Paulinus Nolanus carmina 31

Altre sezioni


Ante puer patribus claris et nomine auito

      Celsus erat, sed nunc celsus agit merito,

Quem dominus tanto cumulauit munere Christus,

      Vt rudis ille annis et nouus iret aquis,

5

Atque bis infantem spatio aeui et fonte lauacri

      Congeminata deo gratia proueheret.

Heu! quid agam? dubia pendens pietate laboro,

      Gratuler an doleam? dignus utroque puer;

Cuius amor lacrimas et amor mihi gaudia suadet,

10

      Sed gaudere fides, flere iubet pietas.

Tam modicum patribus tam dulci e pignore fructum

      Defleo in exiguo temporis esse datum.

Rursus ut aeternae bona uoluo perennia uitae,

      Quae deus in caelo praeparat innocuis,

15

Laetor obisse breui functum mortalia saeclo,

      Vt cito diuinas perfrueretur opes,

Nec terrena diu contagia mixtus iniquis

      Duceret in fragili corporis hospitio,

Sed nullo istius temeratus crimine mundi

20

      Dignius aeternum tenderet ad dominum.

Ergo deo potius quam nobis debitus infans,

      Verum et pro nobis ille deo placitus,

Coeperat octauum producere paruulus annum,

      Prima citis agitans tempora curriculis.

25

Iam puerile iugum tenera ceruice ferebat,

      Grammatici duris subditus imperiis,

Quaeque docebatur puer, admirante magistro

      Sorbebat docili nobilis ingenio.

Gaudebant trepido praesagi corde parentes,

30

      Dum metuunt tanti muneris inuidiam.

Nec mora longa fuit, placitam deus aethere Christus

      Arcessens merito sumpsit honore animam

Et rapuit terris subitum, quia dignior esset

      Associata piis uiuere conciliis.

35

Causa fuit leti suffusus faucibus umor,

      Quo grauis inflauit lactea colla tumor,

Inde repressus abit, sed lapsus ad intima fugit

      Corporis et uitam uisceribus pepulit.

Terra suam partem tumulata carne recepit,

40

      Spiritus angelico uectus abit gremio.

Deserti uacuum funus duxere parentes,

      Celsus in excelso laetus agit nemore.

Parcite quaeso, pii, multis peccare, parentes,

      Fletibus, in culpam ne pietas ueniat.

45

Impia nam pietas animam lugere beatam

      Gaudentemque deo flere nocens amor est.

Nonne patet quantum tali pietate trahatur

      Peccatum? arguimur fraude tenere fidem

Aut reprobare dei leges errore rebelli,

50

      Ni placeat nobis quod placuit domino.

Iustius est istas hominum lugere tenebras,

      Quas facimus nostrae degeneres animae,

Immemores primi caelestis imaginis ortus,

      Quam reuocat miserans ad sua regna pater.

55

Cuius amore meos suscepit filius artus,

      Virgine conceptus, uirgine natus homo,

Cuncta gerens hominum, cunctos et corpore in uno

      Cunctorum dominus suscipiens famulus.

Factus enim serui forma est, qui summus agebat,

60

      Forma dei regnans cum patre rege deus.

Suscepit formam serui culpamque peremit,

      Qua poenae et mortis quondam homo seruus erat.

Et libertati famulum sub imagine serui

      Nostra caro effectus restituit dominus,

65

Vt mihi per Christum caelestis imago rediret,

      Qui cruce terrenum despoliauit Adam.

Carnem igitur mortemque meam meus ille creator

      Pertulit et carum morte redemit opus.

Multa mihi dederat prius et promissa salutis

70

      Et praecepta, quibus per bona dirigerer.

Sed quia nec legis posito medicamine primi

      Inueterata patris uulnera dilueram

Et neque praemissis diuino ex ore prophetis

      Expectare dei munera credideram,

75

Et genus humanum passim sine luce fidei

      Desperata salus merserat in tenebras,

Regnabatque simul peccatum in corpore nostro,

      Mors in peccato, daemon in interitu,

Captiuumque hominem tristis metus et miser error

80

      Altius in mortem praecipitare dabant:

Interea pater ipse polo miseratus ab alto

      Errantum lapsus pestiferos hominum

Serpentemque truci dominantem in morte cadentum

      Non tulit et natum misit ad omne bonum.

