Martinianum spiritu fratrem mihi
Vnaque germanum fide,
Quem tu disertis prosecutus litteris,
Ad nos uenire miseras,
5
Nunc uix salutis compotem factum suae,
Scriptis inanem perditis
Sed caritatis indicem plenum tuae
Vt os tuum suscepimus,
Et ueriorem litteris epistulam
10
De corde signatam tuo,
Cum te referret spiritali littera,
Et mente et aure legimus.
Nunc ambo nexi ad inuicem dextras damus
In osculo pacis sacrae
15
Et immolamus hostiam laudis deo
Gratesque Christo reddimus,
Quo liberante nostra sospes e mari
Intraret hospes limina;
Nam dira passus et tamen miracula
20
Expertus in periculis.
Patria profectus cognita causa tibi
Iter pedestre legerat,
Sed longa secum spatia terrarum putans
Vertit uiae sententiam
25
Et otiosam fluctuandi nauseam
Pedum labori praetulit.
Narbone soluit per trucem ponti uiam
Fragili carinae credulus.
Hinc ille gressu uir piger uersa uice
30
Fit nauigandi paenitens.
Namque ut profectus continenti litorum
In alta processit freta,
Iam nocte densa, sed sereno lucida
Ridente tranquillo maris,
35
Cum sola cursus ordinarent sidera
Absente tunc luna polo,
Nauem repente temporis longo putrem
Vsus uehendi deserit,
Laterumque laxis soluitur compagibus
40
Vndasque rimis accipit.
Cunctis soporem suaserat tranquillitas,
Tantum gubernator uigil
Labente blandis classe securus uadis
Iter secabat spumeum
45
Et fortiores prouehendis cursibus
Auras uocabat sibilo.
Interea nauis altius decrescere
Crescente pletura sui,
Tabulisque sese latius laxantibus
50
Incurrit unda largior;
Quibusque nulli de salo fluctus erant
In naue fluctus nascitur
Et dormientum membra iam subterluens
Vdo rigore suscitat.
55
Vt sensit unus, mos et alter, omnibus
Formido somnum discutit.
Timent pauore mortis et causas adhuc
Timoris ignorant sui.
Qua miseri fugiant pelagus infestus uia?
60
Merguntur in naui sua.
Si concitata feruerent uentis freta,
Naui teneretur salus;
Intra carinae uiscera infuso mari
Quo uita capietur loco?
65
Quis portus illis, quis et in naui mare est,
Quod intus oppressos necat?
Sed adusque portus et salus cunctis deus
Manum paternam porrigit
Et inter alta medii dorsa gurgitis
70
Pietatis expandit sinum,
Quo abrupta mortis incidentes excipit
Et in uado uitae locat.
Scapham sequacem quadriremis machinae
Ad hanc opem parauerat,
75
Vt quos ab illa plebe nauigantium
Seruare legisset deus,
Susciperet illa, quae ad dehiscentem mari
Classem adnatabat comminus.
Hanc ipse nauis rector et cum litore
80
In alta primo solueret,
Nouatianus ille, discissam fidem
In corde portans naufrago,
Homo mortis itaque et apta morti cogitans,
De more noluit suo,
85
Vt esset onerum portio. in nauem suam
Properat statim conscendere,
Et cum periclo stringeretur ultimo,
Molitus est expellere,
Vt fune rupto, quo cohaerebat rati,
90
Dimitteretur aequori.
Sed plurimorum uoce uictus obuia
Ab utroque mansit irritus,
Quia praeualebat omnium sententia
Auctore Christo fortior,
95
Vt mox salubri barca perfugio foret
Puppi superstes obrutae.
Inusitata naufragi facies erat,
Mors nauitis pax aequoris.
Foris silebat in freto tranquillitas,
100
In naue tempestas erat.
Non saxa classem, non procella fregerat;
Sed his uetustas fortior
Clauante ferro firma ligni robora
Aeuo terente soluerat.
105
Caelum serenis enitebat nubibus,
Astris renidebat mare.
Verum quid illis laeta uentorum simul
Pelagique praestabat quies,
Quos deserebat in profundo marmoris
110
Vectura dilapsae ratis?
Bibit unda nauem, nauis undam combibit,
Sorbentur et sorbent aquae.
Inebriati nauitae potu salis
Tristi necantur crapula.
115
Ridebat aliis mitis unda nauibus,
Vnique saeuibat rati.
Sed in periclo plurimorum cernere est
Caelestis actum examinis.
Commune cunctos una quos nauis uehit
120
Periculum mortis manet;
Et ecce uariis diuiduntur casibus,
Ad mortem et ad uitam dati.
