Paulinus Nolanus carmina 17

Altre sezioni


Iamne abis et nos properans relinquis,

Quos tamen sola regione linquis

Semper adnexa sine fine tecum

Mente futuros?

5

Iamne discedis reuocante longe

Quam colis terra? sed et hic resistis,

Sancte Niceta, quoniam et profectum

Corde tenemus.

I memor nostri remaneque uadens

10

Spiritu praesens, animis uicissim

Insitus nostris, trahe ferque tecum

Quos geris in te.

O nimis terra et populi beati,

Quos modo a nobis remeans adibis,

15

Quos tuo accedens pede uisitabit

Christus et ore.

Ibis Arctoos procul usque Dacos,

Ibis Epiro gemina uidendus,

Et per Aegeos penetrabis aestus

20

Thessalonicen.

Apulis sed nunc uia prima terris

Te uehet longo spatiosa plano,

Qua Canusino medicata flagrant

Vellera fuco.

25

Ast ubi paulum uia proferetur,

Det, precor, mites tibi Christus aestus

Et leuis spiret sine nube siccis

Aura Calabris.

Sicut antiqui manibus prophetae

30

Per sacramentum crucis unda misso

Dulcuit ligno posuitque tristes

Merra liquores,

Sic tibi caelum modo temperetur,

Et leui sudo tenuatus aer

35

Flatibus puris placide salubres

Spiret in auras,

Qui solet flatu grauis e palustri

Anguium tetros referens odores

Soluere in morbos tumefacta crasso

40

Corpora uento,

Quem potens rerum dominus fugari

Siue mutari iubeat suoque

Nunc sacerdoti bona sanitatis

Flabra ministret.

45

Sicut Aegypto pereunte quondam

Noctis et densae tenebris operta,

Qua dei uiui sacra gens agebat,

Lux erat orbi,

Quae modo in toto species probatur

50

Orbe, cum sanctae pia pars fidei

Fulgeat Christo, reliquos tenebris

Obruat error:

Sic meo, qua se feret actus ora,

Cuncta Nicetae dominus secundet,

55

Donec optato patriam uehatur

Laetus ad urbem.

Perge, Niceta, bene qua recurris

Prosperos Christo comitante cursus,

Quem tui dudum populi fatigant

60

Nocte dieque

Te reposcentes, ut ager leuandis

Cum satis imbrem sitit utque molles

Cum suas matres uituli represso

Lacte requirunt.

65

Vnde nos iustis precibus tuorum,

Qui suum recte repetunt parentem,

Cogimur uicto, licet irrepleti,

Cedere uoto.

Et quia spes iam rapitur tenendi,

70

Vrget affectus placitis fauere;

Iam uias illas licet oderimus

Quae rapiunt te,

Odimus quamuis, sed easdem amamus.

Odimus quod te retrahunt, amamus

75

Quod tuum nobis procul adtulerunt

Cernere uultum.

Quas peradstricti superante amore

Nunc tibi sterni faciles precamur

Praeuio terris pelagoque summi

80

Nomine Christi.

Qui tibi factis iter omne campis

Arduos montes reprimat cauasque

Impleat ualles, salebras adaequet,

Iungat hiatus.

85

Te per Hydruntum Lupiasque uectum

Innubae fratrum simul et sororum

Ambient uno dominum canentes

Ore cateruae.

Quis mihi pennas daret ut columbae,

90

Vt choris illis citus interessem,

Qui deum Christum duce te canentes

Sidera pulsant?

Sed licet pigro teneamur aegri

Corporis nexu, tamen euolamus

95

Mentibus post te dominoque tecum

Dicimus hymnos.

Nam tuis intus simul implicati

Sensibus, uel cum canis ac precaris,

Cum tua de te prece cumque uoce

100

Promimur et nos.

Inde iam terris subeunte ponto

Stratus Hadriae sinus obsequetur,

Vnda procumbet zephyroque leni

Vela tumescent.

105

Ibis inlabens pelago iacenti

Et rate armata titulo salutis

Victor antemna crucis ibis, undis

Tutus et austris.

Nauitae laeti solitum celeuma

110

Concinent uersis modulis in hymnos

Et piis ducent comites in aequor

Vocibus auras.

