Iuuenalis saturae 12

Altre sezioni


Natali, Coruine, die mihi dulcior haec lux,

Qua festus promissa deis animalia caespes

Expectat. niueam reginae ducimus agnam,

Par uellus dabitur pugnanti Gorgone Maura;

5

Sed procul extensum petulans quatit hostia funem

Tarpeio seruata Ioui frontemque coruscat,

Quippe ferox uitulus templis maturus et arae

Spargendusque mero, quem iam pudet ubera matris

Ducere, qui uexat nascenti robora cornu.

10

Si res ampla domi similisque adfectibus esset,

Pinguior Hispulla traheretur taurus et ipsa

Mole piger, nec finitima nutritus in herba,

Laeta sed ostendens Clitumni pascua sanguis

Et grandi ceruix iret ferienda ministro

15

Ob reditum trepidantis adhuc horrendaque passi

Nuper et incolumem sese mirantis amici.

Nam praeter pelagi casus et fulminis ictus

Euasit. densae caelum abscondere tenebrae

Nube una subitusque antemnas impulit ignis,

20

Cum se quisque illo percussum crederet et mox

Attonitus nullum conferri posse putaret

Naufragium uelis ardentibus. omnia fiunt

Talia, tam grauiter, si quando poetica surgit

Tempestas. genus ecce aliud discriminis audi

25

Et miserere iterum, quamquam sint cetera sortis

Eiusdem pars dira quidem sed cognita multis

Et quam uotiua testantur fana tabella

Plurima: pictores quis nescit ab Iside pasci?

Accidit et nostro similis fortuna Catullo.

30

Cum plenus fluctu medius foret alueus et iam

Alternum puppis latus euertentibus undis

Arboris incertae, nullam prudentia cani

Rectoris cum ferret opem, decidere iactu

Coepit cum uentis, imitatus castora, qui se

35

Eunuchum ipse facit cupiens euadere damno

Testiculi: adeo medicatum intellegit inguen.

"Fundite quae mea sunt" dicebat "cuncta" Catullus

Praecipitare uolens etiam pulcherrima, uestem

Purpuream teneris quoque Maecenatibus aptam,

40

Atque alias quarum generosi graminis ipsum

Infecit natura pecus, sed et egregius fons

Viribus occultis et Baeticus adiuuat aer.

Ille nec argentum dubitabat mittere, lances

Parthenio factas, urnae cratera capacem

45

Et dignum sitiente Pholo uel coniuge Fusci;

Adde et bascaudas et mille escaria, multum

Caelati, biberat quo callidus emptor Olynthi.

Sed quis nunc alius, qua mundi parte quis audet

Argento praeferre caput rebusque salutem?

50

[Non propter uitam faciunt patrimonia quidam,

Sed uitio caeci propter patrimonia uiuunt.]

Iactatur rerum utilium pars maxima, sed nec

Damna leuant. tunc aduersis urguentibus illuc

Reccidit ut malum ferro summitteret, ac se

55

Explicat angustum: discriminis ultima, quando

Praesidia adferimus nauem factura minorem.

I nunc et uentis animam committe dolato

Confisus ligno, digitis a morte remotus

Quattuor aut septem, si sit latissima, taedae;

60

Mox cum reticulis et pane et uentre lagonae

Accipe sumendas in tempestate secures.

Sed postquam iacuit planum mare, tempora postquam

Prospera uectoris fatumque ualentius euro

Et pelago, postquam Parcae meliora benigna

65

Pensa manu ducunt hilares et staminis albi

Lanificae, modica nec multum fortior aura

Ventus adest, inopi miserabilis arte cucurrit

Vestibus extentis et, quod superauerat unum,

Velo prora suo. iam deficientibus austris

70

Spes uitae cum sole redit. tum gratus Iulo

Atque nouercali sedes praelata Lauino

Conspicitur sublimis apex, cui candida nomen

Scrofa dedit, laetis Phrygibus mirabile sumen

Et numquam uisis triginta clara mamillis.

75

Tandem intrat positas inclusa per aequora moles

Tyrrhenamque pharon porrectaque bracchia rursum

Quae pelago occurrunt medio longeque relinquunt

Italiam; non sic igitur mirabere portus

Quos natura dedit. sed trunca puppe magister

80

Interiora petit Baianae peruia cumbae

Tuti stagna sinus, gaudent ubi uertice raso

Garrula securi narrare pericula nautae.

Ite igitur, pueri, linguis animisque fauentes

Sertaque delubris et farra imponite cultris

85

Ac mollis ornate focos glebamque uirentem.

Iam sequar et sacro, quod praestat, rite peracto

Inde domum repetam, graciles ubi parua coronas

Accipiunt fragili simulacra nitentia cera.

Hic nostrum placabo Iouem Laribusque paternis

90

Tura dabo atque omnis uiolae iactabo colores.

Cuncta nitent, longos erexit ianua ramos

Et matutinis operatur festa lucernis.

Neu suspecta tibi sint haec, Coruine, Catullus,

Pro cuius reditu tot pono altaria, paruos

95

Tres habet heredes. libet expectare quis aegram

Et claudentem oculos gallinam impendat amico

Tam sterili; uerum haec nimia est impensa, coturnix

Nulla umquam pro patre cadet. sentire calorem

Si coepit locuples Gallitta et Pacius orbi,

100

Legitime fixis uestitur tota libellis

Porticus, existunt qui promittant hecatomben,

Quatenus hic non sunt nec uenales elephanti,

Nec Latio aut usquam sub nostro sidere talis

Belua concipitur, sed furua gente petita

105

Arboribus Rutulis et Turni pascitur agro,

Caesaris armentum nulli seruire paratum

Priuato, siquidem Tyrio parere solebant

Hannibali et nostris ducibus regique Molosso

Horum maiores ac dorso ferre cohortis,

110

Partem aliquam belli, et euntem in proelia turrem.

Nulla igitur mora per Nouium, mora nulla per Histrum

Pacuuium, quin illud ebur ducatur ad aras

Et cadat ante Lares Gallittae uictima sola

Tantis digna deis et captatoribus horum.

115

Alter enim, si concedas, mactare uouebit

De grege seruorum magna et pulcherrima quaeque

Corpora, uel pueris et frontibus ancillarum

Imponet uittas et, si qua est nubilis illi

Iphigenia domi, dabit hanc altaribus, etsi

120

Non sperat tragicae furtiua piacula ceruae.

Laudo meum ciuem, nec comparo testamento

Mille rates; nam si Libitinam euaserit aeger,

Delebit tabulas inclusus carcere nassae

Post meritum sane mirandum atque omnia soli

125

Forsan Pacuuio breuiter dabit, ille superbus

Incedet uictis riualibus. ergo uides quam

Grande operae pretium faciat iugulata Mycenis.

Viuat Pacuuius quaeso uel Nestora totum,

Possideat quantum rapuit Nero, montibus aurum

130

Exaequet, nec amet quemquam nec ametur ab ullo.