Paulinus Nolanus carmina 33

Other sections


O uir beatus, cui remissa iniquitas

Nec imputata est pigra credendi mora,

Operum cui cassa contulit uitam fides!

En iste, celsi quem sub auro culminis

5

Pictura ueris exprimit miraculis,

Clarus superbo Veriorum nomine

Et consulari Baebianus sanguine

Ipse est potentis larga Christi gratia.

Prius iste captus uinculis mortalibus

10

Opes et inter saeculi pauper deo

Vitam paratis blandientem copiis

Mortalitatis immemor cucurrerat.

Vt se subactum fine mortalem uidet,

Fesso benignum quaerit aspectu deum

15

Statimque Christum luminatus inuenit;

Veniam precatur et sacerdotum pedes

Supplex adorat ipse culpator sui

Negansque dignum gratia dignum facit

Vouetque uitam, si supersit, integram

20

Et obire gaudet, si renatus oppetat.

Credidit oranti et sitientem flumina uitae

Praecinctus puro perfudit episcopus amne.

Quo peragente pios solito mos ordine ritus

Et diuale sacrum libans et chrismate fragrans

25

Attonitum mira se maiestate fatetur;

Sed quis odor, quaerit, quem sentiat in sua labi

Pectora praedulci medicantem nectare fibras?

Sedula tunc coniunx Zoen de nomine Christi

Vnguentum spirare docet, spondetque sacerdos

30

Et monet, ut longi spatium sibi postulet aeui.

Ille dei iam totus ad haec: satis hoc mihi donum,

Quo potior; nunc mors lucrum mihi uitaque Christus!

Ecce per aeternum terris data gratia Christum!

Hic est ille latro felix, qui fine sub ipsa

35

Confessus Christum meruit reus astra fidelis;

Hic donatus abit solida mercede diei,

Serus ab undecima iam mercennarius hora.

Ergo ut sanctifica nituit renouatus ab unda,

Ipse grauis artus in mollia fulcra refusus

40

Vnanimam alloquitur recreato corde iugalem:

Aetatis spatium lustra nouem mihi,

Annum uita super ducere coeperat,

Felix unanimo coniugio mihi,

Dulcis pigneribus clara et honoribus,

45

Et nunc mortificis eluta sordibus

Sancto fine pium transmeat in deum.

Haec ad uerba piis sedula fletibus

Coniunx, oret adhuc uiuere, supplicat.

Tunc ille: o mulier nescia quid petas,

50

Iam scis an ualeam uiuere tam pie,

Vt tanti maneam muneris integer?

Et quid uita iuuat, qua moritur salus?

Haec ut fortis ait, toruum oculis micans

Et caelum stupide suspiciens ait:

55

Flammantem uideo luminis ambitum,

In quem nulla uenit femina circulum.

O felix, cui adhuc corporeo datum

Aeterni speciem cernere saeculi,

In quo conubiis nulla necessitas,

60

Sexus perpetuis corporibus perit!

Rursus ut haec dixit, subita quasi morte solutus

Exsanguem porrecta trahit per membra rigorem.

At trepida et uisis exterrita talibus uxor

Soluitur in speciem leti, iam muta trementes

65

Tendit in ora manus membrisque intenta iacentis

Pendet in exanimum pallentior ipsa maritum.

Ipsa fidem mortis suadet mora; namque bis acto

Orbe duplex reuoluta dies, bis uespere clausa est,

Mortales oculos dum fallit mortis imago.

70

Ille autem angelicis manibus per nubila raptus

Liquerat hospitium repetendi corporis et tunc

Aetherii secreta poli sedesque beatas

Spectabat monstrante deo dignataque Christo

Mens pia, dum fletur terris, gaudebat in astris,

75

Hoc tantum maerens, quod adhuc remeare timeret.

Demissa excessu redit, ut conspecta referret

Firmaretque fidem dubitantum uiuere functos.

Vtque redux membris admotae coniugis ora

Vidit, pollicitus quiddam mirabile sese

80

Dicturum, in lucem sua distulit orsa sequentem.

Ergo dies primos ubi crastina fulsit in ortus,

Mane nouo sacris (aderat nam forte) sacerdos

Fungitur, utque pio gessit sollemnia cultu,

Suspiciens caelum ille manus dispandit et in se

85

Bracchia constringens quasi quaedam munera caelo

Missa auido premit amplexu, meane omnia sunt haec?

Percontans. cuncti dictis stupuere rogantque,

Quidnam conspiciat clausum mortalibus. ille

Panta kalos inquit, patriarcham saepius Isac

90

Commemorans, graece theion, glyky theion orasthai

Horrescens ueneransque refert, utque angelus illum

Sustulerit per inane uehens, ut milia multa

Viderit angelicis mixta agninisque cateruis

Regnantemque deum super omnia cum patre Christum,

95

Narrat et aeternam portis gemmantibus urbem,

Narrat et aetherii caeleste nemus paradisi.

Inter et haec dextram secreta in pectora misit

Coniugis, hoc dicens: unum sumus ambo et idem, quae

Ingeminans, sancto placidam sic ordine complens

100

Finem, euangelico uitam in sermone refudit.

Et nunc ille deo fruitur curamque beatae

      Coniugis aeterno uinctus amore tenet;

Attamen unius rapuit solatia nati

      Impatiens tota prole carere pater.

105

Sed postquam iusto tua tempora clauseris aeuo,

      Eductis genetrix inclita pignoribus,

Tunc puer ille tuus florentem luce coronam

      Praeditus occurret cum genitore tibi;

Quo comite adueniens tibi laetus ab aethere coniunx

110

      Dextram cum blandis porriget alloquiis:

Tempus adest! curis iam soluere, soluere membris!

      Vixisti natis, nunc redhibere mihi.

Iam non coniugium nobis mortale, ut in aegris

      Ante dedit breuitas inuida corporibus,

115

Quod nobis tenui fructu rapida abstulit aetas

      Orbibus accumulans uix duo lustra tribus;

Nam tua uiginti lustro cumulauerat annos,

      Praecessit cursus cum mea uita tuos,

At mihi bis decies maior te fluxerat aetas,

120

      Sed tamen aequaeuos fecerat unus amor.

Nunc meliore iugo stabiles et in ore piorum

      Aurea uiuemus saecula rege deo.

Surge, uirum natumque sequens; patet ecce sereni

      Porta poli merito .....................

125

.....................................

      ............... angelus anteuolans;

Ipse piam de nube manum deus exerit et te

      In caelum dextra sollicitante uocat.

Felix Apra, cui licuit terraque poloque

130

      Coniugis unicubae iuge tenere bonum,

Quo terris tibi clarus honor, sub nomine eodem

      In caelis etiam gloria perpes erit!