Praecinet cunctis tuba ceu resultans

Lingua Nicetae modulata Christum,

115

Psallet aeternus citharista toto

Aequore Dauid.

Audient Amen tremefacta cete

Et sacerdotem domino canentem

Laeta lasciuo procul admeabunt

120

Monstra natatu.

Vndique adludent patulo uirentes

Ore delphines; sine uoce quamquam

Aemula humanis tamen eloquentur

Gaudia linguis.

125

Nam deo quid non sapit atque uiuit,

Cuius et uerbo sata cuncta rerum?

Hinc dei laudem maris ima noscunt

Mutaque clamant.

Testis est nobis ueteris prophetae

130

Belua ad nutum domini profundo

Excita, ut mersum caperet deinque

Redderet haustum.

Sed modo ad nostrum ferus ipse uatem

Auribus tantum pia deuorabit

135

Cantica; inpastam saturabit aluum

Carmine pastus.

Qua libet pergas iter, et per undas

Perque tellurem licet et per hostes,

Ibis armatus galea salutis,

140

Vertice Christo.

Aduolet missus Raphael; ut olim

Tobiae Medis, ita prosequendo

Ipse Nicetae comes usque Dacos

Angelus adsit.

145

Ducat hunc aeque famulum suum dux

Ille, qui quondam profugum superbi

Fratris a uultu deus in salutem

Duxit Iacob.

Namque Niceta fugitiuus aeque est;

150

Quod semel fecit patriarcha, semper

Hic facit, mundo fugiens ad alti

Moenia caeli;

Et gradus illos, quibus ille uidit

Angelos uersa uice commeantes,

155

Iste contendit superante nubes

Scandere uita,

Per crucis scalas properans in astra,

Qua deus nitens ad humum coruscis

E thronis spectat uarios labores

160

Bellaque mentis.

Tuque, Niceta, bene nominatus

Corporis uictor, uelut ille dictus

Israel, summum quia uidit alto

Corde satorem,

165

Vnde Nicetes meus adprobatur

Israelites sine fraude uerus,

Qui deum cernit solidae fidei

Lumine Christum.

Hic deus noster, uia nostra semper,

170

Sit comes nobis, sit et antecessor,

Semitis lumen pedibusque nostris

Sermo lucerna,

Qua per obscuri uada caeca saecli

Luminis ueri face dirigamur,

175

Donec optatos liceat salutis

Tangere portus,

Quos modo undosum petimus per aequor,

Dum uagae mentis fluitamus aestu,

Terreo tamquam fragili carina

180

Corpore uecti.

Sed gubernaclo crucis hanc regente

Nunc ratem in nobis pia uela cordis

Pandimus Christo referente laetos

Flamine dextro.

185

Ergo dux idem modo prosequatur

Te uia, qua nunc properas reuertens

Ire, Niceta, patrioque reddat

Limine tutum.

Sed freto emenso superest uiarum

190

Rursus in terra labor, ut ueharis

Vsque felices quibus es sacerdos

Praestitus oras.

Tu Philippeos Macetum per agros,

Per Tomitanam gradieris urbem,

195

Ibis et Scupos patriae propinquos

Dardanus hospes.

O quibus iam tunc resonabit illa

Gaudiis tellus, ubi tu rigentes

Edoces Christo fera colla miti

200

Subdere gentes!

Quaque Riphaeis Boreas in oris

Adligat densis fluuios pruinis,

Hic gelu mentes rigidas superno

Igne resoluis.

205

Nam simul terris animisque duri

Et sua Bessi niue duriores

Nunc oues facti duce te gregantur

Pacis in aulam.

Quasque ceruices dare seruituti

210

Semper a bello indomiti negarunt,

Nunc iugo ueri domini subactas

Sternere gaudent.

Nunc magis diues pretio laboris

Bessus exultat; quod humi manuque

215

Ante quaerebat, modo mente caelo

Conligit aurum.

O uices rerum! bene uersa forma!

Inuii montes prius et cruenti

Nunc tegunt uersos monachis latrones

220

Pacis alumnos.

Sanguinis quondam, modo terra uitae est,

Vertitur caelo pia uis latronum,

Et fauet Christus supera occupanti

Regna rapinae.

