Pasiphile, ornatus fidei, cui iure fatemur,

      Si quid in arcano pectoris umbra tegit,

Bis septem paruos, opus agricolare, libellos

      Quos manus haec scripsit parte silente pedum,

5

Nec strictos numeris nec Apollinis amne fluentes

      Sed pura tantum rusticitate rudes,

Commendas, dignaris, amas et uilia dicta

      Adfectu socii sollicitante colis.

Nunc ideo modicum crescens fiducia carmen

10

      Obtulit arbitrio laetificanda tuo.

 

Est nostrae studium non condemnabile Musae

      Vrbanum fari rusticitatis opus:

Sub thalami specie felices iungere siluas,

      Vt suboli mixtus crescat utrimque decor,

15

Connexumque nemus uestire adfinibus umbris

      Et gemina partum nobilitare coma,

Foederibus blandis dulces confundere sucos

     Et laetum duplici fruge saporis ali.

Quae quibus hospitium praestent uirgulta docebo,

20

      Quae sit adoptiuis arbor onusta comis.

Ipse poli rector, quo lucida sidera currunt,

      Quo fixa est tellus, quo fluit unda maris,

Cum posset mixtos ramis inducere flores

      Et uaria grauidum pingere fronde nemus,

25

Dignatus nostros hoc insignire labores,

      Naturam fieri sanxit ab arte nouam.

Non segne officium nostrae reor esse Camenae

      Aut operis parui gratia fiet inops.

Si uelocis equae pigro miscetur asello

30

      Ardor, ut in sterilem res cadat acta gradum

Fecundumque genus productus deleat heres

      Et sibi defectum copia prolis agat,

Cur non arbor inops pinguescat ab hospite gemma

     Et decus externi floris adepta micet?

35

Incipiam: quicquid ueteres scripsere coloni

      Sacraque priscorum uerba labore sequar.

 

Principio multas species industria sollers

      Protulit et doctam iussit inire manum,

Nam quaecumque uirens alienis frondibus arbos

40

      Comitur, his discit credita ferre modis:

Aut noua discreto figuntur germina libro

     Aut aliud sumunt robora fissa caput

Aut uirides oculos externi gemma tumoris

      Accipit et lento stringitur uda sinu.

 

45

Primus Echionii palmes se iungere Bacchi

      Nouit et externo tenditur uua mero.

Nexilibus gemmis fecundos inplicat artus

      Vitis et amplexum pascit adulta genus

Degenerisque comae uestigia mitis inumbrat

50

      Pampinus et pingui curuat onusta deo.

 

Robora Palladii decorant siluestria rami,

      Nobilitat partus baca superba feros,

Fecundat sterilis pingues oleaster oliuas

      Et quae non nouit munera ferre docet.

 

55

Germine cana pirus niueos haud inuida flores

      Commodat et uarium nectit amore nemus.

Nunc rapit hirsutis horrenda sororibus arma

      Et docet indomitas ponere tela piros,

Nunc teretem pingui producit acumine malum

60

      Fraxineasque nouo flectit honore manus.

Phyllida quin etiam grandi mitescere fructu

      Instituens durae dat sua membra cuti,

Et steriles spinos et inertem fetibus ornum

      Dotat et ignotum cogit amare decus.

65

Huius et inmissi uertere cydonea rami

      Pomaque confusus blanda creauit odor.

Castaneae septos aspro uelamine fetus

      Exuit et placido pondere mutat onus

Mespilaque exarmat pugnacibus horrida membris

70

      Et mala tranquillo cortice uota premit.

Creditur in Libycis sua germina nectere ramis

      Laetaque Puniceo posse decore frui.

 

Punica non alios umquam dignata sapores

      Mala nec externis adsociata comis

75

Ipsa suas augent mutato semine gemmas

      Et sibi cognato picta rubore placent.

 

Insita proceris pergit concrescere ramis

      Et sociam mutat malus amica pirum

Seque feros siluis hortatur linquere mores

80

      Et partu gaudet nobiliore frui.

Spiniferas prunos armataque robora sentes

      Leuigat et pulchris uestit adulta comis.

Exiguam sorbum dulci distendere suco

      Nouit et ad cupidas flectere poma manus.