Quod ne putetur forte permixte bonis
Simul tributum uel malis,
125
Constat perisse Christianum nemine
Et interisse perfidos.
Namque aut maligno corde Iudaeus perit
Reus aut superbi schismatis.
Quemcumque Christi recta signauit fides,
130
Hunc uita cognouit suum.
Tamen fuerunt Christianis additi
Necdum hoc sacrati nomine,
Quos de profundo iuncta seruauit fuga,
Quia Christianis haeserant.
135
Nam cum infideli plebe nauigantium
Nullus fidelis mersus est,
Vt clara magni ueritas mysterii.
Ostendit in paucis deus,
Quod fine mundi diuidendis gentibus
140
Discrimen in cunctis erit,
Cum praenotatos ora uexillo crucis
Transibit ultor angelus.
Sic naue in illa nemo morti traditus,
Qui ueritate praeditus.
145
Vixere iuncti Christianis impii
Vincente noctem lumine.
Nam Christianos adgregare mortuis
Mors cassa uirtutis fuit,
Quia fronte signum Christianis emicat,
150
Quo mors subacta conruit.
Nauarchus ipse, perditae princeps ratis,
Pereuntibus primus fuit.
Namque ante pelago quam periret naufragus,
Iam mente naufragauerat,
155
Bis mersus ille, quem carina fluctibus
Demersit, error inferis.
Potuisset ille se periclo abrumpere,
Sed debitum morti caput
Captiua dignis mens auari uinculis
160
Astrinxit in finem ligans.
Nam ne superstes nauis et mercis foret,
Necem saluti praetulit.
Martinianum iam supremo stamine
Mergentibus mixtum uiris
165
Tumultuantis excitat turbae sonus
Somnoque mortis excitat.
Qui tunc remoto fessus in prorae sinu et
Securus innocentia,
Ionas ut olim uentre nauis abditus,
170
Somnos anhelabat graues.
Sed excitatus luctuosis undique
Pereuntium clamoribus
Pedibusque turbae membra quassus omnia,
Duro cubili prosilit.
175
Plerisque mersis intus in nauis utero
Laterum per oras, qua solent,
Vt uela tollant siue contis subrigant
Nautae expediti currere,
Tabulis adhuc supernatabat extimis
180
Operta nauis gurgite;
Viam salutis hac uia rimantibus
Martinianus iungitur
Et agente Christo de globo mortis fugax
Comes fit euadentibus
185
Seseque saltu mittit in cumbam procul,
Quae plurimis portus fuit.
Et paene morti derelictus haeserat
Cum classe mergendus mari,
Nisi Christus illum ceu manu prensum sua
190
Rapuisset e mortis lacu.
Sicut recussis fugit olim uestibus
Ioseph furentem feminam.
Sic hic relictis omnibus nudus fuga
Euasit infidam ratem.
195
Et sicut olim iussa Ionan obuio
Excepit ore belua
Et hiulca late lubricum per guttura
Transmisit in uentrem suum,
Incolume corpus dente suspenso uorans
200
Et quem uorabat non edens:
Sic hunc ab alta naue in undas cernuum
Suscepit occurrens scapha
Tutoque uexit fida per noctem sinu,
Donec referret portui.
205
Sed mentione magni uatis edita,
In quo pii mysterii
Imago mortem triduani funeris
Reduci salute praetulit,
Paucis reflexo carminis uestigio
210
Recurrere ad Ionan libet.
Commenta domini mira; mersus aequore
Intactus undis fluctuat.
Viuit uoratus, quique glutiuit manet
Viuente ieiunus cibo,
215
Et praeda cum sit, esca non est beluae
Domoque uentris utitur.
O digna sancto claustra fugitiuo dei!
Capitur mari, quo fugerat,
Altumque uastae missus in uentrem ferae
220
Viuo tenetur carcere.
De naue iactus perit et undis nauigat,
Exul soli, hospes sali;
Spatiatur antro beluini corporis
Captiuus et liber reus.
225
Nam liber undis, intra mare et exter maris,
Natat in natante belua,
Claususque quamquam corpore exit ad deum
Volans propheta spiritu.
Corpus tenetur corpore, at mentis fugam
230
Terrena uincla non tenent.
Inclusus aluo carcerem rumpit prece
Auresque pertingit dei;
Orationi liber et uinctus fugae
Fide sua sese arguit.
235
Nam qui putarat per mare euadi deum
Et naue celari deo,
Nunc iste et intra beluam mersam mali
Adesse credat arbitrum.
