Paulinus Nolanus carmina 24

Altre sezioni


Martinianum spiritu fratrem mihi

Vnaque germanum fide,

Quem tu disertis prosecutus litteris,

Ad nos uenire miseras,

5

Nunc uix salutis compotem factum suae,

Scriptis inanem perditis

Sed caritatis indicem plenum tuae

Vt os tuum suscepimus,

Et ueriorem litteris epistulam

10

De corde signatam tuo,

Cum te referret spiritali littera,

Et mente et aure legimus.

Nunc ambo nexi ad inuicem dextras damus

In osculo pacis sacrae

15

Et immolamus hostiam laudis deo

Gratesque Christo reddimus,

Quo liberante nostra sospes e mari

Intraret hospes limina;

Nam dira passus et tamen miracula

20

Expertus in periculis.

Patria profectus cognita causa tibi

Iter pedestre legerat,

Sed longa secum spatia terrarum putans

Vertit uiae sententiam

25

Et otiosam fluctuandi nauseam

Pedum labori praetulit.

Narbone soluit per trucem ponti uiam

Fragili carinae credulus.

Hinc ille gressu uir piger uersa uice

30

Fit nauigandi paenitens.

Namque ut profectus continenti litorum

In alta processit freta,

Iam nocte densa, sed sereno lucida

Ridente tranquillo maris,

35

Cum sola cursus ordinarent sidera

Absente tunc luna polo,

Nauem repente temporis longo putrem

Vsus uehendi deserit,

Laterumque laxis soluitur compagibus

40

Vndasque rimis accipit.

Cunctis soporem suaserat tranquillitas,

Tantum gubernator uigil

Labente blandis classe securus uadis

Iter secabat spumeum

45

Et fortiores prouehendis cursibus

Auras uocabat sibilo.

Interea nauis altius decrescere

Crescente pletura sui,

Tabulisque sese latius laxantibus

50

Incurrit unda largior;

Quibusque nulli de salo fluctus erant

In naue fluctus nascitur

Et dormientum membra iam subterluens

Vdo rigore suscitat.

55

Vt sensit unus, mos et alter, omnibus

Formido somnum discutit.

Timent pauore mortis et causas adhuc

Timoris ignorant sui.

Qua miseri fugiant pelagus infestus uia?

60

Merguntur in naui sua.

Si concitata feruerent uentis freta,

Naui teneretur salus;

Intra carinae uiscera infuso mari

Quo uita capietur loco?

65

Quis portus illis, quis et in naui mare est,

Quod intus oppressos necat?

Sed adusque portus et salus cunctis deus

Manum paternam porrigit

Et inter alta medii dorsa gurgitis

70

Pietatis expandit sinum,

Quo abrupta mortis incidentes excipit

Et in uado uitae locat.

Scapham sequacem quadriremis machinae

Ad hanc opem parauerat,

75

Vt quos ab illa plebe nauigantium

Seruare legisset deus,

Susciperet illa, quae ad dehiscentem mari

Classem adnatabat comminus.

Hanc ipse nauis rector et cum litore

80

In alta primo solueret,

Nouatianus ille, discissam fidem

In corde portans naufrago,

Homo mortis itaque et apta morti cogitans,

De more noluit suo,

85

Vt esset onerum portio. in nauem suam

Properat statim conscendere,

Et cum periclo stringeretur ultimo,

Molitus est expellere,

Vt fune rupto, quo cohaerebat rati,

90

Dimitteretur aequori.

Sed plurimorum uoce uictus obuia

Ab utroque mansit irritus,

Quia praeualebat omnium sententia

Auctore Christo fortior,

95

Vt mox salubri barca perfugio foret

Puppi superstes obrutae.

Inusitata naufragi facies erat,

Mors nauitis pax aequoris.

Foris silebat in freto tranquillitas,

100

In naue tempestas erat.

Non saxa classem, non procella fregerat;

Sed his uetustas fortior

Clauante ferro firma ligni robora

Aeuo terente soluerat.

105

Caelum serenis enitebat nubibus,

Astris renidebat mare.

Verum quid illis laeta uentorum simul

Pelagique praestabat quies,

Quos deserebat in profundo marmoris

110

Vectura dilapsae ratis?

Bibit unda nauem, nauis undam combibit,

Sorbentur et sorbent aquae.

Inebriati nauitae potu salis

Tristi necantur crapula.

115

Ridebat aliis mitis unda nauibus,

Vnique saeuibat rati.

Sed in periclo plurimorum cernere est

Caelestis actum examinis.

