Venantius Fortunatus carminum libri 3, 9

Altre sezioni


Tempora florigero rutilant distincta sereno

      Et maiore poli lumine porta patet,

Altius igniuomum solem caeli orbita ducit,

      Qui uagus Oceanas exit et intrat aquas;

5

Armatis radiis elementa liquentia lustrans

      Adhuc nocte breui tendit in orbe diem.

Splendida sincerum producunt aethera uultum

      Laetitiamque suam sidera clara probant.

Terra fauens uario fundit munuscula fetu

10

      Cum bene uernales reddidit annus opes

Mollia purpureum pingunt uiolaria campum.

      Prata uirent herbis et micat herba comis.

Paulatim subeunt stellantia lumina florum

      Arridentque oculis gramina tincta suis.

15

Semine deposito lactans seges exilit aruis,

      Spondens agricolae uincere posse famem.

Caudice desecto lacrimat sua gaudia palmes:

      Vnde merum tribuat, dat modo uitis aquam.

Cortice de matris tenera lanugine surgens

20

      Praeparat ad partum turgida gemma sinum.

Tempore sub hiemis foliorum crine reuulso

      Iam reparat uiridans frondea tecta nemus:

Myrta salix abies corylus siler ulmus acernus

      Plaudit quaeque suis arbor amoena comis.

25

Construitura fauos apes hinc aluearia linquens

      Floribus instrepitans poplite mella rapit.

Ad cantus reuocatur aues, quae carmine clauso

      Pigrior hiberno frigore muta fuit.

Hinc filomela suis adtemperat organa cannis

30

      Fitque repercusso dulcior aura melo.

Ecce renascentis testatur gratia mundi

      Omnia cum domino dona redisse suo.

Namque triumphanti post tristia Tartara Christo

      Vndique fronde nemus, gramina flore fauent.

35

Legibus inferni oppressis super astra meantem

      Laudant rite deum lux polus arua fretum;

Qui crucifixus erat deus ecce per omnia regnat,

      Dantque creatori cuncta creata precem.

Salue, festa dies, toto uenerabilis aeuo,

40

      Qua deus infernum uicit et astra tenet,

Nobilitas anni, mensum decus, arma dierum,

      Horarum splendor, scripula, puncta fouens.

Hinc tibi silua comis plaudit, hinc campus aristis,

      Hinc grates tacito palmite uitis agit.

45

Si tibi nunc auium resonant uirgulta susurro,

      Has inter minimus passer amore cano.

Christe, salus rerum, bone conditor atque redemptor,

      Vnica progenies ex deitate patris,

Irrecitabiliter manans de corde parentis,

50

      Verbum subsistens et penetrare potens,

Aequalis concors socius, cum patre coaeuus,

      Quo sumpsit mundus principe principium:

Aethera suspendis, sola congeris, aequora fundis,

      Quaeque locis habitant quo moderante uigent,

55

Qui genus humanum cernens mersisse profundo,

      Vt hominem eriperes es quoque factus homo;

Nec uoluisti etenim tantum te corpore nasci,

      Sed caro quae nasci, pertulit atque mori:

Funeris exequias pateris uitae auctor et orbis,

60

      Intras mortis iter dando salutis opem.

Tristia cesserunt infernae uincula legis

      Expauitque chaos luminis ore premi;

Depereunt tenebrae Christi fulgore fugatae

      Et tetrae noctis pallia crassa cadunt.

65

Pollicitam sed redde fidem, precor, alma potestas:

      Tertia lux rediit, surge, sepulte meus.

Non decet, ut humili tumulo tua membra tegantur,

      Neu pretium mundi uilia saxa premant.

Indignum est, cuius clauduntur cuncta pugillo,

70

      Vt tegat inclusum rupe uetante lapis.

Lintea tolle, precor, sudaria linque sepulchro:

      Tu satis es nobis et sine te nihil est.

Solue catenatas inferni carceris umbras

      Et reuoca sursum quidquid ad ima ruit.

75

Redde tuam faciem, uideant ut saecula lumen,

      Redde diem qui nos te moriente fugit.

Sed plane implesti remeans, pie uictor, ad orbem:

      Tartara pressa iacent nec sua iura tenent;

Inferus insaturabiliter caua guttura pandens,

80

      Qui rapuit semper, fit tua praeda, deus:

Eripis innumerum populum de carcere mortis

      Et sequitur liber quo suus auctor adit;

Euomit absorptam trepide fera belua plebem

      Et de fauce lupi subtrahit agnus oues.

85

Hinc tumulum repetens, post Tartara carne resumpta,

      Belliger ad caelos ampla tropaea refers:

Quos habuit poenale chaos, iam reddidit in te,

      Et quos mors peteret, hos noua uita tenet.

Rex sacer, ecce tui radiat pars magna triumphi,

90

      Cum puras animas sancta lauacra beant:

Candidus egreditur nitidis exercitus undis

      Atque uetus uitium purgat in amne nouo;

Fulgentes animas uestis quoque candida signat

      Et grege de niueo gaudia pastor habet.

95

Additur hac Felix consors mercede sacerdos,

      Qui dare uult domino dupla talenta suo.

Ad meliora trahens gentili errore uagantes,

      Bestia ne raperet, munit ouile dei.

Quos prius Euua nocens infecerat, hos modo reddit

100

      Ecclesiae pastos ubere, lacte, sinu,

Mitibus alloquiis agrestia corda colendo:

      Munere Felicis de uepre nata seges.

Aspera gens, saxo uiuens quasi more ferino:

      Te medicante, sacer, belua reddit ouem.

105

Centeno reditu tecum mansura per aeuum

      Messis abundantis horrea fruge reples.

Immaculata tuis plebs haec uectetur in ulnis,

      Atque deo purum pignus ad astra feras.

Vna corona tibi de te tribuatur ab alto,

110

      Altera de populo uernet adepta tuo.