Iam me referre flexilis uerbi pedem
240
Oportet ad Ionan meum,
Quem more coeti cumba suscepit capax
Vteroque conclusum suo
Vexit trementem frigore et formidine
Saluumque terrae reddidit.
245
Mirum renarrat se per illud temporis,
Cum puppe praeceps ardua
Saliens in illam decidisset nauculam
Eoque uenisset loci,
Quo cumba multam duxerat rimis aquam
250
Olente sentinae lacu,
Statim fouente frigidos artus deo
Quiete sopitum sacra
Nudumque et udum, fugere quae somnus solet,
Dormisse lecto mollius,
255
Spatioque toto, quo relatus litori est,
Somno fuisse deditum,
Nec aqua excitatum qua madebat nec gelu,
Quod nuditate traxerat;
Licet esset anni tempus autumnus tepens,
260
Sed naufragis hiems erat,
Quos perditorum dura damna tegminum
Gelidusque quassabat tremor.
Aliud stupendum, quo fidelem gratiam
Martiniani colligas,
265
Dilecte frater, accipe et lauda deum
Sanctumque fratrem amplectere:
Vt allabentem portui sensit ratem
Stridente harena litoris,
Abeunte somno fit sui tandem memor
270
Recipitque sese, expergitur
Et adiacentes pectori tangit suo
Epistolas apostoli.
Hunc in pauore codicem sed nesciens
Rebus relictis sumpserat,
275
Vel ille codex spiritu uiuens sacro
Non sentienti adhaeserat.
Metire, quaeso, quis nisi Christus suo
Dedit hunc ministro praesulem?
Testatur iste cogitatum nec sibi
280
Illo pericli tempore,
Vt implicatam sarcinis membranulam
Meminisset illinc tollere.
Quod si subisset in metu mentem suam,
Non et uacasset quaerere.
285
Sed in suarum litterarum corpore
Paulus magister adfuit
Amansque puro corde lectorem sui
De mortis abduxit manu;
Iterum eximendos e maris fundo uiros
290
Largitus est Paulo deus.
Quae quondam in ipso nauigante apostolo
Fuit potestas gratiae,
Haec nunc per eius suffragata litteras
Martiniano et ceteris,
295
Qui Christianis tunc cohaeserunt fuga,
Discrimen a discrimine
Tutum parauit, ut fideles impiis
Discriminarat naufragos.
Ergo ut biremis adplicata litori
300
Exposuit umentes uiros,
Vitam tenentes et requirentes simul,
Opem saluti flagitant,
Ne saeuiori fluctibus terrae dati
Algu perirent et fame.
305
Sed propter inde posita Gallorum solo
Massilia Graium filia,
Alumna sanctae ciuitas ecclesiae,
Pandebat humanos sinus.
Vrbem hanc petentes naufragi casum indicant,
310
Ali togique postulant.
Martinianum suscipit fraternitas
Tectoque apricat et cibo.
Sed copiosa caritate pauperes
Stipem pusillam commodant.
315
Exigua largus pensat affectus data,
Orando ditant hospitem
Et spiritali diuitem uiatico
Cum pace dimittunt sua.
Tamen iste caligis uilibus donatus est,
320
Ne nautico erraret pede,
Qui maluisset confoueri excalcius
Quam calciari frigidus.
Sed ire terra quamlibet passus mare
Nudi pudore respuit,
325
Reputans et illud, ne putaretur lucri
Amore nudum fingere,
Si ueste Teucer pannea peruaderet
Castella uicos oppida,
Quali uagari per mare et terras solent
330
Auara mendicabula,
Qui deierando monachos se uel naufragos
Nomen casumque uenditant.
Verum iste noster Christianus quamlibet
Et naufragus uere foret,
335
Similis putari praecauens fallentibus
Aliosque se falli negans,
Non uult uiator esse, ne nomen nouum
Acquirat impostor sibi,
Mauultque uitae ferre iactum nauigans
340
Quam frontis aestum inambulans.
Panno ergo sordens, calciamento nitens,
Fluitare rursus eligit
Repetitque portum et terreae tuto uiae
Praeuertit intutum maris,
345
Vt naue tectus usque uoti litora
Velut expeditus nauita
De nuditatis nauticae consortio
Nudi pudorem euaderet.
Fauens fideli rex deus constantiae
350
Prosequitur audacem fidem
Vicesque mutans dura succedentibus
Aduersa pensat prosperis
Solidoque nauem paginatam robore
Ad peruehendum praeparat;
355
Pacem procellis imperat, nubes fugat
Cursumque in aura dirigit,
Tali quiete temperans caelum et mare,
Ne pace cursus haereat,
Periculosa nec ratem flatu graui
360
Perurgeat uelocitas.