Commune cunctos una quos nauis uehit

120

Periculum mortis manet;

Et ecce uariis diuiduntur casibus,

Ad mortem et ad uitam dati.

Quod ne putetur forte permixte bonis

Simul tributum uel malis,

125

Constat perisse Christianum nemine

Et interisse perfidos.

Namque aut maligno corde Iudaeus perit

Reus aut superbi schismatis.

Quemcumque Christi recta signauit fides,

130

Hunc uita cognouit suum.

Tamen fuerunt Christianis additi

Necdum hoc sacrati nomine,

Quos de profundo iuncta seruauit fuga,

Quia Christianis haeserant.

135

Nam cum infideli plebe nauigantium

Nullus fidelis mersus est,

Vt clara magni ueritas mysterii.

Ostendit in paucis deus,

Quod fine mundi diuidendis gentibus

140

Discrimen in cunctis erit,

Cum praenotatos ora uexillo crucis

Transibit ultor angelus.

Sic naue in illa nemo morti traditus,

Qui ueritate praeditus.

145

Vixere iuncti Christianis impii

Vincente noctem lumine.

Nam Christianos adgregare mortuis

Mors cassa uirtutis fuit,

Quia fronte signum Christianis emicat,

150

Quo mors subacta conruit.

Nauarchus ipse, perditae princeps ratis,

Pereuntibus primus fuit.

Namque ante pelago quam periret naufragus,

Iam mente naufragauerat,

155

Bis mersus ille, quem carina fluctibus

Demersit, error inferis.

Potuisset ille se periclo abrumpere,

Sed debitum morti caput

Captiua dignis mens auari uinculis

160

Astrinxit in finem ligans.

Nam ne superstes nauis et mercis foret,

Necem saluti praetulit.

Martinianum iam supremo stamine

Mergentibus mixtum uiris

165

Tumultuantis excitat turbae sonus

Somnoque mortis excitat.

Qui tunc remoto fessus in prorae sinu et

Securus innocentia,

Ionas ut olim uentre nauis abditus,

170

Somnos anhelabat graues.

Sed excitatus luctuosis undique

Pereuntium clamoribus

Pedibusque turbae membra quassus omnia,

Duro cubili prosilit.

175

Plerisque mersis intus in nauis utero

Laterum per oras, qua solent,

Vt uela tollant siue contis subrigant

Nautae expediti currere,

Tabulis adhuc supernatabat extimis

180

Operta nauis gurgite;

Viam salutis hac uia rimantibus

Martinianus iungitur

Et agente Christo de globo mortis fugax

Comes fit euadentibus

185

Seseque saltu mittit in cumbam procul,

Quae plurimis portus fuit.

Et paene morti derelictus haeserat

Cum classe mergendus mari,

Nisi Christus illum ceu manu prensum sua

190

Rapuisset e mortis lacu.

Sicut recussis fugit olim uestibus

Ioseph furentem feminam.

Sic hic relictis omnibus nudus fuga

Euasit infidam ratem.

195

Et sicut olim iussa Ionan obuio

Excepit ore belua

Et hiulca late lubricum per guttura

Transmisit in uentrem suum,

Incolume corpus dente suspenso uorans

200

Et quem uorabat non edens:

Sic hunc ab alta naue in undas cernuum

Suscepit occurrens scapha

Tutoque uexit fida per noctem sinu,

Donec referret portui.

205

Sed mentione magni uatis edita,

In quo pii mysterii

Imago mortem triduani funeris

Reduci salute praetulit,

Paucis reflexo carminis uestigio

210

Recurrere ad Ionan libet.

Commenta domini mira; mersus aequore

Intactus undis fluctuat.

Viuit uoratus, quique glutiuit manet

Viuente ieiunus cibo,

215

Et praeda cum sit, esca non est beluae

Domoque uentris utitur.

O digna sancto claustra fugitiuo dei!

Capitur mari, quo fugerat,

Altumque uastae missus in uentrem ferae

220

Viuo tenetur carcere.

De naue iactus perit et undis nauigat,

Exul soli, hospes sali;

Spatiatur antro beluini corporis

Captiuus et liber reus.

225

Nam liber undis, intra mare et exter maris,

Natat in natante belua,

Claususque quamquam corpore exit ad deum

Volans propheta spiritu.

Corpus tenetur corpore, at mentis fugam

230

Terrena uincla non tenent.

Inclusus aluo carcerem rumpit prece

Auresque pertingit dei;

Orationi liber et uinctus fugae

Fide sua sese arguit.

235

Nam qui putarat per mare euadi deum

Et naue celari deo,

Nunc iste et intra beluam mersam mali

Adesse credat arbitrum.