85

Paruit ille libens, deus omnia cum patre concors,

      Communem curans rem pietate pari.

Aduenit et fit homo et mixtum perfectus utroque

      Ostendit fragili carnis inesse deum.

Vtitur officiis hominis, sed et intus operti

90

      Signa dei medicis exerit imperiis.

Voce hominis diuina docet, mortalia uero

      Extra peccatum corporeus peragit.

Quippe sui rem tantum operis sibi reddere curans,

      Naturam uenit sumere, non uitium.

95

Namque bonum natura hominem bonus ad bona fecit.

      Mente sua lapsus se uitiauit homo.

Quare opifex hominum mortali in corpore uenit,

      Non et mortali crimine factus homo.

Nam neque deleret culpas nisi liber ab illis

100

      Nec laxare reos posset et ipse reus,

Nec peccatori mors cederet utpote uinctum

      Peccati uinclis legitime retinens.

Iure igitur cessit rumpenti tartara Christo,

      In quo quod posset nectere non habuit.

105

Ipsaque iudicii iniusti rea facta uicissim

      Per scelus occiso iure subacta homini est.

Palluit inuidia serpens, inferna reducto

      Claustra homini uersa lege reclusa uidens

Inque uicem uincta mortalem morte resolui

110

      Excussumque sua surgere corpus humo,

Insuper et caelos rediuiuum scandere cernens,

      Dente truci frustra liuidus infremuit.

Et modo tabescit, cum crebrescente piorum

      Agmine per Christum perditor ipse perit.

115

Ergo mei uitiosa animi sanauit et aegra

      Corporis excepit, matre homo, patre deus.

Imbecilla quidem, sed naturalia carnis

      Gessit et affectus corporis exhibuit.

Sensibus humanis edit et bibit et sua somno

120

      Lumina declinat, lassat eundo uiam.

Tamquam homo defuncto lacrimas impendit amico,

      Quem mox ipse deus suscitat e tumulo.

Nauigio uectatur homo, et deus imperat austris,

      Et uirtute dei ambulat aequor homo.

125

Mente hominis trepidat uicinae mortis ad horam,

      Mente dei nouit tempus adesse necis.

In cruce fixus homo est, deus e cruce terruit orbem.

      Mortem homo, uerum mors ipsa deum patitur.

In cruce pendet homo, deus e cruce crimina donat

130

      Et moriens uitam criminis interimit

Proque reis habitus peiorque latrone putatus,

      Quem Iudaea pio praeposuit domino,

Credenti donat regnum caeleste latroni,

      Clausus adhuc terris iam paradisum aperit.

135

Nos igitur firmare animos, attollere mentem

      Ignauosque decet trudere corde metus,

Pro quibus ecce animam posuit simul atque resumpsit

      Filius ille dei cuncta manente deo.

De nostra uictor deus egit morte triumphum

140

      Et nostrum secum corpus in astra tulit,

Non sat habens, quod pro nobis mortalia cuncta

      Hausit, ut auferret uulnera nostra suis.

Sed ne me dubiae suspenderet anxia mentis

      Cura, resurrexit corpore quo cecidit.

145

Clara fides oculis patuit mortalibus, ipse

      Post obitum uiuus qualis et ante obitum.

Nam se discipulis dubitantibus obtulit ultro

      Rimandumque oculis praebuit et manibus.

Nec sine mente dei dubitauit apostolus olim,

150

      Viuere post mortem nullus ut ambigeret.

Firmauit dubitando fidem; dum comminus anceps

      Arguitur Thomas, omnis homo instruitur.

Cernere quod Thomas coram et palpare iubetur,

      Constanter stabili credere disco fide

155

Mortem hominum Christi crucifixi morte subactam

      Spemque resurgendi corporibus positam,

Corporibus nostris, quia Christus uictor in ista

      Carne resurrexit, quam gero, qua morior.