Sic iste Christo blandiente molliter
Emensus asperum mare
Longinquiorem portum ab urbe adlabitur,
Cui Centum Cellas nomen est,
365
Abinde nauis promouenda longius
Intraret ut portum phari.
Vix iste credens se potitum litore
Telluris optatae sibi,
Naui relicta laetus insultat solum
370
Romamque festinat pedes;
Illic amica tecta fratrum ciuium
Optatus hospes inuenit
Respirat animo, conquiescit corpore,
Dat accipitque gaudia,
375
Patriam fruentes inuicem reddunt sibi,
Deo fatentur gratias.
Martinianus maesta gaudens indicat,
Tolerata narrans fratribus.
Lacrimas in ipsis gratulationibus
380
Miscent profuso pectore.
Theridius aberat inde tunc mecum meus
Vir, munus a Christo mihi,
Vir pacis et uir legis et uir gratiae,
Requies uoluptas mens mea;
385
Huius cohospes mente Paulinus pia
In urbe seruabat domum.
Martinianum hic ueste nudat naufraga
Et ueste coperit sua
Donumque tunicae, qua sodalem ornauerat,
390
Geminat cucullae munere.
Largitor ipse tunc uicissim ut naufragus
In ueste mansit unica.
Post haec et ad nos pergere inceptat uiam,
Qua sternit aggerem silex,
395
Cui munitor Appius nomen dedit.
Terit terentem tramitem;
Qui ueste trita nauigator uenerat
Pedes uiator et terit.
Sed ne uel ista penitus immunis uia
400
Solitis uacaret casibus,
Impune pigram non tulit sententiam,
Qua tendere ingressum piget.
Ab urbe Capua, quae loco sedis meae
Bis dena distat milia,
405
Nanctus uacantem sarcina mulum, ut solent
Iumenta reuocari domum,
Paruo per iter breue aere conductum sedet;
Medioque mos spatio uiae
Muli pauore sessor excussus procul
410
Vectore subducto cadit.
In ora lapsus ora non laedit sua,
In saxa fusus et rubos,
Nec sente uultum nec lapide artus contudit,
Felicis exceptus manu;
415
Qui iam propinquantem aedibus fratrem suis
Non passus occursu mali
Suis periclum in finibus capessere
Hostem remouit inuidum,
Et hunc fidelis compotem uoti suis
420
Confessor induxit locis
Nostrisque iuxta sedibus gratum intulit
Felix patronus hospitem.
Patriam hic rogatus indicat, casus refert,
De te beata nuntiat.
425
Referensque paucos de tuis scriptis logos,
Quasi labra melle asperserit,
Sic de fauorum mihi tuorum guttulis
Dulcissimum gustum offerens,
Magis coegit quas auenti non dabat
430
Desiderari litteras;
Sed cum ipse causa litterarum uenerit,
Et litteras uidi tuas,
Non atramento calami sed mentis stilo
In fratre praescriptas bono.
435
Ignotus ante mox ut esse cognitus
Coepit, fit et carissimus.
Ab intus eius emicabat gratia
Sermone mentis nuntio.
Bonus, inquit, omnis de bono profert bona,
440
Et arborem fructu uides;
Sic iste uerbo suauis et castus fide
Et fronte honesta lucidus,
Dulci benignae caritatis flumine
In nostra fluxit uiscera.
445
Super haec amicum merito se iactans tuum,
Quo plus amaretur, dabat.
Nec enim ulla nocti et lumini concordia est,
Lupus nec agno congruit.
Hinc et propheta, sicut, inquit, alites
450
Pares in unum conuolant,
Sic semper apta qualitate moribus
Iustitia concurrit bonis.
Martinianum sic tibi longe parem
Germana mens contexuit,
455
Speculumque mentis et fidei instar tuae
Est talium dilectio.
Benedictus auctor fonsque sanctorum deus
Non stulta iam tantum neque
Infirma mundi defluentis eligit,
460
Vt alta mundi destruat;
Sed, ut ipse dixit, cuncta iam sursum trahens
Et alta mundi uindicat.
Quoniam ipse fecit et pusillum et maximum,
Vtrosque iungit gratia,
465
Et quos creator opere in uno condidit,
Hos recreat uno munere.
Communis omnes clausit infidelitas,
Mediatur ut cunctis fides,
Vt fiat omnis subditus mundus deo
470
Omnisque lingua et dignitas
Super omne Iesum nomen unum in gloria
Regnare fateatur patris.