85

Stipitibus gaudet nomen mutare salignis

      Et gratum Nymphis spargere flore nemus.

Robora thyrsigero platani concordia Baccho

     Fetibus instituit plena rubere nouis.

Illius insolitas miratur persicus umbras

90

      Populeaeque ferunt candida dona comae.

Mespilus huic paret lapidosaque uiscera mutans

      Tenditur et niueo plena liquore rubet.

Pro sudibus fetis et pro praegnantibus armis

      Castaneae fuluum dant noua mala decus.

 

95

Ipsa suos onerat meliori germine ramos

      Persicus et pruno scit sociare genus

Inponitque leues in stipite Phyllidis umbras

      Et tali discit fortior esse gradu.

 

Cum praestet cunctis se fulua cydonea pomis,

100

      Alterius nullo creditur hospitio;

Roboris externi librum aspernata superbit,

      Scit tantum nullo crescere posse decus

Sed propriis pandens cognata cubilia ramis

      Stat contenta suum nobilitare bonum.

 

105

Semina dura piri despecti mala saporis

      Mespilus admisso germine tuta subit

Et geminis sese uiolentior inserit armis

     Atque auidas terret robore saeua manus.

 

Nec non et citrei patiuntur mutua rami

110

      Pignora quae grauido cortice morus alit,

Pomaque pasturi blando redolentia suco

      Armatis mutant spicula nota piris.

 

Pruna suis addunt felicia germina membris

      Donaque cognato corpore laeta ferunt;

115

Exarmat fetus sed brachia roboris armat

      Castaneae prunus iussa tenere larem.

Adsuescunt siliquae uiridi mollescere suco

     Et gremio pascunt cerea poma suo.

 

Persuadet moris taetrum uariare colorem

120

      Ficus et inuasis dat sua iura comis.

Se quoque miratur pingui grandescere suco

      Et solitum gaudet uincere poma modum.

Insignes foliis platanos, felicia mensis

      Brachia, gaudentes uitis honore comas

125

Ingrediens pingui se cortice maxima ficus

      Seruat et optatos inplet adepta sinus.

 

Mutua quin etiam moris commercia ficus

      Praestat et oblatum robore germen alit.

Fraxinus huic auidae confert sua membra sodali

130

      Et metuit fetus sparsa cruore nouos.

Proceras fagos et poma hirsuta uirentis

      Castaneae duris aspera mala comis

Inficiens monstrat piceo nigrescere partu,

      Et suco pascit turgida poma nouo.

135

Obsequitur moris blando terebinthus odore

      Et geminis ueniunt munera mixta bonis.

 

Sorba suos partus merito maioris honestant

      Seminis et pulchro curua labore nitent.

Haec arbos spinae duros mucronibus artus

140

      Exuit ac libris mitibus arma tegit,

Aureaque adnexo miscere cydonea fetu

      Gaudet et externi dona coloris amat.

 

Inseritur lauro cerasus partuque coacto

     Tinguit adoptiuus uirginis ora pudor.

145

Vmbrantes platanos et iniquam robore prunum

      Conpellit gemmis pingere membra suis

Populeasque nouo distinguit munere frondes,

      Sic blandus spargit brachia cana rubor.

 

Phyllis odoratos primaeuis floribus artus

150

     Discisso pruni cortice fixa tegit

Pomaque permutat uelamine persica mixto

      Duritiemque docet tegminis esse loco.

In modicam tornat siliqua tendente figuram

      Et frondes pulchro ditat odore feras

155

Castaneamque trucem depulsis cogit echinis

      Mirari fructus leuia poma sui.

 

Quin et amygdaleos subeunt pistacia ramos

     Et meritum maius de breuitate petunt.

Haec et cognato cingens terebinthus amictu

160

      Nutrit adoptiuis nobilitanda comis.

 

Flumineam salicem fecundant ardua membra

      Castaneae et multo pasta liquore uigent.

 

Arbuteas frondes uastae nucis occupat umbra

      Pomaque sub duplici cortice tuta refert.

 

165

Cetera quae sollers processu temporis usus

      Exprimet exemplis instituere nouis.

Haec sat erit tenuem uersu memorasse poetam

      Quem iuuat effossi terga mouere soli.

Carmina tu duros inter formata bidentes

170

      Aspera sed miti rusticitate leges.