Iam me referre flexilis uerbi pedem

240

Oportet ad Ionan meum,

Quem more coeti cumba suscepit capax

Vteroque conclusum suo

Vexit trementem frigore et formidine

Saluumque terrae reddidit.

245

Mirum renarrat se per illud temporis,

Cum puppe praeceps ardua

Saliens in illam decidisset nauculam

Eoque uenisset loci,

Quo cumba multam duxerat rimis aquam

250

Olente sentinae lacu,

Statim fouente frigidos artus deo

Quiete sopitum sacra

Nudumque et udum, fugere quae somnus solet,

Dormisse lecto mollius,

255

Spatioque toto, quo relatus litori est,

Somno fuisse deditum,

Nec aqua excitatum qua madebat nec gelu,

Quod nuditate traxerat;

Licet esset anni tempus autumnus tepens,

260

Sed naufragis hiems erat,

Quos perditorum dura damna tegminum

Gelidusque quassabat tremor.

Aliud stupendum, quo fidelem gratiam

Martiniani colligas,

265

Dilecte frater, accipe et lauda deum

Sanctumque fratrem amplectere:

Vt allabentem portui sensit ratem

Stridente harena litoris,

Abeunte somno fit sui tandem memor

270

Recipitque sese, expergitur

Et adiacentes pectori tangit suo

Epistolas apostoli.

Hunc in pauore codicem sed nesciens

Rebus relictis sumpserat,

275

Vel ille codex spiritu uiuens sacro

Non sentienti adhaeserat.

Metire, quaeso, quis nisi Christus suo

Dedit hunc ministro praesulem?

Testatur iste cogitatum nec sibi

280

Illo pericli tempore,

Vt implicatam sarcinis membranulam

Meminisset illinc tollere.

Quod si subisset in metu mentem suam,

Non et uacasset quaerere.

285

Sed in suarum litterarum corpore

Paulus magister adfuit

Amansque puro corde lectorem sui

De mortis abduxit manu;

Iterum eximendos e maris fundo uiros

290

Largitus est Paulo deus.

Quae quondam in ipso nauigante apostolo

Fuit potestas gratiae,

Haec nunc per eius suffragata litteras

Martiniano et ceteris,

295

Qui Christianis tunc cohaeserunt fuga,

Discrimen a discrimine

Tutum parauit, ut fideles impiis

Discriminarat naufragos.

Ergo ut biremis adplicata litori

300

Exposuit umentes uiros,

Vitam tenentes et requirentes simul,

Opem saluti flagitant,

Ne saeuiori fluctibus terrae dati

Algu perirent et fame.

305

Sed propter inde posita Gallorum solo

Massilia Graium filia,

Alumna sanctae ciuitas ecclesiae,

Pandebat humanos sinus.

Vrbem hanc petentes naufragi casum indicant,

310

Ali togique postulant.

Martinianum suscipit fraternitas

Tectoque apricat et cibo.

Sed copiosa caritate pauperes

Stipem pusillam commodant.

315

Exigua largus pensat affectus data,

Orando ditant hospitem

Et spiritali diuitem uiatico

Cum pace dimittunt sua.

Tamen iste caligis uilibus donatus est,

320

Ne nautico erraret pede,

Qui maluisset confoueri excalcius

Quam calciari frigidus.

Sed ire terra quamlibet passus mare

Nudi pudore respuit,

325

Reputans et illud, ne putaretur lucri

Amore nudum fingere,

Si ueste Teucer pannea peruaderet

Castella uicos oppida,

Quali uagari per mare et terras solent

330

Auara mendicabula,

Qui deierando monachos se uel naufragos

Nomen casumque uenditant.

Verum iste noster Christianus quamlibet

Et naufragus uere foret,

335

Similis putari praecauens fallentibus

Aliosque se falli negans,

Non uult uiator esse, ne nomen nouum

Acquirat impostor sibi,

Mauultque uitae ferre iactum nauigans

340

Quam frontis aestum inambulans.

Panno ergo sordens, calciamento nitens,

Fluitare rursus eligit

Repetitque portum et terreae tuto uiae

Praeuertit intutum maris,

345

Vt naue tectus usque uoti litora

Velut expeditus nauita

De nuditatis nauticae consortio

Nudi pudorem euaderet.

Fauens fideli rex deus constantiae

350

Prosequitur audacem fidem

Vicesque mutans dura succedentibus

Aduersa pensat prosperis

Solidoque nauem paginatam robore

Ad peruehendum praeparat;

355

Pacem procellis imperat, nubes fugat

Cursumque in aura dirigit,

Tali quiete temperans caelum et mare,

Ne pace cursus haereat,

Periculosa nec ratem flatu graui

360

Perurgeat uelocitas.