Huic iam et potentes saeculi curuant genu
Deduntque ceruices deo,
475
Regemque Christum confitentur principes
Et sceptra submittunt cruci.
Coeunt in unum purpurae et panni gregem
Pastore concordes deo.
Commune regnum, sanguis unus omnibus,
480
Summis et imis, Christus est,
Qui te decorum gloriosis saeculi,
Honore litteris domo,
Ditauit humili corde, ut aeternam tibi
Conferret altitudinem
485
Et ut coheres diuitum caeli fores,
Istic amator pauperum.
Beatus es nunc mente pauper sed spei
Diues, qua gaudent pauperes,
Qui defrudati lubricis mundi bonis,
490
Caeli fruentur gaudiis.
Hos inter alto in Abrahae patris sinu
Secretum ab igne diuitum et
Refrigerantem roribus uitae locum
Deus uiuorum praeparat.
495
Insigne tantae iam spei certum tibi
Magno coruscat pignore,
Plantata domino in atriis Hierusales
Tui propage germinis.
Namque ut fideli te patri componeret,
500
A te poposcit filium,
In semine Isac semen adscribens tuum
Ipsumque ut Isac expetens.
Quem tu Abramiae caritatis aemulus
Viuam dedisti uictimam
505
Deoque tradens iam peremisti tibi,
Vt saluum haberes firmius.
Nunc iste uobis exter et uester manet,
Terrestris exsors saeculi.
De matris aluo promptus, antequam patrem
510
Matremque cognosset suam
Bonumue saperet aut malum discerneret,
Beatus elegit bonum.
Et nunc in aula paruulus ludit dei
Et ore lactanti canit:
515
De uentre matris et die prima mihi
Tu, Christe, protector meus.
Audistis et uos, quod beatis dicitur:
Potens erit semen tuum.
Habes et illud: uentris a fructu tui
520
In sedibus ponam meis.
Qui sermo Dauid quamlibet Christum sonet,
In Christo et illis concinit,
Qui Christiani corporis collegio
In sede ponentur dei.
525
Vobis et Annae sternitur consortium
Infantis exemplo sacri.
Samuel et iste creuit in templo dei,
Nunc agnus et pastor dehinc.
Contexat illi sedulae matris manus
530
Ephod statulae congruum,
Quem spiritalis in dei uerbo sacris
Doctrina texat liciis.
Sitque in superna ueste reginae aureis
Intextus ipse fimbriis,
535
Sanctumque Christo Nazarenus uerticem
Pastis adornet crinibus,
Animaeque pulchrum crine uirtutis caput
Armetur operosa fide.
Nec huius umquam desecans nouacula
540
Ascendat in damnum comae.
Et ut ille Samso ui capillorum potens,
Virtute crinitus sacra,
Sternat leonem strangulatum fortibus
Orationum brachiis
545
Dulcemque fructum nobilis uictoriae
Decerpat ore mortui.
Sed ab hoc triumpho caueat exemplo sibi
Aliena adire foedera.
Allophyla mulier est mihi lex carnea
550
Blandis dolosa retibus.
Si lege mentis ista sit lex fortior,
In iura peccati trahet;
Malesuada uerbis fraudis arte dulcibus
Animum uirilem effeminat;
555
Excaecat oculos mentis et radit caput,
Spolians et exarmans fidem.
Hac parte Samso nolo sit noster puer,
Ne misceatur copulae,
Quam consequatur protinus captiuitas
560
Infirmitas et caecitas,
Licet ille fortis postea receperit
Robur recretis crinibus
Manuque ductus de mola ad ludibrium
Hostilis exultantiae
565
In caecitate corporis mente intuens
Vocarit ultorem deum.
Et restituto mox capillis robore
Prostrauit hostilem domum;
Cuius columnas fortior saxis manus
570
Vt clausit amplexu graui,
Conlapsa fulcris tecta subductis humo
Cecidere in ipsum; sed tamen
Et morte in ipsa praepotens heros dei
Hostes ruinae miscuit
575
Et gloriosa morte pensauit sibi
Vitae subactae dedecus.
Qui seruus hoste gloriante uixerat,
Hoste obruto uictor cadit
Et plura moriens interemit milia,
580
Quam uiuus interfecerat.
Imitetur istam filius noster uolo
Sic morte mortem, ut permanens
In carne carnem uincat et uiuat deo,
Peccata carnis opprimens.
585
Sed nolo carnis gaudiis ut noxiae
Dolis subactus feminae
Addicat animum, postea fiat hostium,
Virtute nudus gratiae.
