Iam placidas Iordanis item transgressus harenas,

Iudaeae sectatus iter: sine nomine mixtum

Vulgus, et innumeras releuans a clade cateruas

Suscipit infirmos et dat discedere sanos.

5

Nil igitur summo de se sperantibus umquam

Difficile est conferre Deo, cui prona facultas

Ardua planare et curua in directa referre;

Et quidquid natura negat se iudice praestat.

Namque foramen acus sicut penetrare camelus

10

Membrorum pro mole nequit, sic diues opima

Fertilitate tumens tenuem non posset adire

Caelestis regni ducentem ad limina callem,

Ni genitor rerum (qui mundum lege cohercet

Et nulla sub lege manet, cui condere uelle est,

15

Quem frons nulla uidet, sed totum conspicit ipse)

"Hoc impossibile est homini" dixisset, "at alto

Possibile est ius omne Deo", multisque molestum

Diuitibus tandem faceret mitescere censum.

Nam proprias bene tractat opes caeloque recondi

20

Thensauros uult ille suos, ubi quidquid habetur

Non mordax aerugo uorat, non tinea sulcat,

Nec male defossum famulatur furibus aurum,

Ieiunis qui ferre cibum, sitientibus haustum,

Hospitibus tectum, nudis largitur amictum,

25

Solatur nexos in carcere, perfouet aegros,

Atque aliis largus, sibi tantum constat egenus.

Nec dubie in caelum substantia peruenit illa,

Quae Christo collata datur sub paupere forma,

Quae damnis augmenta capit, quae spargitur ut sit,

30

Quae perit ut maneat, quae uitam mortua praestat.

Praeterea geminos Dominus considere caecos

Dum quoddam transiret iter comitante caterua

Conspicit, extinctae poscentes munera formae

Flebilibusque uagas implentes uocibus auras.

35

Nec cunctata solens pietas inferre salutem,

Quae sentit flagrare fidem, mox lumina tangens

Euigilare iubet, quae somnus presserat ingens,

Atque diu clausas reserans sub fronte fenestras

Ingrediente die fecit discedere noctem.

40

Hinc repetita sacri gradiens per moenia templi

Lumina caecatis dedit et uestigia claudis.

Talia Dauiticam post facta reliquerat urbem

Bethaniae uicina petens, eademque reuersus

Clarescente die properabat uisere tecta.

45

Ecce autem mediis astans sublimis in aruis

Frondea ficus erat, cuius in robore nullum

Repperit esuriens lustrato stipite pomum;

Arboreisque comis "iam nunc ex germine uestro"

"Nullus" ait "fructus reliquum generetur in aeuum".

50

Confestim uiduata suis ficulnea sucis

Aruit et siccis permansit mortua ramis.

Omnis enim quicumque Deo nil fertile nutrit,

Ceu sterilis truncus lignis aequabitur ustis.

At iustus palmae similis florebit amoenae,

55

Semper habens frondes et tamquam Libana cedrus

Multiplicandus adest et uertice sidera tanget.

Post oblatus ei uirtutem sensit erilem

Insanus sermone carens, quem faucibus artis

Angebat uis clausa mali, uitiumque tacendo

60

Prodiderat. sed cuncta solens infirma leuare

Conditor obsessa pepulit de fauce latronem

Et uoci patefecit iter nexuque soluto

Muta diu tacitas effudit lingua loquellas.

Post Dominus Pharisaea petens conuiuia cenae

65

Orantis dapibus sese impertiuit amici.

Tunc mulier, quam fama nocens et plurima uitae

Mordebant delicta suae, clementia supplex

Corruit amplectens uestigia, quaeque profusis

Irrigat incumbens lacrimis, et crine soluto

70

Nec tergere sacras nec cessat lambere plantas

Vnguento flagrante fouens, sententia donec

Lata Dei, quem ferre manum non paenitet umquam,

Si nos paeniteat ueterem quaesisse ruinam,

"Vade, fides, mulier, tua te saluauit ab omni"

75

Dixisset, "quodcumque mali gessisse uideris:

Vtere pace mea." Magna est medicina fateri

Quod nocet abscondi, quoniam sua uulnera nutrit

Qui tegit et plagam trepidat nudare medenti.