Meque docens pro me dubitantibus ingerit artus

160

      Et solidam carnem structa per ossa probat,

Insuper et lateris, manuum quoque uulnera monstrat

      Et dubium digitos his iubet inserere.

Cerne, inquit, latus ecce meum, palmasque pedesque;

      Ecce crucis clauos, cuspidis ecce uiam.

165

Ecce ipsam toto compagem corpore uiuam

      Stare patet neruis ossibus ore cute.

Ergo tenete fidem, quam cernitis, insuper et quam

      Tangitis, et dubios pellite corde animos,

Et testes tantae cunctis estote salutis

170

      Cunctorumque hominum soluite corda metu.

Omnibus intereat mortis timor, et simul omnes

      Ista resurgendi spes animet populos.

Credentum tamen ista salus, qui corde fideli

      Suscipient quae uos lumine conspicitis.

175

Ecce in me cunctorum hominum discrimine nullo

      Mors superata abiit, stat rediuiua salus.

Vitam ex morte dedi, mortem moriendo subegi

      Et genus humanum sanguine restitui;

Peccatum carnis superans in carne peremi

180

      Materiam culpae, iustitiam peperi.

Corpore mors cecidit, surrexit corpore uita;

      Qua prius occiderat, carne reuixit homo.

Et nunc ecce meo rediuiuum in corpore portans

      Praefero uictorem mortis et anguis Adam.

185

Quae, rogo, sufficient nobis solacia uel quae

      Sanabit fessos iam requies animos,

Si nec tanta potest aegris medicina mederi,

      Quae uitas obita morte redire docet?

Maeror, abi; discede, pauor, fuge, culpa. ruit mors,

190

      Vita resurrexit, Christus in astra uocat,

Morte mea functus mihi mortuus et mihi uictor,

      Vt mors peccati sit mihi uita dei.

Denique seruatum iam de cruce duxit aperto

      Limite latronem, qua paradisus adest,

195

Munere quo signum dedit et peccata piare

      Et nemoris uetiti uincere saepta fide.

Talibus exemplis, tanto sponsore salutis

      Erectos laetis uertere maesta decet.

Pellamus querulos ingrato corde dolores

200

      Et redeant tersis lumina pura oculis.

Credamus Christo, quod in ipso uidimus, isdem

      Nos quibus occidimus surgere corporibus,

Inde superfusa diuini ueste decoris

      Sumere mutatos angelicam speciem.

205

Quod si tanta animis nos caligantibus obstat

      Et piger obtunso corpore sensus hebet,

Vt, quia corporeis oculis diuina teguntur,

      Nullam dicatis scripta tenere fidem:

Sed doceat Paulus quia non aeterna uidentur,

210

      Aeterna humanis abdita sunt oculis.

Insipiens, terrena uide, caelestia crede,

      Obtutu mundum conspice, mente deum.

Hinc pretiosa fides; nam sicut gratia iam non

      Gratia, si meritis attribuatur, erit,

215

Sic et nulla fides nisi quae quod non uidet illud

      Credit et aeternam spe duce rem sequitur.

Mortales miseri, querulum genus, impia tandem

      Pectora mollitis mentibus exuite.

Heu! quonam, precor, usque graui mendacia corde

220

      Quaeritis et uani lubrica diligitis?

Commutate uias, dirumpite uincula mortis

      Et date praedulci libera colla iugo.

Sumite diuinas pro libertate catenas,

      Crimine quae soluunt et pietate ligant.

225

Qui sequeris tenebras, in aperto lucis oberras,

      Et qui nocte uides, lumine caecus agis.

Ergo oculos mentis Christo reseremus et aures,

      Vt mens peccato clausa deo pateat.

Namque et corporeis sua iam promissa reuelat

230

      Visibus et claris monstrat operta deus.

Cuncta resurgendi faciem meditantur in omni

      Corpore et in terris germina et astra polo.

Noctes atque dies, ortus obitusque uicissim

      Alternant; morior nocte, resurgo die.

235

Dormio corporeae sopitus imagine mortis,

      Excitor a somno sicut ab interitu.