Samuel in ista parte sit, qua iugiter
590
Sanctus neque accisus comam
Per tota uitae tempora irrupto sacrum
Pertexat aeuum stamine
Et inchoatam seruitute infantiam
Vsque ad senectam pensitet.
595
Occidat Amalech et pie saeuus deo
Peccata carnis immolet,
Quibus peremptis interierit zabulus,
Inuisus aeternum deo.
Saul in hoc deficiat et regnet Dauid:
600
Pusillus altum destruat,
Vt non sit altus spiritu superbiae
Nec liuidus zeli malo,
Sed corde in humili celsa uirtutum gerens
Ascendat in regni thronum,
605
Et illa Samso gesta, quae priora sunt,
Sequatur, ut restes nouas
Ceu fila rumpat, nec fidem prodat suam,
Ne perdat ignauus comam.
Crinitus operum uiribus caelestium,
610
Praetenta rumpet uincula,
Palos refiget, mille prosternet uiros
Vna subactos dextera,
Quia nostra uirtus et caput Christus deus,
Qui dextera et uirtus dei est;
615
Eius potentes mille serpentem dolis
Nos adpetentem uincimus.
Sit fortis anima mortificans asinum suum,
Pigri iumentum corporis.
Decoctus umor sobriis laboribus
620
Pallore uultum liuidet,
Et tribulata carne uictrix castitas
Consumat ignes criminum.
Exterior etenim noster ut corrumpitur
Terente continentia,
625
Tunc innouatur qui intus est uicti potens
Infirmitate corporis.
Tunc mille a latere, dena a dextris milia
Arente maxilla cadent,
Si mala nostra salua fiat otio,
630
Quae est usu edendi mobilis,
Quia suculenti corporis licentia
Retunditur ieiuniis.
Et tunc triumphus fonsque nobis nascitur
In arefactis ossibus.
635
Maxilla telum proelianti quae dedit
Dat aestuanti poculum
Ieiuna suci carnis ossa mortuae
Sancto rigante spiritu.
Sed quae ante sanctis in figuram gesta sunt,
640
Nobis in actum scripta sunt,
Vt quod parentes gestitarunt corpore
Nos actitemus spiritu.
Fluxere uetera, cuncta facta sunt noua,
Vacuauit umbram ueritas.
645
Adest salutis iam dies, hiems abit
Et terra uernat floribus.
Audita iam uos turturis tempus canit
Incisionis adfore.
Epulemur ergo uetere fermento sine
650
In ueritatis azymis,
Quia Pascha nostrum Christus immolatus est
Intraque nos regnum dei est.
Quare uetustis absoluti legibus
Iam non in umbra degimus,
655
Quos nube legis et statutorum iugo
Quasi comarum sarcina
Christus leuauit ipse, filius dei,
Factus redemptis in caput.
Quo capite liberi super taetrum caput
660
Dracone uicto incedimus.
Illos decebat impedimentum comae
Vmbraculumque uerticis,
Quibus tegebat corda uelamen sacra
Obnubilans mysteria.
665
At nos remoto litterae uelamine
In luce corporis sui
Enubilatam ueritatem cernimus,
Faciem reuelati fide.
Puer ergo noster legis atque gratiae
670
Alumnus ex utroque sit
In spiritalem comparatus gloriam,
Vt uetera promat et noua.
Fortis pudicis actibus crines agat
Ferrumque damni nesciat,
675
Vt a machaera noxiorum dogmatum
Conseruet intactam fidem.
Sed rursus idem et euangelico desuper
Mentem retectus lumine,
Ponat capillos oneris et uelaminis
680
Seruus fidei et liber fide.
Hunc lacte primo per prophetarum
Lex paedagoga nutriat,
Hunc angelorum pane dulcis gratia
Et melle de petra cibet.
685
Inebrietur sobriante poculo
De fonte sancti spiritus.
Et ipse tu mos copulatus filiis
Vt palma florescas deo.
Et ecce coniux in iugo Christi tua
690
Vt uitis exundat bona,
Domi deoque costa fortis haec tibi
Lateribus in domus tuae,
Curas mariti sustinens, curans fidem,
Sancti corona coniugis,
695
In castitate liberos enutriens
Vitam nouellantes deo.
Hunc namque uestra uite fusum palmitem
Sic credo firmandum deo,
Radicis ipse ramus ut radix suae
700
Secum suam stirpem trahat.
