Sulpiciae conquestio de statu rei publicae et temporibus Domitiani

Musa, quibus numeris heroas et arma frequentas

Fabellam permitte mihi detexere paucis.

Nam tibi secessi, tecum penetrale retractans

Consilium; quare neque carmine curro Phalaeco

5

Nec trimetro iambo nec qui pede fractus eodem

Fortiter irasci discit duce Clazomenio.

Cetera quin etiam, quot denique milia lusi

Primaque Romanos docui contendere Graiis

Et salibus uariare nouis, constanter omitto

10

Teque quibus princeps et facundissima calles

Aggredior: precibus descende clientis et audi.

Dic mihi, Calliope: quidnam pater ille deorum

Cogitat? an terras et patria saecula mutat

Quasque dedit quondam morientibus eripit artes

15

Nosque iubet tacitos et iam rationis egenos

Non aliter, primo quam cum surreximus aeuo,

Glandibus et purae rursus procumbere lymphae?

An reliquas terras conseruat amicus et urbes,

Sed genus Ausonium Romulique exturbat alumnos?

20

Quid? reputemus enim: duo sunt quibus extulit ingens

Roma caput, uirtus belli et sapientia pacis.

Sed uirtus, agitata domi et socialibus armis,

In freta Sicaniae et Carthaginis exilit arces

Ceteraque imperia et totum simul abstulit orbem.

25

Deinde, uelut stadio uictor qui solus Achaeo

Languet et immota secum uirtute fatiscit,

Sic itidem Romana manus, contendere postquam

Destitit et pacem longis frenauit habenis,

Ipsa domi leges et Graia inuenta retractans

30

Omnia bellorum terra quaesita marique

Praemia consilio et molli ratione regebat.

Stabat in his, neque enim poterat constare sine istis:

Aut frustra uxori mendaxque Diespiter olim

"Imperium sine fine dedi "dixisse probatur.

35

Nunc igitur qui rex Romanos imperat inter,

Non trabe sed tergo prolapsus et ingluuie albus,

Et studia et sapiens hominum nomenque genusque

Omnia abire foras atque Vrbe excedere iussit.

Quid facimus? Graios hominumque relinquimus urbes,

40

Vt Romana foret magis his instructa magistris:

Nunc, Capitolino ueluti turbante Camillo

Ensibus et trutina Galli fugere relicta,

Sic nostri palare senes dicuntur et ipsi

Vt ferale suos onus exportare libellos.

45

Ergo Numantinus Libycusque errauit in isto

Scipio, qui Rhodio creuit formante magistro,

Ceteraque illa manus bello facunda secundo?

Quos inter prisci sententia dia Catonis

Scire deos magni fecisset, utrumne secundis

50

An magis aduersis staret Romana propago.

Scilicet aduersis: nam, cum defendier armis

Suadet amor patriae et captiua penatibus uxor,

Conuenit, ut uespis, quarum domus arce mouente,

Turba rigens strictis per lutea corpora telis;

55

Ast ubi apes secura redit oblita fauorum

Plebs patresque una somno moriuntur obeso.

Romulidarum igitur longa et grauis exitium pax.

Hoc fabella modo pausam facit. optima, posthac,

Musa, uelim moneas, sine qua mihi nulla uoluptas

60

Viuere, uti quondam † zmyrnalibusque peribat †,

Nunc itidem migrare uelis. uel denique quiduis

Vt dea quaere aliud, tantum Romana Caleno

Moenia iucundes pariterque auerte Sabinos.

Haec ego. tum paucis dea me dignarier infit:

65

'Pone metus aequos, cultrix mea: summa tyranno

Haec instant odia et nostro periturus honore est.

Nam laureta Numae fontisque habitamus eosdem

Et comite Egeria ridemus inania coepta.

Viue, uale. manet hunc pulchrum sua fama dolorem:

70

Musarum spondet chorus et Romanus Apollo.