Sic iste Christo blandiente molliter

Emensus asperum mare

Longinquiorem portum ab urbe adlabitur,

Cui Centum Cellas nomen est,

365

Abinde nauis promouenda longius

Intraret ut portum phari.

Vix iste credens se potitum litore

Telluris optatae sibi,

Naui relicta laetus insultat solum

370

Romamque festinat pedes;

Illic amica tecta fratrum ciuium

Optatus hospes inuenit

Respirat animo, conquiescit corpore,

Dat accipitque gaudia,

375

Patriam fruentes inuicem reddunt sibi,

Deo fatentur gratias.

Martinianus maesta gaudens indicat,

Tolerata narrans fratribus.

Lacrimas in ipsis gratulationibus

380

Miscent profuso pectore.

Theridius aberat inde tunc mecum meus

Vir, munus a Christo mihi,

Vir pacis et uir legis et uir gratiae,

Requies uoluptas mens mea;

385

Huius cohospes mente Paulinus pia

In urbe seruabat domum.

Martinianum hic ueste nudat naufraga

Et ueste coperit sua

Donumque tunicae, qua sodalem ornauerat,

390

Geminat cucullae munere.

Largitor ipse tunc uicissim ut naufragus

In ueste mansit unica.

Post haec et ad nos pergere inceptat uiam,

Qua sternit aggerem silex,

395

Cui munitor Appius nomen dedit.

Terit terentem tramitem;

Qui ueste trita nauigator uenerat

Pedes uiator et terit.

Sed ne uel ista penitus immunis uia

400

Solitis uacaret casibus,

Impune pigram non tulit sententiam,

Qua tendere ingressum piget.

Ab urbe Capua, quae loco sedis meae

Bis dena distat milia,

405

Nanctus uacantem sarcina mulum, ut solent

Iumenta reuocari domum,

Paruo per iter breue aere conductum sedet;

Medioque mos spatio uiae

Muli pauore sessor excussus procul

410

Vectore subducto cadit.

In ora lapsus ora non laedit sua,

In saxa fusus et rubos,

Nec sente uultum nec lapide artus contudit,

Felicis exceptus manu;

415

Qui iam propinquantem aedibus fratrem suis

Non passus occursu mali

Suis periclum in finibus capessere

Hostem remouit inuidum,

Et hunc fidelis compotem uoti suis

420

Confessor induxit locis

Nostrisque iuxta sedibus gratum intulit

Felix patronus hospitem.

Patriam hic rogatus indicat, casus refert,

De te beata nuntiat.

425

Referensque paucos de tuis scriptis logos,

Quasi labra melle asperserit,

Sic de fauorum mihi tuorum guttulis

Dulcissimum gustum offerens,

Magis coegit quas auenti non dabat

430

Desiderari litteras;

Sed cum ipse causa litterarum uenerit,

Et litteras uidi tuas,

Non atramento calami sed mentis stilo

In fratre praescriptas bono.

435

Ignotus ante mox ut esse cognitus

Coepit, fit et carissimus.

Ab intus eius emicabat gratia

Sermone mentis nuntio.

Bonus, inquit, omnis de bono profert bona,

440

Et arborem fructu uides;

Sic iste uerbo suauis et castus fide

Et fronte honesta lucidus,

Dulci benignae caritatis flumine

In nostra fluxit uiscera.

445

Super haec amicum merito se iactans tuum,

Quo plus amaretur, dabat.

Nec enim ulla nocti et lumini concordia est,

Lupus nec agno congruit.

Hinc et propheta, sicut, inquit, alites

450

Pares in unum conuolant,

Sic semper apta qualitate moribus

Iustitia concurrit bonis.

Martinianum sic tibi longe parem

Germana mens contexuit,

455

Speculumque mentis et fidei instar tuae

Est talium dilectio.

Benedictus auctor fonsque sanctorum deus

Non stulta iam tantum neque

Infirma mundi defluentis eligit,

460

Vt alta mundi destruat;

Sed, ut ipse dixit, cuncta iam sursum trahens

Et alta mundi uindicat.

Quoniam ipse fecit et pusillum et maximum,

Vtrosque iungit gratia,

465

Et quos creator opere in uno condidit,

Hos recreat uno munere.

Communis omnes clausit infidelitas,

Mediatur ut cunctis fides,

Vt fiat omnis subditus mundus deo

470

Omnisque lingua et dignitas

Super omne Iesum nomen unum in gloria

Regnare fateatur patris.