Vt ille quondam prouidentia dei
Distractus in seruum puer
Ad arua frugum missus est, ut et patrem
Praeiret et fratres suos,
705
Qui mox per orbem consecutura fame
Patris altor et fratrum foret,
Sic iste forsitan in sacram panis domum
Vos antecessit filius,
Vt et parentes pascat et fratres suos
710
In istius mundi fame,
Vbi terra tribulos parere nobis largior
Eget bonorum frugibus.
Et hic spadoni uenditus dici potest,
Quia castitatis seruus est,
715
Et qui in Seueri ius manumque est traditus
Spadonis ob regnum dei,
Quo nutriente roboratus in fidem
Et castitatem masculam,
Irretientis saeculi pompam illice
720
Vt impudentem feminam
Casto superbus respuet fastidio
Nudaque uitabit fuga
Et anteuertet gaudiis letalibus
Poenas salutares pati.
725
Vt ille quondam, sic modo iste carcerem
Pro castitate perferat,
Vt a iuuenta singulariter sedens
Tacitaque seclusus domo
Amet quietae tecta solitudinis,
730
Spinis et aures sepiat.
Domibus ciborum praeferat luctus domum,
Vt gaudium fletu serat
Seseque duris sponte nectat legibus,
Culpae ut resoluat uinculis
735
Patientiaeque compedem imponat sibi,
Nec sede nec sensu uagus.
Et tunc ab humili celsa promerebitur,
Quia qui superbos deprimit
Humiles inaltat dansque paruis gratiam
740
Resistit adrogantibus.
Sic ille Ioseph ante paruus factus est,
Vt magnus esset, et nisi
Seruus fuisset, non fuisset in sui
Tellure seruitii potens.
745
Vbi sustinuerat seruitutem et carcerem,
Ibi regnum opesque nactus est,
Et sustinendo iniquitatis uincula
Iustitia cepit praemia.
Sit et hic probatus corporis custos sui,
750
Vt claustra teneat carceris.
Si uitia carnis strinxerit Christi metu,
Quasi uinculatis praeerit,
Aliisque mundi carcere inclusis adhuc
Et adligatis saeculo,
755
Vt liber ipse iamque commissus sibi
Magister et custos erit.
Namque ille iure qui suam seruauerit
Aliorum habet custodiam,
Non ut tenebris permanere carceris
760
Seu liberos uinctos uelit,
Sed ut receptos doceat exemplo suo
Mundi catenis exui.
Et facile propriis absolutus uinculis
Solui docebit crimine,
765
Bonusque mentis uir gubernator suae
Et eclesiae nauem reget.
Nam quomodo ille praesidebit proximis
Praeesse qui nescit sibi?
Sed sermo lapsus decucurrit longius,
770
Reuertar ad Ioseph meum.
Castus beatae flore uernet gratiae
Vt paradisi lilium
Et corde puro caelitis prudentiae
Potum pudicus hauriat;
775
Responsa dubiis exerat mortalibus
Arcanus interpres dei
Et emicante gloria famae bonae
Notescat in regis domo,
Placitusque regi spiritu prudentiae,
780
Sumatur in regni ducem.
Possessionis regiae princeps eat
Praefectus in magna domo,
Stolam sed iste byssinam et torquem aureum
Gerat, apta Christo insignia;
785
Textam supernae gratiae uestem induat,
Stolatus innocentia.
Contexta bysso uestis irruptam fidem
Signat ualenti stamine;
Nam fila byssi fortiora et sparteis
790
Feruntur esse funibus.
Pro torque collo caritatis aureae
Praedulce circumdet iugum,
Quod suaue Christo nec molestum pondero
Adstringit colla, non premit.
795
Haec inter idem dona sumat, regii
Insigne iuris, anulum,
Comptusque trino trinitatis munere
Curru uehatur regio.
Regalis etenim currus est Christi caro
800
Colpusque sanctum ecclesia,
Quo uehitur ipse milibus laetantium
Agitator Israel deus.
Imitare Christum; fac bonum, uita malum,
Caeli uitam in terris age.
805
Et ipse te rex ponet in currum suum
Regnique consortem dabit.
Et summa regni iura committet sui
Pandetque thesauros suos.
Sed ante digna largietur pignora,
810
Vt regiis insignibus
Ornatus altum regis ascendas thronum
Reseresque regales penus,
Sapientiae monile, gloriae stolam
Fideique gestans anulum.
815
Sed ut ille totam uir per Aegyptum potens
Fuit exter Aegypti solo,
Et iste mundi uiribus potentior
Sit fortis Aegyptum super,
Aegyptiorum sed peregrinus domo
820
Sic mixtus, ut non mixtus sit,
Distetque sanctum, sede communi licet,
De gente non sancta genus;
Nam nunc in isto tamquam in Aegypto situs
Sic demoretur saeculo,
825
Alienus ut sit saeculi negotiis
Caelestis urbis incola.
