umbra parentis adest.

Cuius in aspectu tenero solabar amore

      Soluit ab amplexu sors inimica meo.

45

An, quod in absenti te nec mea cura remordet,

      Affectum dulcem clades amara tulit?

Vel memor esto, tuis primaeuis qualis ab annis,

      Hamalafrede, tibi tunc Radegundis eram,

Quantum me quondam dulcis dilexeris infans

50

      Et de fratre patris nate, benigne parens.

Quod pater extinctus poterat, quod mater haberi,

      Quod soror aut frater tu mihi solus eras.

Prensa piis manibus heu blanda per oscula pendens

      Mulcebar placido famine parua tuo.

55

Vix erat in spatium, quo te minus hora referret;

      Saecula nunc fugiunt, nec tua uerba fero.

Voluebam rabidas illiso in pectore curas,

      Ceu reuocareris, quando uel unde, parens.

Si pater aut genetrix aut regia cura tenebat,

60

      Cum festinabas iam mihi tardus eras.

Sors erat indicium, quia te cito, care, carerem;

      Importunus amor nescit habere diu.

Anxia uexabar, si non domus una tegebat,

      Egrediente foris rebar abisse procul.

65

Vos quoque nunc Oriens et nos Occasus obumbrat,

      Me maris Oceani, te tenet unda rubri,

Inter amatores totusque interiacet orbis:

      Hos dirimit mundus quos loca nulla prius.

Quantum terra tenet tantum diuisit amantem:

70

      Si plus arua forent, longius isses iter.

Esto tamen, quo uota tenent meliora parentum,

      Prosperior quam te terra Thoringa dedit.

Hinc potius crucior ualidis onerata querellis,

      Cur mihi nulla tui mittere signa uelis.

75

Quem uolo nec uideo, pinxisset epistula uultum,

      Aut loca quem retrahunt ferret imago uirum:

Qua uirtute atauos repares, qua laude propinquos,

      Ceu patre de pulchro ludit in ore rubor.

Crede, parens, si uerba dares, non totus abesses:

80

      Pagina missa loquens pars mihi fratris erat.

Cuncti munus habent, ego nec solacia fletus.

      O facinus, quae dum plus amo, sumo minus!

Si famulos alii pietatis lege requirunt,

      Cur, rogo, praeterear sanguine iuncta parens?

85

Vt redimat dominus uernam, saepe ipse per Alpes

      Frigore concretas cum niue rumpit aquas;

Intrat in excisis umbrantia rupibus antra,

      Feruentem affectum nulla pruina uetat,

Et duce cum nullo, pede nudo, currit amator

90

      Atque suos praedae hoste uetante rapit.

Aduersas acies et per sua uulnera transit,

      Quod cupit ut capiat nec sibi parcit amor.

Ast ego pro uobis momenta per omnia pendens

      Vix curae spatio mente quiete fruor.

95

Quae loca te teneant, si sibilat aura, requiro,

      Nubila si uolitant pendula, posco locum:

Bellica Persidis seu te Byzantion optat

      Ductor Alexandrae seu regis urbis opes?

An Hierosolymae resides uicinus ab arce,

100

      Qua est genitus Christus uirgine matre deus?

Hoc quoque nulla tuis patefecit littera chartis,

      Vt magis hinc grauior sumeret arma dolor.

Quod si signa mihi nec terra nec aequora mittunt,

      Prospera uel ueniens nuntia ferret auis!

105

Sacra monasterii si me non claustra tenerent,

      Improuisa aderam qua regione sedes.

Prompta per undifragas transissem puppe procellas.

      Flatibus hibernis laeta mouerer aquis.

Fortior eductos pressissem pendula fluctus,

110

      Et quod nauta timet non pauitasset amans.

Imbribus infestis si solueret unda carinam,

      Te peterem tabula remige uecta mari.

Sorte sub infausta si prendere ligna uetarer,

      Ad te uenissem lassa natante manu.

115

Cum te respicerem, peregrina pericla negassem,

      Naufragii dulcis mox releuasses onus;

Aut mihi si querulam raperet sors ultima uitam.

      Vel tumulum manibus ferret harena tuis.

Ante pios oculos issem sine luce cadauer,

120

      Vt uel ad exequias commouerere meas.

Qui spernis uitae fletus, lacrimatus humares

      Atque dares planctus qui modo uerba negas.

Quid fugio memorare, parens, quid differo luctus

      De nece germani cur, dolor alte, taces,

125

Qualiter insidiis insons cecidisset iniquis

      Oppositaque fide raptus ab orbe fuit?

Ei mihi, quae renouo fletus referendo sepultos

      Atque iterum patior, dum lacrimanda loquor!

Ille tuos cupiens properat dum cernere uultus,

130

      Nec suus impletur dum meus obstat amor.

Dum dare dura mihi refugit, sibi uulnera fixit:

      Laedere quod timuit, causa doloris adest.

Percutitur iuuenis tenera lanugine barbae,

      Absens nec uidi funera dira soror.

135

Non solum amisi, sed nec pia lumina clausi

      Nec superincumbens ultima uerba dedi,

Frigida non calido tepefeci uiscera fletu,

      Oscula nec caro de moriente tuli,

Amplexu in misero neque collo flebilis haesi

140

      Aut foui infausto corpus anhela sinu.

Vita negabatur: quin iam de fratre sorori

      Debuit egrediens halitus ore rapi?

Quae feci uiuo, misissem listra feretro:

      Non licet extinctum uel meus ornet amor?

145

Impia, crede, tuae rea sum, germane, saluti:

      Mors cui sola fui, nulla sepulchra dedi.

Quae semel excessi patriam, bis capta remansi

      Atque iterum hostes fratre iacente tuli.

Tunc, pater ac genetrix et auunculus atque parentes,

150

      Quos flerem in tumulo reddidit iste dolor.

Non uacat ulla dies lacrimis post funera fratris.

      Qui secum ad manes gaudia nostra tulit.

Sic miserae dulces consummauere parentes

      Regius ac serie sanguis origo fuit?

155

Quae mala pertulerim neque praesens ore referrem.

      Nec sic laesa tuo consulor alloquio.

Quaeso, serene parens, uel nunc tua pagina currat,

      Mitiget ut ualidam lingua benigna luem.

Deque tui similis mihi cura sororibus haec est,

160

      Quas consanguineo cordis amore colo.

Nec licet amplecti quae diligo membra parentum,

      Osculer aut auide lumen utrumque soror.

Si, uelut opto, manent superis, rogo redde salutes

      Proque meis uotis oscula cara feras.

165

Vt me commendes Francorum regibus oro,

      Qui me materna sic pietate colunt.

Tempore longaeuo uitalibus utere flabris

      Et mea de uestro uernet honore salus.

Christe, faue uotis: haec pagina cernat amantes

170

      Dulcibus et redeat littera picta notis,

Vt quam tarda spes cruciat per tempora longa,

      Hanc celeri cursu uota secuta leuent.