Alia ad eundem cum ille magis ad alia responderet neque se uenturum polliceretur

 

Discutimus, Pauline, iugum, quod nota fouebat

Temperies, leue quod positu et uenerabile iunctis

Tractabat paribus concordia mitis habenis,

Quod per tam longam seriem uoluentibus annis

5

Nulla querella loco pepulit, non ira nec error,

Nec quae compositis malesuada et credula causis

Concinnat ueri similes suspicio culpas;

Tam placidum, tam mite iugum, quod utrique parentes

Ad senium nostri traxere ab origine uitae

10

Impositumque piis heredibus usque manere

Optarunt dum longa dies dissolueret aeuum.

Et mansit, dum laeta fides nec cura laborat

Officii seruare uices, sed sponte feruntur

Incustoditum sibi continuantia cursum.

15

Hoc tam mite iugum docili ceruice subirent

Martis equi stabuloque feri Diomedis abacti

Et qui mutatis ignoti Solis habenis

Fulmineum Phaethonta Pado mersere iugales.

Discutitur, Pauline, tamen, nec culpa duorum

20

Ista, sed unius tantum tua; namque ego semper

Contenta ceruice feram. consorte laborum

Destituor, nec tam promptum gestata duobus

Vnum deficiente pari perferre sodalem;

Non animus uiresque labant, sed iniqua ferendo

25

Condicio est oneri, cum munus utrumque relicto

Ingruit acceduntque alienae pondera librae.

Sic pars aegra hominis trahit ad contagia sanum

Corpus et exigui quamuis discrimine membri

Tota per innumeros artus compago uacillat.

30

Quantum oblectamen populi, quae uota bonorum

Sperato fraudata bono! gratantia cuncti

Verba loquebantur, iam nomina nostra parabant

Inserere antiquis aeui melioris amicis.

Cedebat Pylades, Phrygii quoque gloria Nisi

35

Iam minor et promissa obiens uadimonia Damon.

Nos documenta magis felicia, qualia magnus

Scipio longaeuique dedit sapientia Laeli;

Nos studiis animisque isdem miracula cunctis,

Hoc maiora, pares fuimus quod dispare in aeuo.

40

Ocius illa iugi fatalis soluere lora

Pellaeum potuisse ducem reor, abdita opertis

Principiis et utroque caput celantia nodo.

Grande aliquod uerbum nimirum diximus, ut se

Inferret nimiis uindex Rhamnusia uotis:

45

Arsacidae ut quondam regis non laeta triumphis

Grandia uerba premens ultrix dea Medica belli

Sistere Cecropidum in terris monumenta paranti

Obstitit et Graio iam iam figenda tropaeo

Vltro etiam uictis Nemesis stetit Attica Persis.

50

Quae tibi Romulidas proceres uexare libido est?

In Medos Arabasque tuos per nubila et atrum

Perge chaos: Romana procul tibi nomina sunto.

Illic quaere alios oppugnatura sodales,

Liuor ubi iste tuus ferrugineumque uenenum

55

Opportuna tuis inimicat pectora fucis;

Paulinum Ausoniumque, uiros quos sacra Quirini

Purpura et auratus trabeae uelauit amictus,

Non decet insidiis peregrinae cedere diuae.

Quid queror Eoique insector crimina monstri?

60

Occidui me ripa Tagi, me Punica laedit

Barcino, me bimaris iuga ninguida Pyrenaei

* * * * *

62

Moenibus et patrio forsan quoque uestis et oris

* * * * *

63

Quemque suo longe dirimat prouincia tractu

Trans montes solemque alium, trans flumina et urbes

65

Et quod terrarum caelique extenditur inter

Emeritensis Anae lataeque fluenta Garunnae.

Quod si interualli spatium tolerabile limes

Poneret exiguus, quamuis longa omnia credant

Qui simul esse uolunt, faceret tamen ipsa propinquos

70

Cura locos, mediis iungens distantia uerbis:

Santonus ut sibi Burdigalam, mox iungit Aginnum

Illa sibi et populos Aquitanica rura colentes,

Vtque duplex Arelas Alpinae tecta Viennae

Narbonemque pari spatio sibi conserit et mox

75

Quinquiplicem socias tibi, Martie Narbo, Tolosam.

Hoc mihi si spatium uicinis moenibus esset,

Tunc ego te ut nostris aptum complecterer ulnis

Afflaretque tuas aures nostrae aura loquellae.

Nunc tibi trans Alpes et marmoream Pyrenen

80

Caesarea est Augusta domus, Tyrrhenica propter

Tarraco et ostrifero superaddita Barcino ponto:

Me iuga Burdigalae, trino me flumina coetu

Secernunt turbis popularibus otiaque inter

Vitiferi exercent colles laetumque colonis

85

Vber agri, tum prata uirentia, tum nemus umbris

Mobilibus celebrique frequens ecclesia uico,

Totque mea in Nouaro sibi proxima praedia pago,

Dispositis totum uicibus uariata per annum,

Egelidae ut tepeant hiemes rabidosque per aestus

90

Aspirent tenues frigus subtile Aquilones.

Te sine sed nullus grata uice prouenit annus:

Ver pluuium sine flore fugit, Canis aestifer ardet,

Nulla autumnales uariat Pomona sapores

Effusaque hiemem contristat Aquarius unda.

95

Agnoscisne tuam, Ponti dulcissime, culpam?

Nam mihi certa fides nec commutabilis umquam

Paulini illius ueteris reuerentia durat

Quaeque meoque tuoque fuit concordia patri;

Si tendi facilis cuiquam fuit arcus Vlixei

100

Aut praeter dominum uibrabilis ornus Achilli,

Nos quoque tam longo Rhamnusia foedere soluet.

Sed cur tam maesto sero tristia carmina uersu

Et non in meliora animus se uota propinquat?

Sit procul iste metus: certa est fiducia nobis,

105

Si genitor natusque dei pia uerba uolentum

Accipiat, nostro reddi te posse precatu,

Ne sparsam raptamque domum lacerataque centum

Per dominos ueteris Paulini regna fleamus

Teque uagum toto, quam longa Hispania, tractu

110

Immemorem ueterum peregrinis fidere amicis.

Accurre, o nostrum decus, o mea maxima cura,

Votis ominibusque bonis precibusque uocatus;

Appropera, dum tu iuuenis, dum nostra senectus

Seruat inexhaustum tibi gratificata uigorem.

115

Ecquando iste meas impellet nuntius aures?

"Ecce tuus Paulinus adest! iam ninguida linquit

Oppida Hiberorum, Tarbellica iam tenet arua;

Ebromagi iam tecta subit, iam praedia fratris

Vicina ingreditur, iam labitur amne secundo,

120

Iamque in conspectu est, iam prora obuertitur amni

Ingressusque sui celebrata per ostia portus

Totum occursantis populi praeuertitur agmen,

Et sua praeteriens iam iam tua limina pulsat!"

Credimus, an qui amant ipsi sibi somnia fingunt?