Quid sata, quid frondes nemorum, quid tempora? nempe

      Legibus his obeunt omnia uel redeunt.

Vere resurgenti cunctis noua rebus imago

240

      Post hiemis mortem uiuificata redit.

Quod semel est facturus homo, cui subdita mundi

      Corpora, sub caelo cuncta frequenter agunt.

Seu quaerunt quonam reparetur mortuus omnis

      Corpore quoue modo fiat homo ex cinere.

245

Si non sufficiunt sacris signata prophetis,

      Muta fidem clamant, credite conspicuis.

Cernite nulla suis emergere semina campis,

      Ni prius intereant tabe soluta putri.

Nuda seris, uestita legis; iacis arida grana

250

      Atque eadem fructu multiplicata metis.

O peruersa fides et diffidentia nobis,

      Credere nos terris et dubitare deo!

Et certe nil terra mihi spondere nec ausa est

      Nec potuit; quin et saepe fefellit ager

255

Vix commissa sibi reddens sata; nec tamen illi

      Credere deceptus spem segetis dubito,

Nec piget incertis certum sudare laborem

      Fructibus et nudo credere nuda solo.

Quod si terra potest corruptum reddere semen,

260

      Quod tamen aeterni lege facit domini,

Difficile omnipotentis opus fore creditur, ut nos

      Ex nihilo factos ex aliquo reparet?

Nullus eram, et faciente deo sum natus ut essem;

      Nunc iam de proprio semine rursus ero.

265

Nam licet in tenuem redigantur et ossa fauillam,

      Corporis integri semina puluis habet,

Cumque etiam cineres uacuatis terra sepulchris

      Cognato immixtos caespite sorbuerit,

Tunc quoque corporeis hominum uanescere uisos

270

      Luminibus solidos continet omnipotens,

Inque die magno, quae nunc absumpta putamus

      Corpora, cernemus surgere tota deo,

Nulla cui natura perit, quia quicquid ubique est

      Omne creatoris clauditur in gremio.

275

Quos aqua fluminibus pelagoque et piscibus hausit,

      Quos uolucres et quos diripuere ferae,

Cunctos terra deo debet, quia quos aqua mersit

      Litore uel fundo strata recepit humus,

Quae licet una, tamen non uno sumpta sepulchro,

280

      Sparsa locis laceri funeris ossa tegit,

Et quia consumptus simul et consumptor in uno

      Telluris gremio morte ferente cadunt,

Siue per egeriem, qua sese animalia purgant,

      Reddunt digestis membra uorata cibis,

285

Humanum corpus transfunditur ex alieno

      Corpore nec perdit uim proprii generis.

Sed licet e membris in humum transmissa ferinis

      Membra hominum uiuo semine salua manent,

Et moriente fera, cui forte cadaueris esca

290

      Humani fuerit, diuiditur ratio.

Namque animal rationis homo est, ideoque et in ipso

      Rex aliis praestat corpore corporibus,

Vnde licet possit mutis animalibus idem

      Praeda dari, tamen his sorte coire negat.

295

Sola resurgendi caro perceptura uigorem,

      Quae rationalis uas animae fuerit,

Vt reducem terris animam compage refecta

      Iam non lapsuro tegmine suscipiat,

Et uelut hic omni mens et caro iungitur actu,

300

      Sic et in aeternam sint sociata diem,

Vt carpant socio gestorum praemia fructu

      Consortes meriti luce uel igne loci.

Propterea quamuis nos et spirantia cuncta

      Vnam sortiti corpore materiem,

305

Non tamen in uacuum reuocamur morte soluti.

      Exsortes animae carnis ab occiduo;

Sed clangente tuba reddentibus undique terris

      Nostra ex arcanis corpora seminibus,

Corpore mente anima rursum in sua foedera nexis

310

      Integri dominum sistimur ante deum.

Si dubitas cineres in corpora posse recogi

      Et fieri reduces in sua uasa animas,

Ezechiel tibi testis erit, cui prodita dudum

      Tota resurgendi per dominum facies.