Huic iam et potentes saeculi curuant genu

Deduntque ceruices deo,

475

Regemque Christum confitentur principes

Et sceptra submittunt cruci.

Coeunt in unum purpurae et panni gregem

Pastore concordes deo.

Commune regnum, sanguis unus omnibus,

480

Summis et imis, Christus est,

Qui te decorum gloriosis saeculi,

Honore litteris domo,

Ditauit humili corde, ut aeternam tibi

Conferret altitudinem

485

Et ut coheres diuitum caeli fores,

Istic amator pauperum.

Beatus es nunc mente pauper sed spei

Diues, qua gaudent pauperes,

Qui defrudati lubricis mundi bonis,

490

Caeli fruentur gaudiis.

Hos inter alto in Abrahae patris sinu

Secretum ab igne diuitum et

Refrigerantem roribus uitae locum

Deus uiuorum praeparat.

495

Insigne tantae iam spei certum tibi

Magno coruscat pignore,

Plantata domino in atriis Hierusales

Tui propage germinis.

Namque ut fideli te patri componeret,

500

A te poposcit filium,

In semine Isac semen adscribens tuum

Ipsumque ut Isac expetens.

Quem tu Abramiae caritatis aemulus

Viuam dedisti uictimam

505

Deoque tradens iam peremisti tibi,

Vt saluum haberes firmius.

Nunc iste uobis exter et uester manet,

Terrestris exsors saeculi.

De matris aluo promptus, antequam patrem

510

Matremque cognosset suam

Bonumue saperet aut malum discerneret,

Beatus elegit bonum.

Et nunc in aula paruulus ludit dei

Et ore lactanti canit:

515

De uentre matris et die prima mihi

Tu, Christe, protector meus.

Audistis et uos, quod beatis dicitur:

Potens erit semen tuum.

Habes et illud: uentris a fructu tui

520

In sedibus ponam meis.

Qui sermo Dauid quamlibet Christum sonet,

In Christo et illis concinit,

Qui Christiani corporis collegio

In sede ponentur dei.

525

Vobis et Annae sternitur consortium

Infantis exemplo sacri.

Samuel et iste creuit in templo dei,

Nunc agnus et pastor dehinc.

Contexat illi sedulae matris manus

530

Ephod statulae congruum,

Quem spiritalis in dei uerbo sacris

Doctrina texat liciis.

Sitque in superna ueste reginae aureis

Intextus ipse fimbriis,

535

Sanctumque Christo Nazarenus uerticem

Pastis adornet crinibus,

Animaeque pulchrum crine uirtutis caput

Armetur operosa fide.

Nec huius umquam desecans nouacula

540

Ascendat in damnum comae.

Et ut ille Samso ui capillorum potens,

Virtute crinitus sacra,

Sternat leonem strangulatum fortibus

Orationum brachiis

545

Dulcemque fructum nobilis uictoriae

Decerpat ore mortui.

Sed ab hoc triumpho caueat exemplo sibi

Aliena adire foedera.

Allophyla mulier est mihi lex carnea

550

Blandis dolosa retibus.

Si lege mentis ista sit lex fortior,

In iura peccati trahet;

Malesuada uerbis fraudis arte dulcibus

Animum uirilem effeminat;

555

Excaecat oculos mentis et radit caput,

Spolians et exarmans fidem.

Hac parte Samso nolo sit noster puer,

Ne misceatur copulae,

Quam consequatur protinus captiuitas

560

Infirmitas et caecitas,

Licet ille fortis postea receperit

Robur recretis crinibus

Manuque ductus de mola ad ludibrium

Hostilis exultantiae

565

In caecitate corporis mente intuens

Vocarit ultorem deum.

Et restituto mox capillis robore

Prostrauit hostilem domum;

Cuius columnas fortior saxis manus

570

Vt clausit amplexu graui,

Conlapsa fulcris tecta subductis humo

Cecidere in ipsum; sed tamen

Et morte in ipsa praepotens heros dei

Hostes ruinae miscuit

575

Et gloriosa morte pensauit sibi

Vitae subactae dedecus.

Qui seruus hoste gloriante uixerat,

Hoste obruto uictor cadit

Et plura moriens interemit milia,

580

Quam uiuus interfecerat.

Imitetur istam filius noster uolo

Sic morte mortem, ut permanens

In carne carnem uincat et uiuat deo,

Peccata carnis opprimens.

585

Sed nolo carnis gaudiis ut noxiae

Dolis subactus feminae

Addicat animum, postea fiat hostium,

Virtute nudus gratiae.

