LARGAM SOLLIVS HANC APOLLINARIS

FELICI DOMINO PIOQVE FRATRI

DICIT SIDONIVS SVVS SALVTEM.

Dic, dic quod peto, Magne, dic, amabo,

5

Felix nomine, mente, honore, forma,

Natis, coniuge, fratribus, parente,

Germanis genitoris atque matris

Et summo patruelium Camillo:

Quid nugas temerarias amici,

10

Sparsit quas tenerae iocus iuuentae,

In formam redigi iubes libelli,

Ingentem simul et repente fascem

Conflari inuidiae et perire chartam?

Mandatis famulor, sed ante testor

15

Lector quas patieris hic salebras.

Non nos currimus aggerem uetustum

Nec quicquam inuenies ubi priorum

Antiquas terat orbitas Thalia.

Non hic antipodas salumque rubrum,

20

Non hic Memnonios canemus Indos,

Aurorae face ciuica perustos;

Non Artaxata, Susa, Bactra, Carrhas,

Non coctam Babylona personabo,

Quae largum fluuio patens alumno

25

Inclusum bibit hinc et inde Tigrim.

Non hic Assyriis Ninum priorem,

Non Medis caput Arbacen profabor,

Nec quam diuite, cum refugit hostem,

Arsit Sardanapallus in fauilla.

30

Non Cyrum Astyagis loquar nepotem,

Nutritum ubere quem ferunt canino,

Cuius non ualuit rapacitatem

Vel Lydi satiare gaza Croesi;

Cuius nec feritas subacta tunc est,

35

Caesis milibus ante cum ducentis

In uallis Scythicae coactus artum

Orbatae ad Tomyris ueniret utrem.

Non hic Cecropios leges triumphos,

Vel si quo Marathon rubet duello

40

Aut, cum milia mille concitaret,

Inflatum numerositate Xerxen,

Atque hunc fluminibus satis profundis

Confestim ebibitis adhuc sitisse;

Nec non Thermopylas et Hellis undas

45

Spretis obicibus soli salique

Insanis equitasse cum cateruis

Admissoque in Athon tumente ponto

Iuxta frondiferae cacumen Alpis

Scalptas classibus isse per cauernas.

50

Non prolem Garamantici Tonantis,

Regnis principibusque principantem,

Porrectas Asiae loquar paterno

Actum fulmine peruolasse terras

Et primum Darii tumultuantes

55

Praefectos satrapasque perculisse,

Mox ipsum solio patrum superbum

Cognatosque sibi deos crepantem

Captis coniuge, liberis, parente

In casus hominis redire iussum,

60

Qui cum maxima bella concitasset

Tota et Persidis undique gregatae

Vno constituisset arma campo,

Hoc solum perhibetur assecutus,

Dormire ut melius liberet hosti.

65

Non uectos Minyas loquente silua

Dicam Phasiaco stetisse portu,

Forma percita cum ducis Pelasgi

Molliret rabidos uirago tauros,

Nec tum territa, cum suus colonus

70

Post anguis domiti satos molares

Armatas tremebundus inter herbas

Florere in segetem stuperet hostem

Et pugnantibus hinc et hinc aristis

Supra belliferas madere glebas

75

Culmosos uiridi cruore fratres.

Non hic terrigenam loquar cohortem

Admixto mage uiuidam ueneno,

Cui praeter speciem modo carentem

Angues corporibus uoluminosis

80

Alte squamea crura porrigentes

In uestigia fauce desinebant.

Sic formae triplicis procax iuuentus

Tellurem pede proterens uoraci

Currebat capitum stupenda gressu

85

Et cum classica numinum sonabant

Mox contra tonitrus resibilante

Audebat superos ciere planta.

Nec Phlegrae legis ampliata rura,

Missi dum uolitant per astra montes

90

Pindus, Pelion, Ossa, Olympus, Othrys

Cum siluis, gregibus, feris, pruinis,

Saxis, fontibus, oppidis leuati

Vibrantum spatiosiore dextra.

Non hic Herculis excolam labores,

95

Cui sus, cerua, leo, Gigas, Amazon,

Hospes, taurus, Eryx, aues, Lycus, fur,

Nessus, Libs, iuga, poma, uirgo, serpens,

Oete, Thraces equi, boues Hiberae,

Luctator fluuius, canis triformis

100

Portatusque polus polum dederunt.

Non hic Elida nobilem quadrigis

Nec notam minus amnis ex amore

Versu prosequar, ut per ima ponti

Alpheus fluat atque transmarina

105

In fluctus cadat unda coniugales.

Non hic Tantaleam domum retexam,

Qua mixtum Pelopea per parentem est

Prolis facta soror nouoque monstro

Infamem genuit pater nepotem;

110

Nil maestum hic canitur; nec esculentam

Fletus pingimus ad dapem Thyestae,

Fratris crimine qui miser uoratis

Viuum pignoribus fuit sepulcrum,

Cum post has epulas repente flexis

115

Titan curribus occidens ad ortum

Conuiuam fugeret, diem fugaret.