En polluta diu, modicum purgata recessit

80

Per gemitum propriique lauans in gurgite fletus,

Munda suis lacrimis redit et detersa capillis.

Iamque Capharneae synagogam intrauerat urbis

Rite docens populos. quem cum uidisset iniquus

Humano sub corde latens, clamore proteruo

85

Spiritus infremuit "quid nobis et tibi?" dicens,

"Perdere nos heu Christe, uenis? scio denique qui sis,

Et sanctum cognosco Dei"; nec plura locutos

Imperio tenente tacet hominemque reliquit

Pulsus et in uacuas fugiens euanuit auras.

90

Sic etiam uariis finem languoribus esse

Fecit et exclusos semper reticere coegit

Daemonas ac talem prohibet se pandere testem.

Olim quippe ferox et nigrae mortis amator

Ille nocens anguis, deiectus culmine caeli

95

Cum pompis sociisque suis omnique nefandae

Agmine militiae, Christum, quem nouerat illi

Conspicit in terris, uelamine carnis opertum,

Et gemit esse homini dominum uirtutis amicum.

Dumque Tyri transgressus iter, Sidonia rursus

100

Arua legens, placidas Dominus calcaret harenas,

Curauit gemino miserum spiramine clausum,

Qui uocem non ore dabat, non aure trahebat,

Sidereaeque manus ruptis penetralibus omnes

Attactu patuere fores, laetusque repente

105

Audirique loquens meruitque audire loquentes.

Tu quoque uirtutis sensisti munus erilis

Procumbens oculis, cuius in lumine Christus

Expuit et speciem simulatae mortis ademit.

Hinc maiora docens populos caelestia uerum

110

Se reserat sermone Deum turbasque frequentes,

Quae nimis irruerant, cupiens uitare parumper

Stagna petit paruaque sedens in Simonis alno,

Litore sistentem firmabat ab aequore plebem.

Et dictis iam finis erat; tunc altius actam

115

In pelagus iubet ire ratem uastoque profundo

Retia dimitti piscantia, quae nihil omnem

Claudere per noctem uacuo potuere labore.

Simon paret ouans et aquosis gentibus instans

Linea claustra iacit tantumque immanis apertos

120

Impleuit captura sinus, ut praeda redundans

Turbaret geminas cumulato pisce carinas:

Nam socia stic puppis erat. sic maxima saepe

Gaudia non ferimus propensaque uota timemus;

Quodque Deo facile est homines optare nec audent.

125

Talibus insignis uirtutibus ibat in urbem,

Quae sit dicta Naim, populo uallatus opimo

Et grege discipulum, miserum cum comminus ecce

Conspicit ecferri iuuenem gelidumque cadauer,

Pluribus exsequiis et inani funere passum

130

Triste ministerium, cuius sors inuida matrem

Iamdudum uiduam gemina uiduauerat urna.

Nec remorata diu pietas, inimica doloris,

Auxilium uitale tulit tactoque feretro

"Surge" ait "o iuuenis"; parensque in tempore dicto

135

Mortuus assurgit, residensque loquensque reuixit

Atque comes genetricis abit: nam funere torpens

Et licet amissae passus discrimina uitae,

Non poterat famulus Domino clamante tacere

Nec uita praesente mori. mox agmine uerso

140

Deponens trepidum recidiuo tramite luctum,

Candida felicem reuocauit pompa parentem.

Nec tibi parua salus Domino medicante, Maria,

Multiplici laesum curauit uulnere sensum,

Quam fera septenis rabies inuaserat armis,

145

Daemonico cuneata globo; sed squameus anguis

Imperiosa sacri fugiens miracula uerbi

Corde tuo depulsus abit uolucresque per auras

In chaos infernae lapsus penetrale gehennae

Septem ingens gyros, septena uolumina traxit.