Samuel in ista parte sit, qua iugiter

590

Sanctus neque accisus comam

Per tota uitae tempora irrupto sacrum

Pertexat aeuum stamine

Et inchoatam seruitute infantiam

Vsque ad senectam pensitet.

595

Occidat Amalech et pie saeuus deo

Peccata carnis immolet,

Quibus peremptis interierit zabulus,

Inuisus aeternum deo.

Saul in hoc deficiat et regnet Dauid:

600

Pusillus altum destruat,

Vt non sit altus spiritu superbiae

Nec liuidus zeli malo,

Sed corde in humili celsa uirtutum gerens

Ascendat in regni thronum,

605

Et illa Samso gesta, quae priora sunt,

Sequatur, ut restes nouas

Ceu fila rumpat, nec fidem prodat suam,

Ne perdat ignauus comam.

Crinitus operum uiribus caelestium,

610

Praetenta rumpet uincula,

Palos refiget, mille prosternet uiros

Vna subactos dextera,

Quia nostra uirtus et caput Christus deus,

Qui dextera et uirtus dei est;

615

Eius potentes mille serpentem dolis

Nos adpetentem uincimus.

Sit fortis anima mortificans asinum suum,

Pigri iumentum corporis.

Decoctus umor sobriis laboribus

620

Pallore uultum liuidet,

Et tribulata carne uictrix castitas

Consumat ignes criminum.

Exterior etenim noster ut corrumpitur

Terente continentia,

625

Tunc innouatur qui intus est uicti potens

Infirmitate corporis.

Tunc mille a latere, dena a dextris milia

Arente maxilla cadent,

Si mala nostra salua fiat otio,

630

Quae est usu edendi mobilis,

Quia suculenti corporis licentia

Retunditur ieiuniis.

Et tunc triumphus fonsque nobis nascitur

In arefactis ossibus.

635

Maxilla telum proelianti quae dedit

Dat aestuanti poculum

Ieiuna suci carnis ossa mortuae

Sancto rigante spiritu.

Sed quae ante sanctis in figuram gesta sunt,

640

Nobis in actum scripta sunt,

Vt quod parentes gestitarunt corpore

Nos actitemus spiritu.

Fluxere uetera, cuncta facta sunt noua,

Vacuauit umbram ueritas.

645

Adest salutis iam dies, hiems abit

Et terra uernat floribus.

Audita iam uos turturis tempus canit

Incisionis adfore.

Epulemur ergo uetere fermento sine

650

In ueritatis azymis,

Quia Pascha nostrum Christus immolatus est

Intraque nos regnum dei est.

Quare uetustis absoluti legibus

Iam non in umbra degimus,

655

Quos nube legis et statutorum iugo

Quasi comarum sarcina

Christus leuauit ipse, filius dei,

Factus redemptis in caput.

Quo capite liberi super taetrum caput

660

Dracone uicto incedimus.

Illos decebat impedimentum comae

Vmbraculumque uerticis,

Quibus tegebat corda uelamen sacra

Obnubilans mysteria.

665

At nos remoto litterae uelamine

In luce corporis sui

Enubilatam ueritatem cernimus,

Faciem reuelati fide.

Puer ergo noster legis atque gratiae

670

Alumnus ex utroque sit

In spiritalem comparatus gloriam,

Vt uetera promat et noua.

Fortis pudicis actibus crines agat

Ferrumque damni nesciat,

675

Vt a machaera noxiorum dogmatum

Conseruet intactam fidem.

Sed rursus idem et euangelico desuper

Mentem retectus lumine,

Ponat capillos oneris et uelaminis

680

Seruus fidei et liber fide.

Hunc lacte primo per prophetarum

Lex paedagoga nutriat,

Hunc angelorum pane dulcis gratia

Et melle de petra cibet.

685

Inebrietur sobriante poculo

De fonte sancti spiritus.

Et ipse tu mos copulatus filiis

Vt palma florescas deo.

Et ecce coniux in iugo Christi tua

690

Vt uitis exundat bona,

Domi deoque costa fortis haec tibi

Lateribus in domus tuae,

Curas mariti sustinens, curans fidem,

Sancti corona coniugis,

695

In castitate liberos enutriens

Vitam nouellantes deo.

Hunc namque uestra uite fusum palmitem

Sic credo firmandum deo,

Radicis ipse ramus ut radix suae

700

Secum suam stirpem trahat.