Nec Phryx pastor erit tibi legendus,

Decrescens cui Dindymon reciso

Fertur uertice texuisse classem,

120

Cum iussu Veneris patrocinantis

Terras Oebalias et hospitales

Raptor depopulatus est Amyclas,

Praedam trans pelagus petens sequacem.

Sed nec Pergama nec decenne bellum

125

Nec saeuas Agamemnonis phalangas

Nec periuria persequar Sinonis,

Arx quo Palladio dicata signo

Pellaci reserata proditore

Portantem pedites equum recepit.

130

Non hic Maeoniae stilo Camenae

Ciuis Dulichiique Thessalique

Virtutem sapientiamque narro,

Quorum hic Peliaco putatur antro

Venatu, fidibus, palaestra et herbis

135

Sub Saturnigena sene institutus,

Dum nunc lustra terens puer ferarum

Passim per Pholoen iacet niuosam,

Nunc praesepibus accubans amatis

Dormit mollius in iuba magistri;

140

Inde Scyriadum datus parenti

Falsae nomina pertulisse Pyrrhae

Atque inter tetricae choros Mineruae

Occultos Veneri rotasse thyrsos;

Postremo ad Phrygiae sonum rapinae

145

Tractus laudibus Hectoris trahendi.

Ast illum, cui contigit paternam

Quartum post Ithacam redire lustrum,

Nec Zmyrnae satis explicat uolumen.

Nam quis continuare possit illos

150

Quos terra et pelago tulit labores:

Raptum Palladium, repertum Achillem,

Captum praepetibus Dolona plantis

Et Rhesi niueas prius quadrigas

Xanthi quam biberent fluenta tractas,

155

Ereptam quoque quam deus patronus,

Philocteta, tibi dedit pharetram,

Aiacem Telamonium furentem

Quod sese ante rates agente causam

Pugnacis tulit eloquens coronam,

160

Vitatum hinc Polyphemon atque Circen

Et Laestrygonii famem tyranni,

Tum pomaria diuitis Calypso et

Sirenas pereuntibus placentes,

Vitatas tenebras facemque Naupli

165

Et Scyllae rabidum uoracis inguen

Vel Tauromenitana quos Charybdis

Ructato scopulos cauat profundo?

Non diuos specialibus fauentes

Agris, urbibus insulisque canto,

170

Saturnum Latio Iouemque Cretae

Iunonemque Samo Rhodoque Solem,

Hennae Persephonen, Mineruam Hymetto,

Vulcanum Liparae, Papho Dionen,

Argis Persea, Lampsaco Priapum,

175

Thebis Euhion Ilioque Vestam,

Thymbrae Delion, Arcadem Lycaeo,

Martem Thracibus ac Scythis Dianam,

Quos fecere deos dicata templa,

Tus, sal, far, mola uel superfluarum

180

Consecratio caerimoniarum.

Non cum Triptolemo uerendam Eleusin,

Qui primas populis dedere aristas

Pastis Chaonium per ilicetum,

Non Apin Mareoticum sonabo

185

Ad Memphitica sistra concitari.

Non dicam Lacedaemonos iuuentam

Vnctas Tyndaridis dicasse luctas,

Doctos quos patriis palen Therapnis

Gymnas Bebrycii tremit theatri;

190

Non sortes Lyciasque Caeritumque,

Responsa aut Themidis priora Delphis,

Nec quae fulmine Tuscus expiato

Saeptum numina quaerit ad bidental;

Nec quos Euganeum bibens Timauum

195

Colle Antenoreo uidebat augur

Diuos Thessalicam mouere pugnam;

Nec quos Amphiaraus et Melampus

............

Ex ipsis rapuit deos fauillis

Per templum male fluctuante flamma

200

Gaudens lumine perdito Metellus.

Non hic Cinyphius canetur Hammon

Mitratum caput eleuans harenis,

Vix se post hecatombion litatum

Suetus promere Syrtium barathro.

205

Non hic Dindyma nec crepante buxo

Curetas Berecynthiam sonantes,

Non Bacchum trieterica exserentem

Describam et tremulas furore festo

Ire in Bassaridas uel infulatos

210

Aram ad turicremam rotare mystas.

Non hic Hesiodea pinguis Ascrae

Spectes carmina Pindarique chordas;

Non hic socciferi iocos Menandri,

Non laesi Archilochi feros iambos,

215

Vel plus Stesichori graues Camenas,

Aut quod composuit puella Lesbis;

Non quod Mantua contumax Homero

Adiecit Latiaribus loquelis,

Aequari sibimet subinde liuens

220

Busto Parthenopam Maroniano;

Non quod post saturas epistularum

Sermonumque sales nouumque epodon,

Libros carminis ac poeticam artem

Phoebi laudibus et uagae Dianae

225

Conscriptis uoluit sonare Flaccus;

Non quod Papinius tuus meusque

Inter Labdacios sonat furores

Aut cum forte pedum minore rhythmo

Pingit gemmea prata siluularum.

