Venit festa dies caelo, celeberrima terris,
Natalem Felicis agens, qua corpore terris
Occidit et Christo superis est natus in astris,
Caelestem nanctus sine sanguine martyr honorem.
5
Nam confessor obit poenas non sponte lucratus
Acceptante deo fidam pro sanguine mentem,
Qui cordis taciti scrutator ferre paratos
Aequiperat passis, sat habens interna probasse
Supplicium carnis iusta pietate remittit;
10
Martyrium sine caede placet, si prompta ferendi
Mensque fidesque deo caleant; passura uoluntas
Sufficit, et summa est meriti testatio uoti.
Ergo dies, tanto quae munere condidit alto
Felicem caelo, sacris sollemnibus ista est,
15
Quae post solstitium, quo Christus corpore natus
Sole nouo gelidae mutauit tempora brumae
Atque salutiferum praestans mortalibus ortum
Procedente die secum decrescere noctes
Iussit, ab hoc quae lux oritur uicesima nobis,
20
Sidereum meriti signat Felicis honorem.
Denique nil impar his, qui fudere cruorem,
Testibus et titulo simul et uirtute recepti
Martyris ostendit meritum, cum iure potenti
Daemonas exercet deuinctaque corpora soluit.
25
Nam sibi Felicem caecis incumbere poenis
Pestiferi proceres tristi clamore fatentur
Occultasque cruces gemitu testantur aperto,
Velatumque oculis mortalibus, at manifestum
Auribus et multo praesentem numine produnt,
30
Cum captiua intra deprensi corpora Christum
In sancto fulgere suo clamantque probantque,
Membrorum incussu tremuli capitumque rotatu
Tormentisque suis. sed non sua corpora torquent,
Clamantes proprios aliena per ora dolores
35
Orantum ueniam; latet ultor, poena uidetur.
Tum si quos grauiore malo uiolentior hostis
Vinxerit, ista dies diuino numine soluit.
Cernere nunc passim est sacra purgata medella
Pectora liminibus sterni, iam mente refectos,
40
Gratantes iam uoce sua; concurrit hiantum
Turba tremens hominum, mixtae inter gaudia cunctis
Prosiliunt lacrimae, praesens deus omnibus illic
Creditur; immensi Felix est gloria Christi.
Alma dies magnis celebratur coetibus, omnes
45
Vota dicant sacris rata postibus; omnia gaudent
Terrarum et caeli, ridere uidetur apertis
Aethra polis, uernum spirare silentibus aurae
Flatibus et laetum plaga cingere lactea caelum.
Nec modus est populis coeuntibus agmine denso
50
Nec requies, properant in lucem a nocte diemque
Expectare piget, uotis auidis mora noctis
Rumpitur et noctem flammis funalia uincunt,
Stipatam multis unam iuuat urbibus urbem
Cernere totque uno compulsa examina uoto.
55
Lucani coeunt populi, coit Apula pubes
Et Calabri et cuncti quos adluit aestus uterque,
Qui laeua et dextra Latium circumsonat unda;
Et bis ter denas Campania laeta per urbes
Ceu propriis gaudet festis, quos moenibus amplis
60
Diues habet Capua et quos pulchra Neapolis aut quos
Gaurus alit, laeta exercent qui Massica quique
Vfentem Sarnumque bibunt, qui sicca Tanagri
Quique colunt rigui felicia culta Galaesi,
Quos Atina potens, quos mater Aricia mittit.
65
Ipsaque caelestum sacris procerum monumentis
Roma Petro Pauloque potens rarescere gaudet
Huius honore diei portaeque ex ore Capenae
Milia profundens ad amicae moenia Nolae
Dimittit duodena decem per milia denso
70
Agmine; confertis longe latet Appia turbis.
Nec minus ex alia populis regione profectis
Aspera montosae carpuntur strata Latinae,
Quos Praeneste altum, quos fertile pascit Aquinum,
Quosque suburbanis uetus Ardea mittit ab oris,
75
Quique urbem liquere Cales geminamque Teanum,
Quam grauis Auruncus uel quam colit Apulus asper;
Huc et oliuifera concurrit turba Venafro,
Oppida Samnites duri montana relinquunt.
Vicit iter durum pietas, amor omnia Christi
80
Vincit et alma fides animisque locisque rigentes
Suadet acerba pati, simul aspera ponere corda.
Vna dies cunctos uocat, una et Nola receptat,
Toto plena sui spatio spatiosaque cunctis,
Credas innumeris ut moenia dilatari
85
Hospitibus. sic, Nola, adsurgis imagine Romae,
[Tu quoque post urbem titulos sortita secundos;
Nam prius imperio tantum et uictricibus armis,
Nunc et apostolicis terrarum est prima sepulchris].
Tu quoque perpetuas duplici sub honore coronas,
90
Ante sacerdotis, post martyris omne per aeuum
Felicis complexa tui, gemino bene caelum
Contingis merito diuini mater amici.
Te prius alma pio celebrans altaria cultu
Presbyter instituit placido et moderamine rexit.
95
Nunc quoque perpetuo decorat te nomine Felix.
Namque tuo meritum in gremio sacratus honorem
Ducit odorifero pia conditus ossa sepulchro.
Aurea nunc niueis ornantur limina uelis,
Clara coronantur densis altaria lychnis,
100
Lumina ceratis adolentur odora papyris,
Nocte dieque micant. sic nox splendore diei
Fulget et ipsa dies caelesti illustris honore
Plus nitet innumeris lucem geminata lucernis.
Nos quoque felices, quibus istum cernere coram
105
Et celebrare diem datur et spectare patroni
Praemia praestantique suis tam grandia Christo
Gratari et laetos inter gaudere tumultus.
Ferte deo, pueri, laudem, pia soluite uota
Et pariter castis date carmina festa choreis,
110
Spargite flore solum, praetexite limina sertis.
Purpureum uer spiret hiems, sit floreus annus
Ante diem, sancto cedat natura diei.
Martyris ad tumulum debes, et terra, coronas.
Ast illum superi sacra gloria liminis ambit
115
Florentem gemina belli pacisque corona.
Hunc, precor, aeterna nobis cum pace serenum
Posce diem, hoc iterum liceat gaudere reuerso
Annuaque hic et uota tuis et carmina festis
Reddere placati tranquillo numine Christi.
120
Hic amor, hic labor est nobis; haec uota tuorum
Suscipe commendaque deo, ut cum sedula cura
Seruitium nostrum longo tibi penderit aeuo,
Tunc demum placitos pietate laboris alumnos
Absoluas mittente manu, positasque tuorum
125
Ante tuos uultus animas uectare paterno
Ne renuas gremio domini fulgentis ad ora,
Quem bonitate pium sed maiestate tremendum
Exora, ut precibus lenis meritisque redonet
Debita nostra tuis. cum tu quoque, magna piorum
130
Portio, regnantem, Felix, comitaberis agnum,
Posce ouium grege nos statui, ut sententia summi
Iudicis hoc quoque nos iterum tibi munere donet,
Ne male gratatis laeuos adiudicet haedis
Et potius dextre positos in parte piorum
135
Munifico pecori laudatisque aggreget agnis.