315

Illic aspicies toto uiuiscere campo

      Arentes ueterum reliquias hominum

Ossaque porrectum late dispersa per agrum

      Vltro ad compages currere iussa suas

Atque medullatis penetralibus edere neruos

320

      Moxque supernata ducere carne cutem

Et dicto citius perfectis ordine membris

      Puluere de ueteri stare nouos homines.

Ac ne forte, sacri quod fert manifesta prophetae

      Visio, sopiti somnia uana putes,

325

Maiorem super his et plenum suscipe testem;

      Ipse prophetarum nam loquitur dominus:

Vita ego sum; qui me credet, nec morte peremptus,

      Consorti mecum luce beatus aget.

Denique quod uerbo dixit uirtute probauit,

330

      Ipse suum reuocans ex abysis hominem,

Tempore quamquam illo non tantum in corpore Christus

      Signa suo dederit, cum cruce uictor obit.

Namque ut concussis patefecit tartara terris

      Et uinctum inferno carcere soluit Adam,

335

Fissa resurgentes ruperunt saxa sepulti,

      Et nouus in sancta floruit urbe tholus.

Viderunt multi ueterum renouata piorum

      Corpora descensu uiuificata dei.

Tunc etiam refugo caecatus lumine mundus

340

      Aeterna timuit nocte piare nefas.

Tunc et discisso nudata altaria uelo

      Amisere sacri religionem adyti,

Vt monstraretur uacuandum numine templum

      Et fore ab hostili sancta profana manu,

345

Quod duce Romano docuit post exitus ingens

      Euersis templo ciuibus urbe sacris.

Fas etenim, ut Iudaea, cui suus hostia Christus

      Non erat et per quam uictima Christus erat,

Sede locoque simul ueterum uiduata sacrorum,

350

      Infitiata fidem, perderet omne sacrum.

Finis enim legis Christus, quia lege fideli

      Praedictus legi lex ueniendo fuit,

Praescribens ueteri finem legemque fidei,

      Legem prophetae gentibus instituens.

355

Vnde magister ait: uetera effluxere peractis

      Temporibus, subeunt omnia ubique noua.

Iamque reuelata facie speculamur apertum

      In Christo propriae lucis honore deum.

Et puto quod scissi in templo mysteria ueli

360

      Id quoque signarint, gratia quod tribuit.

Nam ueluti rupto patuere sacraria uelo,

      Sic reserat nobis legis operta fides.

Inde sub antiquo legitur uelamine Moyses

      Iudaeis nebula cordis opertus adhuc,

365

Quam de luminibus mentis mihi creditus aufert

      Christus, adumbratas discutiens species

Seque docens prisca uelatum legis in umbra

      Iamque reuelatum corporis in facie,

Qualem praemissi cecinerunt adfore uates,

370

      Qualis apostolicis coram oculis patuit,

Qualem et Iudaei non perspexere uidentes

      Mentibus obtunsis impietate sua,

Et qualem, quamuis non uisum in corpore nobis,

      Credendo interno lumine conspicimus.

375

Nam quod ueridici sese uidisse magistri

      Et palpasse docent, tango fide et uideo.

Et cunctis credendo patet cognoscere Christum

      Impia caecantem pectora perfidiae

Fundentemque suam per corda fidelia lucem,

380

      Vt placitas habitet clarificetque animas.

Ergo, mei fratres, mea cura, meum cor, in ista

      Maerentes animos laetificate fide.

Pellite tristitiam dociles pietate fideli

      Fidentesque deo laetitiam induite.

385

Illos infelix luctus decet et dolor amens,

      Nulla quibus superest spes, quia nulla fides,

Et quibus omne bonum est hoc tantum uiuere saeclo,

      Desperare deo, fidere corporeis.

Illis internus stupor insolabile pectus

390

      Desertis uero sensibus obsideat,

Quos infida deo mens abdicat et quibus exsors

      A Christo infernas sors cadit in tenebras.

Nobis ore dei solator apostolus adsit,

      Nos euangelio Christus amans doceat;

395

Nos exempla patrum simul et praeconia uatum,

      Nos liber historiae firmet apostolicae,

In qua corporeum remeare ad sidera Christum

      Cernimus et gremio nubis in astra uehi,

Et talem e caelis reducem sperare iubemur,

400

      Ad caelos qualem uidimus ire patri.