In carne uiuens uita carnis exulet
In lege mentis ambulans
Totamque regni crediti terram sibi
830
Peragret in libris sacris.
Et sicut ille uir dei Ioseph pius
Memphiticos fines obit
Et ampliatis horreis laetas opes
Fecunditatis congerens,
835
Exuberantum diues annorum bonis
Ieiuna pauit tempora:
Sic iste noster in sacratis litteris
Perambulet regnum dei.
Scriptura namque sancto flata spiritu
840
Regni perennis mater est,
Et iste cura spiritali prouidens
Struat ampla mentis horrea,
Vt dilatato larga uitae perpetis
Alimenta condat pectore;
845
Et cum uitali diuitem substantia
Perfecerit terram suam,
Tunc tu, ut fruaris filii potentia,
Tamquam Israel ibis senex
Et introibis laetus accito simul
850
Cognationis agmine.
Pascetque natus in domo regis tuam
Partis senectam panibus,
Vt pullus aquilae dicitur repascere
Cura parentes mutua,
855
Quos uis senectae rursus implumes facit
Nidoque pascendos refert,
Donec replumi uestiantur corpore
Pennisque florescant nouis.
Versi uicissim more naturae nouo
860
Sunt filiis pulli senes.
At cum ueterno defaecata fecerit
Nouos iuuenta praepetes,
Desueta pennarum remigia denuo
Natis magistris inchoant
865
Mixtique pullis conuolant altoribus
Leni per auras impetu;
Liquidum sereno tractibus lentis iter
Secare sublimi iuuat,
Placideque sudum uentilantes aerem,
870
Ala pares immobili
Dum se sequuntur et uicissim praeeunt,
Serto coronant circulo.
Vltroque regni caelitis mysteria
Mutae loquuntur alites:
875
Sacrum potentis explicant instar crucis
Suspensa pennis corpora;
Volatus autem circumactus ambitu
Spondet laboris praemium.
Sic iste pullus gratiarum filius,
880
Vestrae salutis praeuius,
Auium per alta commeantum nubila
Sit spiritalis aemulus,
Cornibus et alis arduae fultus crucis
Volet in coronam gloriae,
885
Qui fonte proprio est deriuatus, ut suam
Fons totus in uenam fluat;
Vestrumque proni riuulum sequamini,
Vt flumen e cunctis eat,
Benedicta prolis sanctae radix, ut bonae
890
Rami feraces arboris.
Deo dedistis nutriendum filium,
Et ille sic uobis alit,
Vti uicissim nutriat canos puer,
Senibus magister paruulus,
895
Pietatis admirabili mysterio
Factus parens parentibus.
Deinde cuncti, tota sanctorum cohors,
Ad corpus illud uerticis,
Quo sicut aquilae congregabuntur pii,
900
Et uos uolantes ibitis,
Quod non ualebunt, quos humo tolli uetant
Patrimoniorum pondera.
Cum prima signum suscitandis mortuis
Caelo tuba intonauerit,
905
Hi nunc obesi spiritu superbiae
Et opibus inflati cauis,
Humi manebunt compediti nec suis
Sese explicabunt uinculis,
Quibus infideles nunc ligantur, ut uolunt,
910
Tunc adtinendi, ne uolent,
Quia sarcinatos et graues rebus suis
Mundi caduci diuites
Portare tenera non ualebunt nubila
Ad regis occursum dei;
915
Sed haesitantes in luto faecis suae
Opumque pressos molibus
Meridiano incendio mundi repens
Ruina mortis opprimet.
Ne quaeso dominus talium uirgam deus
920
Admittat in sortem suam,
Neque nos in horum diuitum fructus sinat
Manus iniquas tendere.
Vos ergo, magna cura pectoris mei,
Paramini Christo leues
925
Iamque expediti sarcinis angentibus
Laxate uinculis pedes;
Vt copiosa luce uestiamini,
Estote nudi saeculo,
Veniens ut huius saeculi princeps nihil
930
Inueniat in uobis suum.
Et uos prementum mole rerum liberos
Et labe puros criminum
Facile adleuantes perferant tenui sinu
Nubes piorum baiulae,
935
Sponsique regis obuiam uectos deus
Fulgore perfundat suo,
Vt sempiternae clara uitae gloria
Mortale uestrum sorbeat,
Et ad supernam restituti imaginem,
940
Erile conformes decus,
Aeuum perenne perpetes ut angeli
Cum rege uiuatis deo.