150

Neue redundantem cumulato germine messem

Exiguis Dominus sineret languere colonis,

Discipulosque alios, quorum mens conscia recti

Puraque simplicitas numero meritoque refulgens

Aurea libra fuit, uelut agnos praecipit inter

155

Sanguineos properare lupos "assumite" dicens

"Iura potestatis, nullum metuatis ut hostem;

Vipereasque minas et scorpion atque inimicae

Omnia uirtutis sensu calcate fideli:

Nulla meis famulis feritas aduersa nocebit.

160

Nec tantum hoc gaudete, uiri, quod spiritus ater

Subiaceat uobis, quantum quod nomina uestra

Scribat in aeterno caelestis littera libro".

Ius est quippe Dei uitam praeponere factis.

Nam merito cessante bono miracula nil sunt,

165

Quae faciunt plerumque mali, quibus arbiter orbis

"Nescio uos" dicturus erit, "discedite cuncti

Artifices scelerum, rebus qui semper iniquis

Diuinum simulastis opus". sic tempore Moysi

Carminibus quidam uanae Memphitis in oris

170

Signa dabant non sponte Dei, sed imagine falsa

Visibus humanis magicas tribuere figuras.

Post Pharisaeorum cuiusdam principis intrat

Clarificare domum, non escam sumere tantum,

Ad quam tunc facili conuenerat ille precatu.

175

Hic homo perspicuo distentus uentre tumebat

Plenus aquae grauidamque cutem suspenderat aluus,

Inclusam paritura necem; iam membra fluebant

Accrescente sinu, miserosque infusa per artus

Turgida perflatum macies tenuauerat aegrum,

180

Inque uteri spatium totus conuenerat hydrops.

Non tulit hanc speciem mundi Pater, et sua transit

Sabbata non curans, hominem curare paratus

Quem uoluit magis esse suum: nam sabbata propter

Condita sunt hominem, non est homo sabbata propter.

185

Tunc pius umentem siccata corporis unda

Iussit abire luem: fluuidus mox uiscera morbus

Deserit et uacuae resident in pectore fibrae,

Carnalemque lacum pestis lymphata reliquit.

Coeperat interea Dominus Galilaea per arua

190

Transgrediens sancto quoddam pede tangere castrum.

Hunc procul ut uidere decem maculosa gerentes

Leprosi portenta uiri, quos corpore foedo

Discolor obscenis turpabat poena figuris,

"Praeceptor, miserere, potes namque omnia, Iesu"

195

Clamantes dixere simul: tunc flexa potestas,

Quae numquam pietate uacat, clementior infit:

Ite, sacerdotum conspectibus ora referte.

Cumque uiam peterent, subito mundata uicissim

Mirantur sua membra uiri uariumque tuentes

200

Esse nihil sese pariter speculantur et omnes

Explorant proprias alterno lumine formas.

Ex quibus ut grates ageret pro munere tanto,

Vix unus reduci conuersus tramite planta

Sternitur ad terram Dominum uirtutis adorans

205

Atque sacerdoti uero sua protulit ora.

Denique pontificum princeps summusque sacerdos

Quis, nisi Christus, adest? gemini libaminis auctor

Ordine Melchisedech, cui dantur munera semper

Quae sua sunt, fructus segetis et gaudia uitis.

210

Cum residens caecus Timei filius illud

Propter iter, Dominum per quod cognouerat ire,

Vociferans crebro lumen clamore petisset

Nec populo prohibente tacens, accedere iussus

Ad Dominum palpante manu, uisumque recepit

215

Et nullo ducente redit. quam fortiter instat

Importuna fides! quidquid res dura negarit,

Sola frequens uotis oratio praestat honestis.

Vnanimum panem sic ille petebat amicum,

Qui foribus clausis per opaca silentia noctis

220

Obnixeque diu confidenterque neganti

Vocibus assiduis precibusque extorsit anhelis.

Praeteriensque uiae Dominus loca Samaritanae

Humanam flagrante sitim collegerat aestu,

Fonsque perennis aquae, modicam desiderat undam,

225

Vt biberet qua corpus erat. tunc accola gentis

Stans mulier, paruum puteo quae traxerat haustum,

Cum dare cunctatur periturae munera lymphae,

Agnoscens propriam numeroso coniuge uitam,

Orat inexhausti tribui sibi dona fluenti,

230

Aeternam positura sitim, qua nemo carere

Dignus erit, Domini nisi mersus gurgite Christi

Percipiat placidas animae, non corporis undas.