Huius in aduentum modo pendent omnia rerum,

      Omnis in hunc regem spesque fidesque inhiat.

Iamque propinquantem supremo tempore finem

      Immutanda nouis saecula parturiunt.

405

Omnes uera monent sacris oracula libris

      Credere praedictis seque parare deo.

Festinate, precor, dum copia panditur istic

      Procurare bonis praeque cauere malis.

Vertite peruersas conuerso pectore curas,

410

      Monstrat flere fides utilibus lacrimis.

Peccatum lugere iuuat contractaque culpis

      Vulnera profusis fletibus abluere,

Qualibus ille suum stratum omni nocte rigabat

      Multa gemens Dauid, corde potens humili.

415

Si cinerem ut panem ille deo dilectus edebat

      Et sua miscebat pocula cum lacrimis,

Quid facere, heu! misero mihi competit? unde piabor?

      Vnde satisfaciam? quanam ope saluus ero?

Pumiceum cor eget lacrimis, cinis horret ad escam,

420

      Deliciaeque iuuant esuriente anima.

Quis mihi suggereret lacrimarum ad flumina fontem,

      Quo mea deflerem facta meosque dies?

Nam mihi pro meritis actae per crimina uitae

      Ingentes plagas flumine flere opus est.

425

Rumpe mei lapidem cordis, saluator Iesus,

      Vt mollita pio uiscera fonte fluant;

Tu, precor, o fons Christe, meis innascere fibris,

      Vt mihi uiua tuae uena resultet aquae.

Nam tu fons, quo uita fluit, quo gratia manat,

430

      Quo lux omnigenas funditur in populos.

Qui te, Christe, bibent, dulci torrente refecti

      Non sitient ultra, sed tamen et sitient.

Nam quos diuini satiarit copia uerbi,

      Hos dulcedo magis pota sitire facit.

435

Te, domine, ergo, deus, panem fontemque salutis

      Semper et esuriant et sitiant animae.

Non ieiuna fames, sed nec sitis arida uitam

      Consumet, si te mens edat atque bibat.

Iuge fluis semper biberis turbamque sitimque

440

      Potantum ex haustu largior exsuperas.

Totus enim dulcedo, deus, dilectio, Christe, es,

      Inde replere magis quam satiare potes.

Et desideriis semper sitiendus auaris

      Influis exciperis, nec saturatur amor,

445

Atque ita perficitur pietas, sine fine ut ameris,

      Christe, tuis uitam qui sine fine dabis.

Da mihi nunc lugere, deus, fletuque salubri

      Praeserere aeternae semina laetitiae;

Hoc, precor, hoc potius maneat mihi luctus in aeuo,

450

      In quo quicquid adest per breue transit iter.

Ite procul, laeti, flentum consortia malo,

      Vt breuibus lacrimis gaudia longa metam.

Si modo lugentem grauis hirto tegmine saccus

      Caprigenum saetis, dum tegit, et stimulet,

455

Tunc patre placato meriti reddetur honoris

      Anulus et cinget me stola laetitiae;

Tunc mihi iure pater uitulum mactabit opimum,

      Si modo ieiunus iustitiam esuriam

Malo famem panis quam sancti ducere uerbi;

460

      Nolo domum uini, lucis aquam sitio;

Hic cruciet me dira fames, hic turpis egestas

      Contractum pannis tristibus obsideat,

Hic licet ante suas diues me transeat aedes,

      Spernens uel micis me saturare suis.

465

Nolo mihi Tyrio modo Serica murice uestis

      Ardeat, arsuri corporis inuidia,

Ne post purpureos me flamma perennis amictus

      Ambiat et pretium uestis in igne luam.

Hic potius miseri iaceamus in aggere foedo

470

      Stercoris et lambant ulcera nostra canes,

Vt placida tristem post uitam morte solutos

      Mitis ad occursus angelus excipiat

Et patriarcharum sinibus deponat ouantes,

      Vnde gehenna procul saeuit hiante chao.

