Boethius consolatio Philosophiae 2

Testo base di riferimento: L. Bieler, 1984

Cura dell'edizione digitale: A. Agnesini, 2009

Inserimento e controllo dei dati: P. Galligani

Altre sezioni


1.

Haec cum superba uerterit uices dextra

Et aestuantis more fertur Euripi,

Dudum tremendos saeua proterit reges

Humilemque uicti subleuat fallax uultum.

5

Non illa miseros audit aut curat fletus

Vltroque gemitus, dura quos fecit, ridet.

Sic illa ludit, sic suas probat uires

Magnumque subitis monstrat ostentum, si quis

Visatur una stratus ac felix hora.

 

 

2.

Si quantas rapidis flatibus incitus

Pontus uersat harenas

Aut quot stelliferis edita noctibus

Caelo sidera fulgent

5

Tantas fundat opes nec retrahat manum

Pleno Copia cornu,

Humanum miseras haud ideo genus

Cesset flere querelas.

Quamuis uota libens excipiat deus

10

Multi prodigus auri

Et claris auidos ornet honoribus,

Nil iam parta uidentur,

Sed quaesita uorans saeua rapacitas

Alios pandit hiatus.

15

Quae iam praecipitem frena cupidinem

Certo fine retentent,

Largis cum potius muneribus fluens

Sitis ardescit habendi?

Numquam diues agit qui trepidus gemens

20

Sese credit egentem.

 

 

3.

Cum polo Phoebus roseis quadrigis

Lucem spargere coeperit,

Pallet albentes hebetata uultus

Flammis stella prementibus.

5

Cum nemus flatu Zephyri tepentis

Vernis irrubuit rosis,

Spiret insanum nebulosus Auster,

Iam spinis abeat decus.

Saepe tranquillo radiat sereno

10

Immotis mare fluctibus,

Saepe feruentes Aquilo procellas

Verso concitat aequore.

Rara si constat sua forma mundo,

Si tantas uariat uices,

15

Crede fortunis hominum caducis,

Bonis crede fugacibus!

Constat aeterna positumque lege est,

Vt constet genitum nihil.

 

 

4.

Quisquis uolet perennem

Cautus ponere sedem

Stabilisque nec sonori

Sterni flatibus Euri

5

Et fluctibus minantem

Curat spernere pontum,

Montis cacumen alti,

Bibulas uitet harenas;

Illud proteruus Auster

10

Totis uiribus urguet,

Hae pendulum solutae

Pondus ferre recusant.

Fugiens periculosam

Sortem sedis amoenae

15

Humili domum memento

Certus figere saxo.

Quamuis tonet ruinis

Miscens aequora uentus,

Tu conditus quieti

20

Felix robore ualli

Duces serenus aeuum

Ridens aetheris iras.

 

 

5.

Felix nimium prior aetas

Contenta fidelibus aruis

Nec inerti perdita luxu,

Facili quae sera solebat

5

Ieiunia soluere glande.

Non Bacchica munera norant

Liquido confundere melle

Nec lucida uellera Serum

Tyrio miscere ueneno.

10

Somnos dabat herba salubres,

Potum quoque lubricus amnis,

Vmbras altissima pinus.

Nondum maris alta secabat

Nec mercibus undique lectis

15

Noua litora uiderat hospes.

Tunc classica saeua tacebant

Odiis neque fusus acerbis

Cruor horrida tinxerat arua.

Quid enim furor hosticus ulla

20

Vellet prior arma mouere,

Cum uulnera saeua uiderent

Nec praemia sanguinis ulla?

Vtinam modo nostra redirent

In mores tempora priscos!

25

Sed saeuior ignibus Aetnae

Feruens amor ardet habendi.

Heu, primus quis fuit ille

Auri qui pondera tecti

Gemmasque latere uolentes

30

Pretiosa pericula fodit?

 

 

6.

Nouimus quantas dederit ruinas

Vrbe flammata patribusque caesis

Fratre qui quondam ferus interempto

Matris effuso maduit cruore

5

Corpus et uisu gelidum pererrans

Ora non tinxit lacrimis, sed esse

Censor exstincti potuit decoris.

Hic tamen sceptro populos regebat

Quos uidet condens radios sub undas

10

Phoebus, extremo ueniens ab ortu,

Quos premunt septem gelidi triones,

Quos Notus sicco uiolentus aestu

Torret ardentes recoquens harenas.

Celsa num tandem ualuit potestas

15

Vertere praui rabiem Neronis?

Heu grauem sortem, quotiens iniquus

Additur saeuo gladius ueneno!

 

 

7.

Quicumque solam mente praecipiti petit

Summumque credit gloriam,

Late patentes aetheris cernat plagas

Artumque terrarum situm;

5

Breuem replere non ualentis ambitum

Pudebit aucti nominis.

Quid, o superbi, colla mortali iugo

Frustra leuari gestiunt?

Licet remotos fama per populos means

10

Diffusa linguas explicet

Et magna titulis fulgeat claris domus,

Mors spernit altam gloriam,

Inuoluit humile pariter et celsum caput

Aequatque summis infima.

15

Vbi nunc fidelis ossa Fabricii manent,

Quid Brutus aut rigidus Cato?

Signat superstes fama tenuis pauculis

Inane nomen litteris.

Sed quod decora nouimus uocabula

20

Num scire consumptos datur?

Iacetis ergo prorsus ignorabiles

Nec fama notos efficit.

Quodsi putatis longius uitam trahi

Mortalis aura nominis,

25

Cum sera uobis rapiet hoc etiam dies

Iam uos secunda mors manet.

 

 

8.

Quod mundus stabili fide

Concordes uariat uices,

Quod pugnantia semina

Foedus perpetuum tenent,

5

Quod Phoebus roseum diem

Curru prouehit aureo,

Vt quas duxerit Hesperos

Phoebe noctibus imperet,

Vt fluctus auidum mare

10

Certo fine coherceat,

Ne terris liceat uagis

Latos tendere terminos,

Hanc rerum seriem ligat

Terras ac pelagus regens

15

Et caelo imperitans amor.

Hic si frena remiserit,

Quicquid nunc amat inuicem

Bellum continuo geret

Et quam nunc socia fide

20

Pulchris motibus incitant

Certent soluere machinam.

Hic sancto populos quoque

Iunctos foedere continet,

Hic et coniugii sacrum

25

Castis nectit amoribus,

Hic fidis etiam sua

Dictat iura sodalibus.

O felix hominum genus,

Si uestros animos amor

30

Quo caelum regitur regat!

2

Et aestuantis

exaestuantis T  p. c. L  p. c. M Bam (?) Bern (?) b Notker Peiper