Vt ille quondam prouidentia dei

Distractus in seruum puer

Ad arua frugum missus est, ut et patrem

Praeiret et fratres suos,

705

Qui mox per orbem consecutura fame

Patris altor et fratrum foret,

Sic iste forsitan in sacram panis domum

Vos antecessit filius,

Vt et parentes pascat et fratres suos

710

In istius mundi fame,

Vbi terra tribulos parere nobis largior

Eget bonorum frugibus.

Et hic spadoni uenditus dici potest,

Quia castitatis seruus est,

715

Et qui in Seueri ius manumque est traditus

Spadonis ob regnum dei,

Quo nutriente roboratus in fidem

Et castitatem masculam,

Irretientis saeculi pompam illice

720

Vt impudentem feminam

Casto superbus respuet fastidio

Nudaque uitabit fuga

Et anteuertet gaudiis letalibus

Poenas salutares pati.

725

Vt ille quondam, sic modo iste carcerem

Pro castitate perferat,

Vt a iuuenta singulariter sedens

Tacitaque seclusus domo

Amet quietae tecta solitudinis,

730

Spinis et aures sepiat.

Domibus ciborum praeferat luctus domum,

Vt gaudium fletu serat

Seseque duris sponte nectat legibus,

Culpae ut resoluat uinculis

735

Patientiaeque compedem imponat sibi,

Nec sede nec sensu uagus.

Et tunc ab humili celsa promerebitur,

Quia qui superbos deprimit

Humiles inaltat dansque paruis gratiam

740

Resistit adrogantibus.

Sic ille Ioseph ante paruus factus est,

Vt magnus esset, et nisi

Seruus fuisset, non fuisset in sui

Tellure seruitii potens.

745

Vbi sustinuerat seruitutem et carcerem,

Ibi regnum opesque nactus est,

Et sustinendo iniquitatis uincula

Iustitia cepit praemia.

Sit et hic probatus corporis custos sui,

750

Vt claustra teneat carceris.

Si uitia carnis strinxerit Christi metu,

Quasi uinculatis praeerit,

Aliisque mundi carcere inclusis adhuc

Et adligatis saeculo,

755

Vt liber ipse iamque commissus sibi

Magister et custos erit.

Namque ille iure qui suam seruauerit

Aliorum habet custodiam,

Non ut tenebris permanere carceris

760

Seu liberos uinctos uelit,

Sed ut receptos doceat exemplo suo

Mundi catenis exui.

Et facile propriis absolutus uinculis

Solui docebit crimine,

765

Bonusque mentis uir gubernator suae

Et eclesiae nauem reget.

Nam quomodo ille praesidebit proximis

Praeesse qui nescit sibi?

Sed sermo lapsus decucurrit longius,

770

Reuertar ad Ioseph meum.

Castus beatae flore uernet gratiae

Vt paradisi lilium

Et corde puro caelitis prudentiae

Potum pudicus hauriat;

775

Responsa dubiis exerat mortalibus

Arcanus interpres dei

Et emicante gloria famae bonae

Notescat in regis domo,

Placitusque regi spiritu prudentiae,

780

Sumatur in regni ducem.

Possessionis regiae princeps eat

Praefectus in magna domo,

Stolam sed iste byssinam et torquem aureum

Gerat, apta Christo insignia;

785

Textam supernae gratiae uestem induat,

Stolatus innocentia.

Contexta bysso uestis irruptam fidem

Signat ualenti stamine;

Nam fila byssi fortiora et sparteis

790

Feruntur esse funibus.

Pro torque collo caritatis aureae

Praedulce circumdet iugum,

Quod suaue Christo nec molestum pondero

Adstringit colla, non premit.

795

Haec inter idem dona sumat, regii

Insigne iuris, anulum,

Comptusque trino trinitatis munere

Curru uehatur regio.

Regalis etenim currus est Christi caro

800

Colpusque sanctum ecclesia,

Quo uehitur ipse milibus laetantium

Agitator Israel deus.

Imitare Christum; fac bonum, uita malum,

Caeli uitam in terris age.

805

Et ipse te rex ponet in currum suum

Regnique consortem dabit.

Et summa regni iura committet sui

Pandetque thesauros suos.

Sed ante digna largietur pignora,

810

Vt regiis insignibus

Ornatus altum regis ascendas thronum

Reseresque regales penus,

Sapientiae monile, gloriae stolam

Fideique gestans anulum.

815

Sed ut ille totam uir per Aegyptum potens

Fuit exter Aegypti solo,

Et iste mundi uiribus potentior

Sit fortis Aegyptum super,

Aegyptiorum sed peregrinus domo

820

Sic mixtus, ut non mixtus sit,

Distetque sanctum, sede communi licet,

De gente non sancta genus;

Nam nunc in isto tamquam in Aegypto situs

Sic demoretur saeculo,

825

Alienus ut sit saeculi negotiis

Caelestis urbis incola.