230

Non quod Corduba praepotens alumnis

Facundum ciet, hic putes legendum,

Quorum unus colit hispidum Platona

Incassumque suum monet Neronem,

Orchestram quatit alter Euripidis,

235

Pictum faecibus Aeschylon secutus

Aut plaustris solitum sonare Thespin,

Qui post pulpita trita sub cothurno

Ducebant olidae marem capellae;

Pugnam tertius ille Gallicani

240

Dixit Caesaris, ut gener socerque

Cognata impulerint in arma Romam,

Tantum dans lacrimas suis Philippis,

Vt credat Cremerae leuem ruinam,

Infra et censeat Alliam dolendam

245

Ac Brenni in trutina Iouem redemptum,

Postponat Trebiam grauesque Cannas,

Stragem nec Trasimenicam loquatur,

Fratres Scipiadas putet silendos,

Quos Tartesiacus retentat orbis,

250

Euphraten taceat male appetitum,

Crassorum et madidas cruore Carrhas

Vel quos, Spartace, consulum solebas

Victrici gladios fugare sica,

Ipsum nec fleat ille plus duellum,

255

Quod post Cimbrica turbidus trophaea

Et uinctum Nasamonium Iugurtham,

Dum quaerit Mithridaticum triumphum,

Arpinas uoluit mouere Sullae.

Non Gaetulicus hic tibi legetur,

260

Non Marsus, Pedo, Silius, Tibullus,

Non quod Sulpiciae iocus Thaliae

Scripsit blandiloquum suo Caleno,

Non Persi rigor aut lepos Properti,

Sed nec centimeter Terentianus.

265

Non Lucilius hic Lucretiusque est,

Non Turnus, Memor, Ennius, Catullus,

Stella et Septimius Petroniusque

Aut mordax sine fine Martialis,

Non qui tempore Caesaris secundi

270

Aeterno incoluit Tomos reatu,

Nec qui consimili deinde casu

Ad uulgi tenuem strepentis auram

Irati fuit histrionis exsul,

Non Pelusiaco satus Canopo,

275

Qui ferruginei toros mariti

Et Musa canit inferos superna,

Nec qui iam patribus fuere nostris

Primo tempore maximi sodales,

Quorum unus Bonifatium secutus

280

Nec non praecipitem Sebastianum

Natales puer horruit Cadurcos

Plus Pandionias amans Athenas;

Cuius si uarium legas poema,

Tunc Phoebum uel Hyantias puellas

285

Potato madidas ab Hippocrene,

Tunc Amphiona filiumque Maiae,

Tunc uatem Rhodopeium sonare

Collato modulamine arbitreris.

Non tu hic nunc legeris tuumque fulmen,

290

O dignissime Quintianus alter,

Spernens qui Ligurum solum et penates

Mutato lare Gallias amasti,

Inter classica, signa, pila, turmas

Laudans Aetium uacansque libro,

295

In castris hederate laureatis.

Sed nec tertius ille nunc legetur,

Baetin qui patrium semel relinquens

Vndosae petiit sitim Rauennae,

Plosores cui fulgidam Quirites

300

Et carus popularitate princeps

Traiano statuam foro locarunt.

Sed ne tu mihi comparare temptes,

Quos multo minor ipse plus adoro,

Paulinum Ampeliumque Symmachumque,

305

Messalam ingenii satis profundi

Et nulli modo Martium secundum,

Dicendi arte noua parem uetustis

Petrum et cum loquitur nimis stupendum,

Vel quem municipalibus poetis

310

Praeponit bene uilicum senatus,

Nostrum aut quos retinet solum disertos,

Dulcem Anthedion et mihi magistri

Musas sat uenerabiles Hoeni,

Acrem Lampridium, catum Leonem

315

Praestantemque tuba Seuerianum

Et sic scribere non minus ualentem,

Marcus Quintilianus ut solebat.

Nos ualde sterilis modos Camenae

Rarae credimus hos breuique chartae,

320

Quae scombros merito piperque portet.

Nam quisnam deus hoc dabit reiectae,

Vt uel suscipiens bonos odores,

Nardum ac pinguia Nicerotianis

Quae fragrant alabastra tincta sucis,

325

Indo cinnamon ex rogo petitum,

Quo Phoenix iuuenescit occidendo,

Costum, malobathrum, rosas, amomum,

Myrrham, tus opobalsamumque seruet?

Quapropter facinus meum tuere

330

Et condiscipuli tibi obsequentis

Incautum, precor, asseras pudorem.

Germanum tamen ante sed memento,

Doctrinae columen, Probum aduocare,

Isti qui ualet exarationi

335

Destrictum bonus applicare theta.

Noui sed bene, non refello culpam,

Nec doctis placet impudens poeta;

Sed nec turgida contumeliosi

Lectoris nimium uerebor ora,

340

Si tamquam grauior seueriorque

Nostrae Terpsichores iocum refutans

Rugato Cato tertius labello

Narem rhinoceroticam minetur.

Non te terreat hic nimis peritus;

345

Verum si cupias probare, tanta

Nullus scit, mihi crede, quanta nescit.