225

Mos ubi quondam fuerat ferarum,

Nunc ibi ritus uiget angelorum,

Et latet iustus quibus ipse latro

Vixit in antris.

Praeda fit sanctis uetus ille praedo,

230

Et gemit uersis homicida damnis,

Iure nudatus spoliante Christo

Criminis armis.

Interit casu satanae uicissim

Inuidus Cain, rediuiuus Abel

235

Pascit effusi pretio redemptos

Sanguinis agnos.

Euge, Niceta, bone serue Christi,

Qui tibi donat lapides in astra

Vertere et uiuis sacra templa saxis

240

Aedificare.

Auios saltus, iuga uasta lustras,

Dum uiam quaeris, sterilemque siluam

Mentis incultae superans in agros

Vertis opimos.

245

Te patrem dicit plaga tota Borrae,

Ad tuos fatus Scytha mitigatur

Et sui discors fera te magistro

Pectora ponit.

Et Getae currunt et uterque Dacus,

250

Qui colit terrae medio uel ille

Diuitis multo boue pilleatus

Accola ripae.

De lupis hoc est uitulos creare

Et boui iunctum palea leonem

255

Pascere et tutis caua uiperarum

Pandere paruis.

Namque mansueto pecori coire

Bestias pulsa feritate suades,

Qui feras mentes hominum polito

260

Inbuis ore.

Orbis in muta regione per te

Barbari discunt resonare Christum

Corde Romano placidamque casti

Viuere pacem.

265

Sic tuo mitis lupus est ouili,

Pascitur concors uitulus leoni,

Paruus extracto trucibus cauernis

Aspide ludit.

Callidos auri legulos in aurum

270

Vertis inque ipsis imitaris ipsos,

E quibus uiuum fodiente uerbo

Eruis aurum:

Has opes condens domino perenni,

His sacrum lucris cumulans talentum,

275

Audies: intra domini perennis

Gaudia laetus.

His, precor, cum te domus alma sancto

Ceperit fratrum numerosa coetu

In choris, et nos pietate cari

280

Pectoris adde.

Nam deo grates, quod amore tanto

Nos tibi adstrinxit per operta uincla,

Vis ut internam ualeat catenam

Rumpere nulla.

285

Vnde conplexi sine fine carum

Pectus haeremus laqueo fideli,

Quaque contendas comites erimus

Mente sequaci.

Caritas Christi bene fusa caelo

290

Cordibus nostris ita nectit intus,

Vt nec abiuncto procul auferamur

Orbe remoti.

Nulla nos aetas tibi, nulla labes

Orbis aut alter neque mors reuellet;

295

Corporis uita moriente uita

Viuet amoris.

Dum graues istos habitamus artus,

Mente te semper memori colemus;

Tu, petes, simus simul in perenni

300

Tempore tecum.

Namque te celsum meritis in altum

Culmen inponet pretiosa uirtus

Inque uiuentum super urbe magnis

Turribus addet.

305

Nos locis quantum meritis dirempti

Eminus celsis humiles patronis

Te procul sacris socium cateruis

Suspiciemus.

Quis die nobis dabit hoc in illa,

310

Vt tui stemus lateris sub umbra

Et tuae nobis requietis aura

Temperet ignem?

Tunc, precor, nostri nimium memento

Et patris sancti gremio recumbens

315

Roscido nobis digito furentem

Discute flammam.

Nunc abi felix, tamen et recedens

Semper huc ad nos animo recurre;

Esto nobiscum, licet ad paternam

320

Veneris urbem.

Non enim unius populi magistrum,

Sed nec unius dedit esse ciuem

Te deus terrae; patria ecce nostra

Te sibi sumit.

325

Nunc tuos aequa pietate utrisque

Diuide affectus et amore nobis,

Ciuibus uultu, gemina morare

Ciuis in ora.

Forsan et maior patria haec habenda,

330

Non manufactis ubi contineris

Pectorum tectis hominesque uiuam

Incolis urbem.

Sicut antistes, ita dignus almi

Hospes es Christi, quia Christianis

335

Mentibus consors habitas erile

Accola templum.

Iam uale nobis et in omne nostri

Diligens aeuum bonus usque finem

Duc bonum cursum positamque iustis

340

Sume coronam.