1.
Haec cum superba uerterit uices dextra
Et aestuantis more fertur Euripi,
Dudum tremendos saeua proterit reges
Humilemque uicti subleuat fallax uultum.
5
Non illa miseros audit aut curat fletus
Vltroque gemitus, dura quos fecit, ridet.
Sic illa ludit, sic suas probat uires
Magnumque subitis monstrat ostentum, si quis
Visatur una stratus ac felix hora.
2.
Si quantas rapidis flatibus incitus
Pontus uersat harenas
Aut quot stelliferis edita noctibus
Caelo sidera fulgent
5
Tantas fundat opes nec retrahat manum
Pleno Copia cornu,
Humanum miseras haud ideo genus
Cesset flere querelas.
Quamuis uota libens excipiat deus
10
Multi prodigus auri
Et claris auidos ornet honoribus,
Nil iam parta uidentur,
Sed quaesita uorans saeua rapacitas
Alios pandit hiatus.
15
Quae iam praecipitem frena cupidinem
Certo fine retentent,
Largis cum potius muneribus fluens
Sitis ardescit habendi?
Numquam diues agit qui trepidus gemens
20
Sese credit egentem.
3.
Cum polo Phoebus roseis quadrigis
Lucem spargere coeperit,
Pallet albentes hebetata uultus
Flammis stella prementibus.
5
Cum nemus flatu Zephyri tepentis
Vernis irrubuit rosis,
Spiret insanum nebulosus Auster,
Iam spinis abeat decus.
Saepe tranquillo radiat sereno
10
Immotis mare fluctibus,
Saepe feruentes Aquilo procellas
Verso concitat aequore.
Rara si constat sua forma mundo,
Si tantas uariat uices,
15
Crede fortunis hominum caducis,
Bonis crede fugacibus!
Constat aeterna positumque lege est,
Vt constet genitum nihil.
4.
Quisquis uolet perennem
Cautus ponere sedem
Stabilisque nec sonori
Sterni flatibus Euri
5
Et fluctibus minantem
Curat spernere pontum,
Montis cacumen alti,
Bibulas uitet harenas;
Illud proteruus Auster
10
Totis uiribus urguet,
Hae pendulum solutae
Pondus ferre recusant.
Fugiens periculosam
Sortem sedis amoenae
15
Humili domum memento
Certus figere saxo.
Quamuis tonet ruinis
Miscens aequora uentus,
Tu conditus quieti
20
Felix robore ualli
Duces serenus aeuum
Ridens aetheris iras.
5.
Felix nimium prior aetas
Contenta fidelibus aruis
Nec inerti perdita luxu,
Facili quae sera solebat
5
Ieiunia soluere glande.
Non Bacchica munera norant
Liquido confundere melle
Nec lucida uellera Serum
Tyrio miscere ueneno.
10
Somnos dabat herba salubres,
Potum quoque lubricus amnis,
Vmbras altissima pinus.
Nondum maris alta secabat
Nec mercibus undique lectis
15
Noua litora uiderat hospes.
Tunc classica saeua tacebant
Odiis neque fusus acerbis
Cruor horrida tinxerat arua.
Quid enim furor hosticus ulla
20
Vellet prior arma mouere,
Cum uulnera saeua uiderent
Nec praemia sanguinis ulla?
Vtinam modo nostra redirent
In mores tempora priscos!
25
Sed saeuior ignibus Aetnae
Feruens amor ardet habendi.
Heu, primus quis fuit ille
Auri qui pondera tecti
Gemmasque latere uolentes
30
Pretiosa pericula fodit?
6.
Nouimus quantas dederit ruinas
Vrbe flammata patribusque caesis
Fratre qui quondam ferus interempto
Matris effuso maduit cruore
5
Corpus et uisu gelidum pererrans
Ora non tinxit lacrimis, sed esse
Censor exstincti potuit decoris.
Hic tamen sceptro populos regebat
Quos uidet condens radios sub undas
10
Phoebus, extremo ueniens ab ortu,
Quos premunt septem gelidi triones,
Quos Notus sicco uiolentus aestu
Torret ardentes recoquens harenas.
Celsa num tandem ualuit potestas
15
Vertere praui rabiem Neronis?
Heu grauem sortem, quotiens iniquus
Additur saeuo gladius ueneno!
7.
Quicumque solam mente praecipiti petit
Summumque credit gloriam,
Late patentes aetheris cernat plagas
Artumque terrarum situm;
5
Breuem replere non ualentis ambitum
Pudebit aucti nominis.
Quid, o superbi, colla mortali iugo
Frustra leuari gestiunt?
Licet remotos fama per populos means
10
Diffusa linguas explicet
Et magna titulis fulgeat claris domus,
Mors spernit altam gloriam,
Inuoluit humile pariter et celsum caput
Aequatque summis infima.
15
Vbi nunc fidelis ossa Fabricii manent,
Quid Brutus aut rigidus Cato?
Signat superstes fama tenuis pauculis
Inane nomen litteris.
Sed quod decora nouimus uocabula
20
Num scire consumptos datur?
Iacetis ergo prorsus ignorabiles
Nec fama notos efficit.
Quodsi putatis longius uitam trahi
Mortalis aura nominis,
25
Cum sera uobis rapiet hoc etiam dies
Iam uos secunda mors manet.
8.
Quod mundus stabili fide
Concordes uariat uices,
Quod pugnantia semina
Foedus perpetuum tenent,
5
Quod Phoebus roseum diem
Curru prouehit aureo,
Vt quas duxerit Hesperos
Phoebe noctibus imperet,
Vt fluctus auidum mare
10
Certo fine coherceat,
Ne terris liceat uagis
Latos tendere terminos,
Hanc rerum seriem ligat
Terras ac pelagus regens
15
Et caelo imperitans amor.
Hic si frena remiserit,
Quicquid nunc amat inuicem
Bellum continuo geret
Et quam nunc socia fide
20
Pulchris motibus incitant
Certent soluere machinam.
Hic sancto populos quoque
Iunctos foedere continet,
Hic et coniugii sacrum
25
Castis nectit amoribus,
Hic fidis etiam sua
Dictat iura sodalibus.
O felix hominum genus,
Si uestros animos amor
30
Quo caelum regitur regat!