Impietas profunda mali, mens inuida uitae,

Seductos homines spe postquam cepit inani,

Nudauit, suadendo nefas, sibi credere falsum.

Non impune quidem; facti nam protinus ille,

5

Vt reus et tanti sceleris temerarius auctor,

Accepit maledicta merens. Sic postea demens

Amplius aggressus, desperatissimus hostis,

Infudit mentes hominum caligine mersas.

Oblitos dominum docuit spem linquere certam,

10

Idola uana sequi, turbam sibi fingere diuum,

Sortes, auguria, stellarum nomina falsa

Nascentum geneses constringere posse uideri

Extorum inspiciis, resque exspectare futuras

Terribilis magicae refugarum audacia ductos,

15

Confictam molem mirantes spernere uitam

Impulit in praeceps, scelerata insania mersos,

Sanguine gaudentes, homicidia saeua minari

Corpore in alterius tunc carnis uulnus amare,

Ardentes etiam, calida dulcedine captos,

20

Foedera naturae transcendere, corpora munda

Complexu infando, sexum maculare uirilem,

Femineos usus uulgi contamine mixtos

Illicitos, castosque sinus generique dicatos,

In coitum obscenum pro luxu suasit habere.

25

Talia praeterito grassatus tempore gessit

Per latebras animae, sepis manante ueneno.

Non quia culpa carent homines, nam sponte secuti:

Ille dolo suasit, homo libertate peregit.

Haec dum continuo per saecula perfidus halat,

30

Consiliumque suum seductis cordibus infert,

Sperans, heu! sceleris ueniam se stultus habere,

Ignarus qualis maneat sententia facti,

Turba prophetarum tectis sapientia uerbis

Spiritu deque dei praesaga uoce loquuntur.

35

Publice non audet dominum maledicere nude,

Secreto ingenio sperans se posse latere.

Tandem lux animae carnis captiua tenetur,

Desperatorum certat spes fortior hoste.

Ipse figurator, renouator corporis ipse,

40

Gloria uera patris, dei filius, unicus auctor,

Iudex et dominus uenit, rex inclytus orbis,

Oppressis ueniam dare promptus, soluere uinctos,

Cuius amicitiae auxilio, patientia poenae,

Et deus et renouatus homo miscetur in unum,

45

Virgo sancta parit, patefit noua ianua uitae,

Dicta prophetarum factis impleta probantur

Templa sacerdotes linquunt, stellae quoque ductu

Mirantur dominum tantum se cernere partum.

In uino uertuntur aquae, memorabile uisu,

50

Lumina redduntur caecis, iussuque trementes

Daemones expulsi clamant, Christumque fatentur.

Omnia sanantur uerbo iam tabida membra,

Iam graditur claudus, surdus spem protinus audit,

Dat dextram mancus, loquitur magnalia mutus,

55

Fit mare tranquillum iussu, uentique quiescunt.

Omnia cognoscunt dominum, confunditur hostis,

Iamque triumphatus ferus armis paret iniquis.

Omnia cum reuocata uidet quae ceperat ipse

Cladis in interitu mersam iam surgere carnem,

60

In caelos hominem deuicta morte leuari,

Signari populos, effuso pignore sancto,

Mirandae uirtutis opus, inuisaque facta,

Audit et extremas flammarum in gurgite poenas

A domino sibi perpetuas tenebrasque paratas,

65

Irreuocata dei sententia. Nudus, inermis,

Damnatus, uictus, periturus morte perenni,

Iam reus, et nullam ueniam se certus habere,

Protinus extremum nefas ausus, spargere passim

Auribus horrendum uerbum neque uoce loquendum

70

Abiectos a plebe dei, sine luce uagantes,

Inuentos sine mente uiros, terrena sequentes,

Aggressus praui prauos docet esse magistros.

Praedicat his duos esse patres, diuisaque regna,

Esse mali causam dominum qui condidit orbem,

75

Quique figurauit carnem spiramine uiuam,

Quique dedit legem, et uatum qui uoce locutus.

Hunc negat esse bonum, iustum tamen esse fatetur.

Crudelem, durum, belli cui saeua uoluptas,

Iudicio horrendum, precibus mansuescere nullis,

80

Esse alium suadens, nulli qui cognitus umquam,

Qui non est usquam, falsum sine nomine numen,

Constituens nihil, et nulla praecepta locutus.

