Victorinus de natiuitate


Actus euangelii confirmant gesta priora.

Quid facit omnipotens? quanta pietate mouetur?

Praescius ut uidit uentura pericula nobis,

Decernit de caelo ducem renouando salutem.

5

Angelus et caelis uenit qui diceret ante

Saluantem dominum uenturum in uirgine nasci,

Vt cunctis monstraret iter sedemque domumque.

Anna Deo placuit, genetrix quae sancta docetur.

Edidit haec Mariam, Dominum quae uirgo recepit,

10

Conceptum uerbo spiritalis gratia fudit;

Omnia quae solus fecit miracula Christus.

Detulit infantem exactis iam tribus annis,

Vt custos templi fieret; magnusque sacerdos

Nomine Zaccharias paruam accepit alendam.

15

Huc multi coiere uiri, quos iusserat ipse

Gestantes manibus uirgas; sed iustior illis

Emicuit Ioseph accepta uirga; columba

Confestim Mariam sponsam cui tradidit ultro

Angelus hinc mandata patris per sidera defert.

20

Crescit illa caro, crescit ibi gratia magna

Sancta parit uirgo, patefit noua ianua uitae,

Et Deus et renouatus homo miscentur in unum.

Dicta prophetarum factis impleta probantur,

Et tellus ridens laetatur germine sancto.

25

Omnia festa nitent, gaudet mare, nubila, uenti.

Quem Maria mater natum praesepe reponit.

Quaerentes hunc stella magos perduxit ad ipsum,

Munera sacra ferunt, myrrhamque et suauia tura:

Tura Deum monstrant, designat myrrha sepulchrum.

30

Percussi fama tota regione loquuntur.

Tunc rex Herodes puerum cupit ipse uidere,

Sed huic nulla potestas et praesentia facta.

Ambulat in terris, hominem se praestat ubique.

Tunc mittente suos quondam sibi uate Iohanne

35

Tune es, an alium speramus, Christe, rogantes;

Omnipotens Christus respondens talia fatur.

Haec perferte uiro oculis quae cernitis ipsi:

Ecce uidet caecus, claudus salit, auribus audit

Surdus, et est felix qui non dubitauerit in me.

40

Post haec conspiciens Christum canit ipse Iohannes,

Ecce uenit agnus peccata tollere mundi

Post me natus homo maior, antiquior orbe.

Confestim Refuga Christum dominumque potentem

Dum temptare cupit templique in uertice sistit,

45

Et captans sermone dolos, sic perfidus inquit:

Si Deus est genitor, illaesus tangere terram

Tu poteris; uerusque tamen si filius eius,

Quid cunctaris adhuc agili te mittere saltu?

Montis in excelso statuit rursusque nefandus,

50

Stare loco Dominum ausus, cui talia dixit:

Omnia quae cernis mea sunt, mea sola potestas;

Trado tibi; supplex tantum me semper adora.

Christus ait tandem, post me discede maligne,

Neue Deum dominumque tuum temptaueris umquam.

55

Protinus ecce noui et ueteris peccaminis auctor

Prostratusque iacet periturus morte perenni,

Iam reus et nullam ueniam se certus habere.

Discipulos primum tunc armat dogmate sacro:

Omnibus una fides, unus amor et una potestas:

60

Auribus audiuere, oculis uidere salutem,

Conuixere cibo adsidue, testantur et ipsi.

In uinum uertuntur aquae, mirabile uisu!

Ingreditur pontum, calcat fluctusque furentes:

Daemones expulsi clamant Christumque fatentur;

65

Lumina redduntur caecis uisumque receptant.

Lazarus algenti claudebat membra sepulchro,

Cum Christus tumulo assistens uocat ore sepultum,

Claustra aperit, noctemque fugat, solemque reducit,

Vmida ploratu detergens ora parentum.

70

Haec ubi facta uiri iam psallens femina uidit,

Cui sanguis sine fine auens exhauserat artus,

Hunc reor esse Deum dixit, et posse salutem

Ferre mihi, tunicasque manu contingere gaudet.

Credenti medicina uenit, morbusque fugatur.

75

Infirmos multos curat cernentibus illis;

Concurrunt scribae, magna turbatio facta,

Clamantes dicunt: hic nos euertere uenit,

Perdamus hominem qui legem rumpere quaerit.

Tradidit hunc Iudas, Iesus praedixerat ante,

80

Armatam misere manum, nox atra silebat.

Quid faceret iudex tanto clamore malorum?

Cogitur a populo mortem sancire Pilatus;

Rex ut uultis, ait, uester figatur in altum.

Caeditur hic ut homo, monstrat patientia numen.

85

Praeteriens quidam meruit portare tropaeum,

Nomen huic Simeon, et ciuitas ipsa Cyrene.

Expansis manibus totum comprendidit orbem.

Diuiditur uelum, trepidus pauor incutit omnes,

Vertitur in tenebras sol, fit lunaque sanguis.

90

Angelus expauit facinus quoque gentis iniquae.

Post ubi secretas inferni uenit ad umbras,

Diffugiunt animae magno splendore pauentes.

Vt uidit Dominum, regnum qui mortis habebat,

Summisitque caput Adam, mox erigit illud.

95

Tertia namque die surgit cum corpore uictor.

Conscendit caelos, captiuum bello reducens;

Sponte suum corpus, quod liquerat, ipse recepit.

Haec uia mortis erat, eadem uia facta salutis.

Hunc pater et dominus Christum regemque Deumque

100

Iudicio regnoque dato missurus in orbem est.

O suboles generosa Dei, o debite caelo!

Non te cepit humus, dudum domus ampla uocabat.

Non omnes laesere animum; sua quemque fatigent

Facta, ferosque animos astringant uincula ferri.

105

Nos tua progenies: nam te doctore renati

Currimus in longas uiuendo luminis oras.