Dumque sui media residens testudine templi

Ore tonans patrio directi ad peruia callis

235

Errantem populum monitis conuertit amicis:

Ecce trahebatur magna stipante caterua

Turpis adulterii mulier lapidanda reatu,

Quam Pharisaea manus placido sub iudice sistens

Cum damnare parat, plus liberat; omnibus illis

240

Nam simul e turbis proprie sine crimine nullus

Accusator erat, saxum qui missile primus

Sumeret obscenae feriens contagia moechae.

Nec poterat quisquam fistucam uellere paruam

Ex oculo alterius, proprio qui lumine grandem

245

Sciret inesse trabem. profugus sic ille recessit

Impetus et clemens donat sententia culpam,

Iam non peccandi sub condicione solutam.

Nam uomitum quicumque suum canis ore relambit,

Nec ueterem studet hic ueniam nec habere futuram,

250

Huius damna tenens, huius compendia perdens.

Inde means genitum cernit considere caecum,

Qui male praegnantis dilapsus uentre parentis

In lucem sine luce ruit. tunc sanguinis ille

Conditor humani mundique orientis origo,

255

Imperfecta diu proprii non passus haberi

Membra operis, natale lutum per claustra genarum

Illiniens hominem ueteri de semine supplet.

Nec uisum tamen ante capit, quam uoce iubentis

Accepta Domini Siloam uenisset ad undam

260

Et consanguinei tutus medicamine limi

Pura oculos fouisset aqua. mox ergo gemellae

Vultibus effulgent acies tandemque merentur

Ignotum spectare diem. cognoscite cuncti,

Mystica quid doceant animos miracula nostros.

265

Caeca sumus proles miserae de fetibus Euae,

Portantes longo natas errore tenebras.

Sed dignante Deo mortalem sumere formam

Tegminis humani, facta est ex uirgine nobis

Terra salutaris, quae fontibus abluta sacris

270

Clara renascentis reserat spiramina lucis.

Bethaniaeque solum repetens intrarat; ibique

Lazarus occidua tumulatus sorte iacebat

Iam quarto sine luce die claususque sepulchri

Marmore corruptum tabo exhalabat odorem.

275

Flebant germanae, flebat populatio praesens,

Flebat et Omnipotens, sed corpore, non deitate

Exanimosque artus illa pro parte dolebat,

Qua moriturus erat; lacrimis impleuit amicum,

Maiestate Deum. quid credere, Martha, moraris?

280

Quidue, Maria, gemis? Christum dubitatis, an unum

Possit ab infernis hominem reuocare cauernis,

Qui dabit innumeras post funera surgere turbas?

Ergo ubi clamantis Domini sonuit tuba dicens

"Lazare, perge foras": magno concussa pauore

285

Tartara dissiliunt, herebi patuere recessus,

Et tremuit letale chaos, mortisque profundae

Lex perit, atque anima proprias repente medullas

Cernitur ante oculos uiuens astare cadauer.

Postque sepulchralem tamquam recreatus honorem

290

Ipse sibi moriens et postumus extat et haeres,

Vtque caduca uagi contemnens culmina saecli

Monstraret se rite Deum, non curribus altis,

Qui pompae mortalis honor, rapidisque quadrigis

Puluereum sulcauit iter nec terga frementis

295

Ardua pressit equi, faleris qui pictus et ostro

Ora cruentatum mandentia concutit aurum:

Sed lento potius gestamine uilis aselli

Rectori suffecit honos, leuis ungula cuius

Vt tanto sessore decus mirabile portans

300

Nobilior sub fasce foret, non illius impar,

Qui patulo Christum licet in praesepe iacentem

Agnouit tamen esse Deum. plebs omnis adorans

In solido molles subiecit tramite uestes.

Dicite, gentiles populi, cui gloria regi

305

Talis in orbe fuit? cui palmis compta uel umquam

Frondibus arboreis laudem caelestibus ymnis

Obuia turba dedit? Domino nisi cum Patre Christo,

Qui regit aetherium princeps in principe regnum.