Hunc ait esse bonum, nullum qui iudicat, aeque

Sed parcit cunctis, uitam non inuidet ulli.

85

Iudicium negat esse reis, dulcique cruentum

Circumfert miseris mixtum cum melle uenenum.

Surgere posse negat carnem, cui causa ruinae

Ipse fuit, quam contemptam spoliauit inique.

Propterea maledictus habet sine fine dolorem,

90

Hostis huic semper; uario quia uulnere uitam

Nititur excutere et, de qua ruit ipse, salutem.

Inque hoc ait Christum terris uenisse repente,

Sed nulla socium carnis compagine factum,

Spiritus est forma, et fictum sub imagine corpus,

95

Fallere uult homines, quod non est, esse uideri.

Hoc decet ergo deum, caligine ludere suasos,

Mentiri nefas, aut hominem se dicere falso?

Portatur, graditur, uestitur, rite quiescit,

Tractatur, patitur, suspenditur et sepelitur;

100

Omnia sunt hominis qui sancto in corpore uersus,

A patre deo uero missus, qui cuncta creauit,

Perfecit proprie, sua, non aliena requirens;

Cognitus ipso opere, populis sperantibus olim,

Perque prophetarum uocem notissimus orbi:

105

Et nunc errantes manifesto in limine mortis

Ignotum dominum quaerunt, notumque relinquunt.

Quorum falsa fides, falsus deus, irrita merces,

Falsa resurrectio, mortis deuictio falsa,

Martyria et uacua, et Christi quoque nomen inane.

110

Quem magicae nebulae similem uenisse docentes,

Mendacem facti dementes esse fatentur,

Nec quidquam passum, populum sine crimine factum.

Sic uerax deus? hi domino referuntur honores?

Heu miseri gratis ingrata morte perempti!

115

Qui caeco duce praecipites in fossa ruistis

Et uelut in somnis thesauri munere diues

Exsultat manibusque tenet spe lusus inani,

Decepti uacuam speratis muneris umbram.

Ah! tumidi rictus funesta praeda draconis,

120

Speratis pro pace truces homicidia blanda?

Audetis culpare deum, qui tanta creauit?

In cuius terris nimia pietate profusa

Immemores large laudatis dona fruentes,

Ipsum factorem reprobatis, facta probantes,

125

Artificem mundi? cuiusne opus estis et ipsi?

Qui uobis magnos paruis donauit honores,

Proseuit fruges, animalia cuncta subegit,

Tempora qui certis fecundat mensibus anni,

Dulcores, potus uarios, pingues et odores,

130

Iucundos flores, nemorumque umbracula grata,

Mirificos tribuit succos pubentibus herbis,

Fontes et fluuios diffundit dulcibus undis,

Sideribus caelum totumque illuminat orbem,

Immensus solus dominus, iustusque bonusque,

135

Cognitus ex opere, aspectu non cognitus ulli;

Quem stultae quamuis gentes errore copertae,

Florentes opibus, alieno nomine laudant,

Factoremque tamen gnari culpare uerentur.

Nec quisquam tantum, nisi uos, noua porta gehennae,

140

Ingrati eligitis dominum maledicere uestrum.

Haec uobis per Marcionem, Cerdone magistro,

Terribilis refuga attribuit fera munera mortis;

Nec uenit in mentem quod uos a nomine Christi

Seductos ad Marcionis tulit infima nomen.

145

Dicite, de multis quid uobis displicet unum?

Quidue deus fecit quod non sit laude uehendum?

Aut illud, quod uos nimium, patientia larga

Indignos, dulcem permittit cernere lucem?

Quae legitis uera et concisa, ea falsa docetis,

150

Quae sunt postque futura, prius haec facta probatis:

Aut incredibilem quid differt credere uestrum?

Nec mirum si uos uersutus cepit inermes,

Persuadens duos esse patres, damnatus ab uno,

Esse deos, qui principio seduxerat omnes,

155

Postea multiplici manantem uulnere pestem

Distribuit multis, et inemendabile crimen,

Infandos omni magicae dementia plenos

Persuasit sese uirtutem dicere summam,

Fingere cum meretrice nefas, peragrare, uolare.

160

Namque Valentino deus est insanus, et aeuo

Triginta tribuit caelos, patremque Profundum;

Bis docuit tingi, transducto corpore flamma.