475

Non commenta loquor uatum terrentia paruos,

      Latrantem in foribus per tria rostra canem

Terrentemque umbras tristi squalore Charontem,

      Vipereis saeuas crinibus Eumenidas,

Aeternam, Tityon, funesti uulturis escam

480

      Arentemque siti Tantalon inter aquas,

Voluentem sine fine rotam et reuolubile saxum,

      Cassaque sudantum dolia Danaidum

Haec inopes ueri uanis cecinere poetae,

      Qui Christum ueri non tenuere caput.

485

At nos uera deus docuit, sator ipse suorum

      Enarrans nobis omnia uera operum.

Disce euangelio loca pauperis et loca ditis:

      Pauper in Abraham, diues in igne iacet.

Iustitia mutante uices qui fleuerat istic

490

      Gaudet ibi, et pleno paupere diues eget.

Iste bona requie fruitur, gemit ignibus ille,

      Diues opum poenas, pauper opes recipit.

Mendicat diues modicum de paupere rorem,

      Quem mendicantem spreuerat in superis.

495

Inde in eum ardentem nec parua e pauperis imo

      Stillauit digito gutta refrigerii,

De magnis quoniam dapibus nec mica referto

      Esurientis in os pauperis exciderat.

His monitis sanctam discamus uiuere Christo

500

      Iustitiam et partem ponere pauperibus.

Tu, cui sordet inops, qui uiso horrescis egeno

      Occursumque pii supplicis omen habes,

Qui te miraris pretiosa ueste nitentem

      Nec sordere uides interiore habitu,

505

Omnia mente geris, quae corpore pauperis horres,

      Sordidior pannis diues et ulceribus;

Contemnis caecum, leprosum tangere uitas,

      Diues auare, lepram diligis ipse tuam.

Ille oculis hominum miser est et debilis; at tu

510

      Turpis es ante deum debilitate animae.

Improbe, consortem naturae spernis egentem

      Et facis exsortem partis auaritia.

Quicquid, inique, tibi nullo supereffluit usu,

      Quod fosso abstrudis caespite, pars inopum est.

515

Cur aliena tenes, qua spe linquenda retentas,

      Nec retributa suis nec potiunda tibi?

Tu, cui sordet inops, qui nomine diuitis excors

      Triste leuas crispa fronte supercilium,

Nec dignaris eos homines uel nomine fari,

520

      Quos simili lusu non fluitare uides,

Filius ille dei qua uenerit aspice forma,

      Qui cum esset diues, pauper in orbe fuit.

Et ueniens non alta deus, sed uilia mundi

      Legit, ut infirmis fortia destrueret.

525

Non iam diuitiis diues nec robore fortis

      Nec sapiens magno gaudeat ingenio.

Nemo ope confidat propria aut de se sibi plaudat,

      Cum sata uel data sint omnia fonte deo.

Perfugium Christus personaque factus egentum,

530

      Diuitibus pudor est, gloria pauperibus.

Huius in ambrosios auidi curramus odores,

      Vt procul a nobis mortis odor fugiat.

Quis mihi det pretiosum alabastro fundere nardum

      Et domini sacros flendo lauare pedes?

535

Vos, precor, o mea cura, piis operam date curis

      Vosque date immenso coniuge mente deo.

Tempus adest, prope iam dominus; properate parari

      Regis ad occursum, dum breuis hora patet.

Vtimini uestris opibus pietate benigna

540

      Radicemque mali uellite pectoribus.

Corde inopum uestrae pretium concludite uitae

      Et capita expensis ungite uestra piis.

Castaque lambentes domini uestigia Christi,

      Detergete comis ambo, lauate oculis.

545

Si desiderium est Celsi sine fine fruendi,

      Sic agite, ut uobis aula eadem pateat.

Nam quem sancta fides et nescia criminis aetas

      Et pia mens casto corpore continuit,

Certa fides illa superum regione potiri,

550

      Ignea qua sanctos protegit ara dei.

Nolumus ergo, boni fratres, de pignore nostro

      Vos ita tristari tamquam homines uacuos;

Nam si certa fides uobis quia Christus Iesus

      Mortuus est et nunc uiuit in arce dei,

555

Sic et eos, quicumque fide uiuente quiescunt,

      Adducet Christo cum remeante pater.

