pseudo Cato disticha 2

Altre sezioni


Praefatio

Telluris si forte uelis cognoscere cultus,

Vergilium legito; quodsi mage nosse laboras

Herbarum uires, Macer haec tibi carmina dicit;

Si Romana cupis et Punica noscere bella,

5

Lucanum quaeres, qui Martis proelia dixit;

Si quid amare libet uel discere amare legendo,

Nasonem petito; sin autem cura tibi haec est,

Vt sapiens uiuas, audi quae discere possis,

Per quae semotum uitiis deducitur aeuum:

10

Ergo ades et quae sit sapientia disce legendo.

 

1.

Si potes, ignotis etiam prodesse memento:

Vtilius regno est meritis acquirere amicos.

 

2.

An di sint caelumque regant, ne quaere doceri:

Cum sis mortalis, quae sunt mortalia cura.

 

3.

Linque metum leti; nam stultum est tempore in omni,

Dum mortem metuas, amittere gaudia uitae.

 

4.

Iratus de re incerta contendere noli:

Impedit ira animum, ne possis cernere uerum.

 

5.

Fac sumptum propere, cum res desiderat ipsa;

Dandum etenim est aliquid, dum tempus postulat aut res.

 

6.

Quod nimium est fugito, paruo gaudere memento:

Tuta mage est puppis modico quae flumine fertur.

 

7.

Quod pudeat, socios prudens celare memento,

Ne plures culpent id quod tibi displicet uni.

 

8.

Nolo putes prauos homines peccata lucrari:

Temporibus peccata latent, et tempore parent.

 

9.

Corporis exigui uires contemnere noli:

Consilio pollet cui uim natura negauit.

 

10.

Cui scieris non esse parem, pro tempore cede:

Victorem a uicto superari saepe uidemus.

 

11.

Aduersum notum noli contendere uerbis:

Lis uerbis minimis interdum maxima crescit.

 

12.

Quid deus intendat, noli perquirere sorte:

Quid statuat de te, sine te deliberat ille.

 

13.

Inuidiam nimio cultu uitare memento:

Quae si non laedit, tamen hanc sufferre molestum est.

 

14.

Esto animo forti, cum sis damnatus inique:

Nemo diu gaudet qui iudice uincit iniquo.

 

15.

Litis praeteritae noli maledicta referre:

Post inimicitias iram meminisse malorum est.

 

16.

Nec te collaudes nec te culpaueris ipse;

Hoc faciunt stulti, quos gloria uexat inanis.

 

17.

Vtere quaesitis modice: cum sumptus abundat,

Labitur exiguo quod partum est tempore longo.

 

18.

Insipiens esto, cum tempus postulat aut res:

Stultitiam simulare loco, prudentia summa est.

 

19.

Luxuriam fugito, simul et uitare memento

Crimen auaritiae; nam sunt contraria famae.

 

20.

Nolito quaedam referenti credere saepe:

Exigua est tribuenda fides, qui multa loquuntur.

 

21.

Quae potus peccas ignoscere tu tibi noli;

Nam crimen uini nullum est, sed culpa bibentis.

 

22.

Consilium arcanum tacito committe sodali,

Corporis auxilium medico committe fideli.

 

23.

Successu indignos noli tu ferre moleste:

Indulget Fortuna malis, ut uincere possit.

 

24.

Prospice qui ueniant casus hos esse ferendos:

Nam leuius laedit, quicquid praeuidimus ante.

 

25.

Rebus in aduersis animum summittere noli:

Spem retine; spes una hominem nec morte relinquit.

 

26.

Rem tibi quam nosces aptam dimittere noli:

Fronte capillata, post est Occasio calua.

 

27.

Quod sequitur specta quodque imminet ante uideto:

Illum imitare deum, partem qui spectat utramque.

 

28.

Fortius ut ualeas, interdum parcior esto:

Pauca uoluptati debentur, plura saluti.

 

29.

Iudicium populi numquam contempseris unus:

Ne nulli placeas, dum uis contemnere multos.

 

30.

Sit tibi praecipue, quod primum est, cura salutis;

Tempora nec culpes, cum sis tibi causa doloris.

 

31.

Somnia ne cures; nam mens humana quod optat,

Dum uigilans sperat, per somnum cernit id ipsum.