Tantos esse deos Basiliden credere iussit

Quantos et dies annus habet, tot denique mundos.

165

Marco per numeros argumentatus acute

Tradidit in magicae formam uiolare pudicam,

Offerri calicem, precibusque in sanguine uerti.

Hebioni Christum suasit de semine natum,

Et circumcidi docuit, legique uacare,

170

Fontibus amissis elementa resumere legis.

Extremum facinus uerbis extendere nolo,

Aut omnes causas aut nomina dicere cuncta.

Est per pauca satis crudelia multa notare,

Infandosque homines atque organa saeua draconis,

175

Per quos nunc tantum sceleris infeste locutus

Semper factorem mundi culpare laborat.

Sed reuocate pedem saeui latronis ab antro,

Dum spatium datur, et patiens pietate perennis

Facta per errorem miseris deus omnia donat.

180

Credite uero patri, uere qui condidit orbem,

Verum qui dominum misit renouare ruinam

Imparibus legi, peccati in gurgite mersis,

Per uates olim promissam afferre salutem.

Qui mandata dedit, hic et peccata remittit.

185

Exigit hic aliquid merito, quia credidit ante,

Aut donat large dominus, quasi debita seruis

Denique confusos populos poenamque merentes

Deleto elogio cunctos iubet ipse lauari.

Ergo totus homo credit, totusque lauatur.

190

Abstinet aut patitur pro nomine uulnera uere,

Verus surgit homo, uere mors uicta silebit;

Sed non pars hominis anima, sua parte relicta,

Percipiet palmam, socia quam carne laborans

In stadio luctata simul coniuncta meretur.

195

Grande nefas portare duos per uincula pondus,

Quorum sit locuples unus atque alter egenus,

Et miserum sperni, felici praemia reddi.

Non facit hoc iustus, mercedis redditor aequus,

Et bonus et diues, quem credimus omnia posse,

200

Suauis in ingratos, miserendi plena uoluntas.

Quin potius, cui maior inest mortalis egestas,

Possit ut aequari socio praelatus, id ultro,

Quicquid eget, tribuet locuples; sic credere iussum,

Nec uelle illicite dominum culpare docendo,

205

Suscitet ut quam animam, tamquam sit passa ruinam,

Liberet a morte, et uiuendi facta maneret

Copia de solo merito, quia fortiter egit,

Et caro communem semper sortita laborem

Linquatur terrae, mortis sit praeda perennis.

210

Ergo hominis anima placuit deo fortibus actis?

Nullo sola modo potuit sine carne placere.

Vincta tulit poenas: caro membris uincula gessit.

Contempsit mortem: sed carnem morte reliquit.

Illa dolens gemuit: haec uicta a uulnere caesa est.

215

Illa petit requiem: haec ferro in puluere fusa,

Piscibus, alitibus, tabo cinerique relicta est.

Frangitur infelix laniata, sparsa liquescit:

Surgere non meruit? quid enim committere sola

Exanimis potuit? quae sic causa inuida uitae

220

Impedit aut prohibet dei dona capessere carnem,

Cumque sua socia coniunctam uiuere semper,

Cernere quid fuerit conuersa in puluere quondam?

Post merito renouata ferat deo laudis honores,

Non ignara sui, fragilis, mortalis et aegra.

225

Certatis, magni possit quid uiuida uirtus,

Qui bonus atque potens uitam non inuidet ulli?

Haec captiua fuit mortis, haec uincta peribit,

Quam dominus mira sapientia fecit et arte?

Hanc uirtute sua miranda suscitat ipse,

230

Hanc reuocat dux fortis, et hanc sua gloria uestit.

Ergo dei aptauit ars et sapientia corpus,

Quod cupit his fieri: deest hoc uirtute reduci?

Causa potest pietati nulla resistere sanctae,

Ne maior sit causa mali quam summa potestas,

235

Vt cognoscat homo iam tunc dei munere saluus,

Mortalis quondam, nunc inuiolabile et ingens

Vestitus lumen, uiuus cum corpore totus,

Immensum uirtute deum, pietate perennem,

Per Christum regem, per quem uia lucis aperta est,

240

Et iam luce noua, iam dono plenus utroque,

Fructibus et uitae paradisi laetus amoenis

Laudet in aeternum caelesti diues in aula.