Hoc etenim in uerbo domini docet ille magister,

      Quo duce sidereas nitimur ire uias,

Quod quibus in Christo fuerit modo uita peracta,

560

      Isdem cum Christo uita perennis erit.

Cumque tuba signum domini aduentantis ab alta

      Sede patris princeps angelus ediderit,

Primi qui in Christo mortes obiere resurgent,

      Dignati occursum nubibus ire deo.

565

Cumque omnes in qua uiserunt carne reuiuent,

      Non omnes uerso corpore lumen erunt.

Namque resurgemus, sed non mutabimur omnes;

      Hoc discrimen erit gentibus ante deum.

Incorrupta profanorum quoque corpora surgent

570

      A tumulis, longo pabula supplicio.

Vita erit his sine fine mori et mors uiuere poenis

      Et durante suas pascere carne cruces.

Ipse suos proprio peccator corpore gignet

      Carnifices et erit uermibus esca suis.

575

At quos caelesti pietas euexerit actu,

      Participata gerent stemmata rege deo

Vestitique suum diuino lumine corpus

      Conformes Christo semper agent domino.

Quod cum ita sit, capite es istis solacia uerbis

580

      Et fidos ueri spe recreate animos;

Et pignus commune superno in lumine Celsum

      Credite uiuorum lacte fauisque frui.

Aut illum gremio exceptum fouet almus Abraham

      Et blandus digiti rore Eleazar alit,

585

Aut cum Bethlaeis infantibus in paradiso,

      Quos malus Herodes perculit inuidia,

Inter odoratum ludit nemus atque coronas

      Texit honorandis praemia martyribus.

Talibus immixtus regem comitabitur agnum

590

      Virgineis infans additus agminibus.

Celse, beatorum castae puer incola terrae,

      Celse, dolor patribus, gloria, Celse, patrum,

Celse, amor et desiderium lumenque tuorum,

      Celse, breuis nobis gratia, longa tibi.

595

Sed tamen et nobis poterit tua gratia longum

      Viuere, si nostri sis memor ad dominum.

Namque in te parui meritis ingentibus aeui

      Tempore uita breuis, sed pietate potens.

Talium enim infantum caeli regnum esse probatur,

600

      Qualis eras aeuo mente fideque puer,

Qualis et ille fuit noster, tuus ille beati

      Nominis, accitus tempore quo datus est,

Exoptata diu suboles nec praestita nobis

      Gaudere indignis posteritate pia;

605

Credimus aeternis illum tibi, Celse, uirectis

      Laetitiae et uitae ludere participem,

Quem Complutensi mandauimus urbe propinquis

      Coniunctum tumuli foedere martyribus,

Vt de uicino sanctorum sanguine ducat,

610

      Quo nostras illo spargat in igne animas.

Forte etenim nobis quoque peccatoribus olim

      Sanguinis haec nostri guttula lumen erit.

Celse, iuua fratrem socia pietate laborans,

      Vt uestra nobis sit locus in requie.

615

Viuite participes, aeternum uiuite, fratres,

      Et laetos dignum par habitate locos,

Innocuisque, pares, meritis peccata parentum,

      Infantes, castis uincite suffragiis.

Quot tibi, Celse, annis, totidem illi uita diebus

620

      Hausta; sed ille minor, qua prior, est senior.

Nam minor est, in quo uixit minus; attamen idem

      Qua prior abscessit, nunc ibi te senior.

Celse, tuo cum fratre tuis, quibus addimur, asta;

      Nam tua de patrio sanguine uena sumus.

625

Cum patre Pneumatio simul et cum matre Fideli

      Dic et Paulinum Therasiamque tuos,

Vt precibus commune tuis miserante habeamus

      Praesidium Christo nos quoque, Celse, tui.

Sed tamen et nobis superest operam dare, qua te

630

      Possimus simili simplicitate sequi.

Tum nostro socii poterimus uiuere Celso,

      Dulcis et aeternum pignoris esse patres.