Paulinus Nolanus carmen epist. 8 insertum

Testo base di riferimento: W. Hartel, 1894

Cura dell'edizione digitale: F. Bordone, 2010


Quare age rumpe moras et uincla tenacia saecli

      Nec metuas placidi mite iugum domini.

Pulchra quidem sed mira uagis praesentia rerum

      Mentibus, at sapiens non stupet ista animus.

5

Nunc te sollicitat uariis malesuada figuris

      Heu! ualidos etiam uertere Roma potens.

Sed tibi, nate, precor, semper pater Augustinus

     Occurset cunctas urbis ad inlecebras.

Illum tanta inter fragilis discrimina uitae

10

      Aspiciens et habens pectore tutus eris.

Hoc tamen et repetens iterumque iterumque monebo,

      Vt fugias durae lubrica militiae.

Blandum nomen honos, mala seruitus, exitus aeger,

      Quem nunc uelle iuuat, mox uoluisse piget.

15

Scandere celsa iuuat, tremor est descendere celsis.

     Si titubes, summa peius ab arce cades.

Nunc tibi falsa placent bona, nunc rapit omnibus auris

      Ambitus et uitreo fert caua fama sinu?

Ast ubi te magno damnosus cinxerit emptus

20

      Balteus et sterilis fregerit inde labor,

Serus et in cassum spes accusabis inanes

      Et modo quae nectis rumpere uincla uoles.

Tunc reminisceris frustra patris Augustini

      Contempsisse dolens ueridicos monitus.

25

Quare si sapiens et si pius es, puer, audi

      Et cape uerba patrum consiliumque senum.

"Quid retrahis fera colla iugo? mea sarcina leuis,

      Suaue iugum" Christi est uox pia, crede deo

Et caput adde iugis, da mollibus ora capistris

30

     Demissosque leui subde umeros oneri.

Nunc potes hoc, dum liber agis, dum nulla retentant

      Vincula, nulla tori cura nec altus honor.

Haec bona libertas Christo seruire et in ipso

      Omnibus esse supra. Non dominis hominum,

35

Non uitiis seruit, non regibus ille superbis

     Tantum qui Christo se dederit domino.

Nec tibi nobilitas uideatur libera, quam nunc

      Sublimen attonita conspicis urbe uehi,

Quam cernis tanta sibi libertate uideri,

40

      Vt dedignetur flectere colla deo.

Multis ille miser mortalibus et quoque seruis

      Seruit et ancillas, ut dominentur, emit.

Norunt eunuchos et magna palatia passi

      Et quisquis Romam sponte miser patitur,

45

Quanto sudoris pretio damnoque decoris

      Constet ibi chlamydis, hic honor officii.

Nec tamen ipse potens, qui celsior omnibus esse

      Emerit, ut nulli seruiat, adsequitur.

Cum bene se tota dominum iactauerit urbe,

50

     Seruit daemoniis, si simulacra colit.

Pro dolor! hos propter remoraris in urbe, Licenti,

      Et regnum Christi spernis, ut his placeas?

Hos uocitas dominos, curua et ceruice salutas,

      Quos ligni seruos conspicis et lapidis?

55

Nomine diuino argentum uenerantur et aurum,

      Religio est quod amat morbus auaritiae.

Imprecor hos ut amet qui non amat Augustinum,

      Non colat et Christum cui placet hos colere.

Inde ait ipse deus dominis non posse duobus

60

      Seruiri, quoniam mens placet una deo.

Vna fides, deus unus et unicus e patre Christus,

      Haud duplex uni seruitus est domino.

Quanta etenim caelo ac terris distantia, tanta est

      Caesaris et Christi rebus et imperiis.

65

Tollere humo, sed nunc dum spiritus hos regit artus,

      Mente polum penetra, nil mora carnis obest.

Corporeis iam nunc morere actibus et bona uitae

      Caelestis liquido praemeditare animo.

Spiritus es, quamquam tenearis corpore, si nunc

70

      Mente pia uictor carnis opus perimas.

Haec tibi, care puer, fido compulsus amore

      Scripsi; si recipis, suscipiere deo.

Crede Augustinum tibi nunc in me geminatum,

      Sume duos una cum pietate patres.

75

Spernimur, abstraheris maiore dolore duobus.

      Audimur, pignus dulce duobus eris.

In te laeta patrum sudauit cura duorum,

      Et tibi magnus honos laetificasse duos.

Sed me Augustino cum copulo, non meritorum

80

      Iacto parem, solo comparo amore tui.

Nam quid ego adfundam rorans tibi paupere riuo?

      Me praeter gemino flumine prolueris:

Frater Alypius est Augustinusque magister,

      Sanguinis hic consors, hic sator ingenii.

85

Tanto fratre uales et praeceptore, Licenti,

      Et dubitas pennis talibus astra sequi?

Quicquid agas - nam te nec speret mundus amicum -

      Non daberis terrae debita Christo anima.

Tu thalamos licet et celsos mediteris honores

90

      Nunc, olim domino restituere tuo.

Credo unum uincent iusti duo peccatorem

      Et tua fraternae uota preces abigent.

Ergo redi qua uoce parens, qua sanguine frater,

      Ambo sacerdotes te remeare iubent.

95

Ad tua te retrahunt, nam nunc aliena petessis;

      Haec mage, quae retinent regna tui, tua sunt.

Haec repete, his inhia; externis ne contere tempus.

      Si tua nolueris, quisquam aliena dabit?

Non eris ipse tuus, missusque per extera longe

100

      Sensibus heu! proprii pectoris exul ages.

Sollicitum satis haec nato cecinisse parentem,

      Dum tibi quae mihimet uel uolo uel metuo.

Haec tibi, si recipis, foret olim pagina uitam;

      Si renuis, eadem haec pagina testis erit.

105

Incolumem mihi te, fili carissime, Christus

      Annuat et seruum det sibi perpetuo.

Viue precor, sed uiue deo; nam uiuere mundo

     Mortis opus, uiua est uiuere uita deo.

3

Pulchra

plura U