In carne uiuens uita carnis exulet

In lege mentis ambulans

Totamque regni crediti terram sibi

830

Peragret in libris sacris.

Et sicut ille uir dei Ioseph pius

Memphiticos fines obit

Et ampliatis horreis laetas opes

Fecunditatis congerens,

835

Exuberantum diues annorum bonis

Ieiuna pauit tempora:

Sic iste noster in sacratis litteris

Perambulet regnum dei.

Scriptura namque sancto flata spiritu

840

Regni perennis mater est,

Et iste cura spiritali prouidens

Struat ampla mentis horrea,

Vt dilatato larga uitae perpetis

Alimenta condat pectore;

845

Et cum uitali diuitem substantia

Perfecerit terram suam,

Tunc tu, ut fruaris filii potentia,

Tamquam Israel ibis senex

Et introibis laetus accito simul

850

Cognationis agmine.

Pascetque natus in domo regis tuam

Partis senectam panibus,

Vt pullus aquilae dicitur repascere

Cura parentes mutua,

855

Quos uis senectae rursus implumes facit

Nidoque pascendos refert,

Donec replumi uestiantur corpore

Pennisque florescant nouis.

Versi uicissim more naturae nouo

860

Sunt filiis pulli senes.

At cum ueterno defaecata fecerit

Nouos iuuenta praepetes,

Desueta pennarum remigia denuo

Natis magistris inchoant

865

Mixtique pullis conuolant altoribus

Leni per auras impetu;

Liquidum sereno tractibus lentis iter

Secare sublimi iuuat,

Placideque sudum uentilantes aerem,

870

Ala pares immobili

Dum se sequuntur et uicissim praeeunt,

Serto coronant circulo.

Vltroque regni caelitis mysteria

Mutae loquuntur alites:

875

Sacrum potentis explicant instar crucis

Suspensa pennis corpora;

Volatus autem circumactus ambitu

Spondet laboris praemium.

Sic iste pullus gratiarum filius,

880

Vestrae salutis praeuius,

Auium per alta commeantum nubila

Sit spiritalis aemulus,

Cornibus et alis arduae fultus crucis

Volet in coronam gloriae,

885

Qui fonte proprio est deriuatus, ut suam

Fons totus in uenam fluat;

Vestrumque proni riuulum sequamini,

Vt flumen e cunctis eat,

Benedicta prolis sanctae radix, ut bonae

890

Rami feraces arboris.

Deo dedistis nutriendum filium,

Et ille sic uobis alit,

Vti uicissim nutriat canos puer,

Senibus magister paruulus,

895

Pietatis admirabili mysterio

Factus parens parentibus.

Deinde cuncti, tota sanctorum cohors,

Ad corpus illud uerticis,

Quo sicut aquilae congregabuntur pii,

900

Et uos uolantes ibitis,

Quod non ualebunt, quos humo tolli uetant

Patrimoniorum pondera.

Cum prima signum suscitandis mortuis

Caelo tuba intonauerit,

905

Hi nunc obesi spiritu superbiae

Et opibus inflati cauis,

Humi manebunt compediti nec suis

Sese explicabunt uinculis,

Quibus infideles nunc ligantur, ut uolunt,

910

Tunc adtinendi, ne uolent,

Quia sarcinatos et graues rebus suis

Mundi caduci diuites

Portare tenera non ualebunt nubila

Ad regis occursum dei;

915

Sed haesitantes in luto faecis suae

Opumque pressos molibus

Meridiano incendio mundi repens

Ruina mortis opprimet.

Ne quaeso dominus talium uirgam deus

920

Admittat in sortem suam,

Neque nos in horum diuitum fructus sinat

Manus iniquas tendere.

Vos ergo, magna cura pectoris mei,

Paramini Christo leues

925

Iamque expediti sarcinis angentibus

Laxate uinculis pedes;

Vt copiosa luce uestiamini,

Estote nudi saeculo,

Veniens ut huius saeculi princeps nihil

930

Inueniat in uobis suum.

Et uos prementum mole rerum liberos

Et labe puros criminum

Facile adleuantes perferant tenui sinu

Nubes piorum baiulae,

935

Sponsique regis obuiam uectos deus

Fulgore perfundat suo,

Vt sempiternae clara uitae gloria

Mortale uestrum sorbeat,

Et ad supernam restituti imaginem,

940

Erile conformes decus,

Aeuum perenne perpetes ut angeli

Cum rege uiuatis deo.