Maximianus elegiae 3

Testo base di riferimento: L. Spinazzè

Cura dell'edizione digitale: L. Spinazzè, 2012

Altre sezioni


Nunc operae pretium est quaedam memorare iuuentae

     Atque senectutis pauca referre meae,

Quis lector mentem rerum uertigine fractam

     Erigat et maestum noscere curet opus. (370)

5

Captus amore tuo demens, Aquilina, ferebar

     Pallidus et tristis, captus amore tuo.

Nondum quid sit amor uel quid Venus ignea noram,

      Torquebar potius rusticitate mea.

Nec minus illa meo percussa cupidine flagrans (375)

10

     Errabat, tota non capienda domo.

Carmina, pensa procul nimium dilecta iacebant:

      Solus amor cordi curaque semper erat.

Nec reperire uiam, caecum qua pasceret ignem,

     Docta nec alternis reddere uerba notis; (380)

15

Tantum in conspectu studium praestabat inane,

      Anxia uel solo lumine corda fouens.

Me pedagogus adit, illam tristissima mater

     Seruabat tanti poena secunda mali:

Pensabant oculos nutusque per omnia nostros (385)

20

     Quaeque solet mentis ducere signa calor.

Dum licuit, uotum tacite compressimus ambo

     Et uaria dulces teximus arte dolos.

At postquam teneram rupit uerecundia frontem

     Nec ualuit penitus flamma recepta tegi, (390)

25

Mox captare locos et tempora coepimus ambo

     Atque superciliis luminibusque loqui,

Fallere sollicitos, suspensos ponere gressus

     Et tota nullo currere nocte sono.

Nec longum: genetrix furtiuum sensit amorem; (395)

30

     Et medicare parans uulnera uulneribus

Increpitat caeditque: fouentur caedibus ignes,

     Vt solet adiecto crescere flamma rogo.

Concipiunt geminum flagrantia corda furorem,

     Et sic permixto saeuit amore dolor. (400)

35

Tunc me uisceribus per totum quaerit anhelis,

     Emptum suppliciis quem putat esse suis.

Nec memorare pudet turpesque reuoluere uestes,

     Immo etiam gaudens imputat illa mihi.

"Pro te susceptos iuuat" inquit "ferre dolores: (405)

40

     Tu pretium tanti dulce cruoris eris.

Sit modo certa fides atque inconcussa uoluntas:

     Quae nihil imminuit passio, nulla fuit."

His egomet stimulis angebar semper et ardens

      Languebam, nec spes ulla salutis erat. (410)

45

Prodere non ausus carpebar uulnere muto;

     Sed stupor et macies uocis habebat opus.

Hic mihi, magnarum scrutator maxime rerum,

     Solus, Boethi, fers miseratus opem.

Nam cum me curis intentum saepe uideres (415)

50

     Nec posses causas noscere tristitiae,

Tandem prospiciens tali me peste teneri

     Mitibus alloquiis pandere clausa iubes:

"Dic" ait "et unde nouo correptus carperis aestu?

     Dicito et edicti sume doloris opem. (420)

55

Non intellecti nulla est curatio morbi,

     Vt magis inclusis ignibus antra fremunt."

Dum pudor est tam foeda loqui uitiumque fateri

     Agnouit taciti conscia signa mali.

Mox ait: "occultae satis est res prodita causae, (425)

60

     Pone metum: ueniam uis tibi tanta dabit."

Prostratus pedibus uerecunda silentia rupi,

      Cum lacrimis referens ordine cuncta suo.

"Fare" ait "an placitae potiaris munere formae."

     Respondi "pietas talia uelle fugit." (430)

65

Soluitur in risum exclamans: "pro mira uoluntas!

     Castus amor Veneris dicito quando fuit?

Parcere dilectae iuuenis desiste puellae:

     Impius huic fueris, si pius esse uelis.

Vnguibus et morsu teneri pascuntur amores, (435)

70

     Vulnera non refugit res magis apta plagae."

Interea donis permulcet corda parentum

     Et pretio faciles in mea uota trahit.

Auri caecus amor natiuum uincit amorem:

      Coeperunt natae crimen amare suae. (440)

75

Dant uitiis furtisque locum, dant iungere dextras

      Et totum ludo concelebrare diem.

Permissum fit uile nefas, fit languidus ardor:

     Vicerunt morbum languida corda suum.

Illa nihil quaesita uidens procedere, causam (445)

80

     Odit et illaeso corpore tristis abit.

Proieci uanas sanato pectore curas

     Et subito didici quam miser ante fui.

"Salue sancta" inquam "semperque intacta maneto,

     Virginitas, per me plena pudoris eris." (450)

85

Quae postquam perlata uiro sunt omnia tanto

     Meque uidet fluctus exsuperasse meos,

"Macte" inquit "iuuenis, proprii dominator amoris,

     Et de contemptu sume trophaea tuo.

Arma tibi Veneris cedantque Cupidinis arcus, (455)

90

     Cedat et armipotens ipsa Minerua tibi."

Sic mihi peccandi studium permissa potestas

     Abstulit atque ipsum talia uelle fugit.

Ingrati, tristes pariter discessimus ambo:

     Discidii ratio uita pudica fuit. (460)

1

pretium est

est pretium G L

pretium Gr La Mo Pl Vn LT Fe