Deus, ignee fons animarum,
Duo qui socians elementa,
Viuum simul ac moribundum,
Hominem, pater, effigiasti,
5
Tua sunt, tua, rector, utraque,
Tibi copula iungitur horum,
Tibi dum uegetata cohaerent,
Et spiritus et caro seruit.
10
Proprios reuocantur in ortus:
Petit halitus aera feruens,
Humus excipit arida corpus.
Sic cuncta creata necesse est
Obitum tolerare supremum,
15
Vt semina dissociata
Sibi sumat origo resorbens .
Hanc tu, deus optime, mortem
Famulis abolere paratus,
Iter inuiolabile monstras,
20
Quo perdita membra resurgant,
Vt dum generosa caducis
Ceu carcere clausa ligantur
Pars illa potentior extet
Quae germen ab aethere traxit.
25
Si terrea forte uoluntas
Luteum sapit et graue captat,
Animus quoque pondere uictus
Sequitur sua membra deorsum.
At si generis memor ignis
30
Contagia pigra recuset,
Vehit hospita uiscera secum
Pariterque reportat ad astra.
Nam quod requiescere corpus
Vacuum sine mente uidemus,
35
Spatium breue restat ut alti
Repetat collegia sensus.
Venient cito saecula cum iam
Socius calor ossa reuisat
Animataque sanguine uiuo
40
Habitacula pristina gestet.
Quae pigra cadauera pridem
Tumulis putrefacta iacebant
Volucres rapientur in auras
Animas comitata priores.
45
Hinc maxima cura sepulcris
Inpenditur, hinc resolutos
Honor ultimus accipit artus
Et funeris ambitus ornat.
Candore nitentia claro
50
Praetendere lintea mos est,
Aspersaque myrra Sabaeo
Corpus medicamine seruat.
Quidnam sibi saxa cauata,
Quid pulchra uolunt monumenta,
55
Nisi quod res creditur illis
Non mortua sed data somno?
Hoc prouida christicolarum
Pietas studet utpote credens
Fore protinus omnia uiua
60
Quae nunc gelidus sopor urget.
Qui iacta cadauera passim
Miserans tegit aggere terrae,
Opus exhibet ille benignum
Christo pius omnipotenti;
65
Quia lex eadem monet omnes
Gemitum dare sorte sub una
Cognataque funera nobis
Aliena in morte dolere.
Sancti sator ille Tobiae,
70
Sacer ac uenerabilis heros
Dapibus iam rite paratis
Ius praetulit exequiarum.
Iam stantibus ille ministris
Cyathos et fercula liquit
75
Studioque accinctus humandi
Fleto dedit ossa sepulcro.
Veniunt mox praemia caelo
Pretiumque rependitur ingens,
Nam lumina nescia solis
80
Deus inlita felle serenat.
Iam tunc docuit pater orbis
Quam sit rationis egenis
Mordax et amara medella
Cum lux animum noua uexat.
85
Docuit quoque non prius ullum
Caelestia cernere regna
Quam nocte et uulnere tristi
Tolerauerit aspera mundi.
Mors ipsa beatior inde est,
90
Quod per cruciamina leti
Via panditur ardua iustis
Et ad astra doloribus itur.
Sic corpora mortificata
Redeunt melioribus annis,
95
Nec post obitum recalescens
Conpago fatiscere nouit.
Haec quae modo pallida tabo
Color albidus inficit ora
Tunc flore uenustior omni
100
Sanguis cute tinguet amoena.
Iam nulla deinde senectus
Frontis decus inuida carpet,
Macies neque sicca lacertos
Suco tenuabit adeso.
105
Morbus quoque pestifer artus
Qui nunc populatur anhelos
Sua tunc tormenta resudans
Luet inter uincula mille.
Hunc eminus aere ab alto
110
Victrix caro iamque perennis
Cernet sine fine gementem
Quos mouerat ipse dolores.
Quid turba superstes inepta
Clangens ululamina miscet?
115
Cur tam bene condita iura
Luctu dolor arguit amens?
Iam maesta quiesce querella,
Lacrimas supendite, matres!
Nullus sua pignera plangat,
120
Mors haec reparatio uitae est.
Sic semina sicca uirescunt
Iam mortua iamque sepulta,
Quae reddita caespite ab imo
Veteres meditantur aristas.
125
Nunc suscipe, terra, fouendum
Gremioque hunc concipe molli!
Hominis tibi membra sequestro,
Generosa et fragmina credo.
Animae fuit haec domus olim
130
Cui nobilis ex patre fons est,
Feruens habitauit in istis
Sapientia principe Christo.
Tu depositum tege corpus,
Non inmemor ille requiret
135
Sua munera fictor et auctor
Propriique enigmata uultus.
Veniant modo tempora iusta
Cum spem deus inpleat omnem,
Reddas patefacta necesse est
140
Qualem tibi trado figuram.
Non, si cariosa uetustas
Dissoluerit ossa fauillis
Fueritque cinisculus arens
Minimi mensura pugilli,
145
Nec, si uaga flamina et aurae
Vacuum per inane uolantes
Tulerint cum puluere neruos,
Hominem periisse licebit.
Sed dum resolubile corpus
150
Reuocas, deus, atque reformas,
Quanam regione iubebis
Animam requiescere puram?
Gremio senis addita sancti
Recubabit, ut est Eleazar,
155
Quem floribus undique saeptum
Diues procul aspicit ardens.
Sequimur tua dicta, redemptor,
Quibus atra e morte triumphans
Tua per uestigia mandas
160
Socium crucis ire latronem.
Patet ecce fidelibus ampli
Via lucida iam paradisi,
Licet et nemus illud adire
Homini quod ademerat anguis.
165
Illic, precor, optime ductor,
Famulam tibi praecipe mentem
Genitali in sede sacrari,
Quam liquerat exul et errans.
Nos tecta fouebimus ossa
170
Violis et fronde frequenti
Titulumque et frigida saxa
Liquido spargemus odore.
9
Binae extant lectiones versuum qui tertio quartoque tetrasticho continentur. Verisimile est alteram lectionem, utpote plus Christianae doctrinae prae se ferentem, a scriptore quodam effictam esse qui, Caroli Magni aetate, Prudentium calluerit. Non defuerunt tamen qui (in quorum quidem numerum Georgius Pasquali adsciscitur) alteram quoque lectionem Prudentio adscriberent, timore perculso ne quis sibi impietatem exprobraret. En habeas alteram lectionem: Rescissa sed ista seorsum Solvunt hominem perimuntque Humus excipit arida corpus, Animae rapit aura liquorem; Quia cuncta creata necessest Labefacta senescere tandem Compactaque dissociari Et dissona texta retexi. Quam quidem lectionem codices MOSU continent. Codices autem CD, priore tetrasticho in margine posito, alterum exhibent.