Intermissa tibi renouat, Tirynthie, sacra
Pollius et causas designat desidis anni,
Quod coleris maiore tholo nec litora pauper
Nuda tenes tectumque uagis habitabile nautis,
5
Sed nitidos postes Graisque effulta metallis
Culmina, ceu taedis iterum lustratus honesti
Ignis ab Oetaea conscenderis aethera flamma.
Vix oculis animoque fides. Tune ille reclusi
Liminis et paruae custos inglorius arae?
10
Vnde haec aula recens fulgorque inopinus agresti
Alcidae? Sunt fata deum, sunt fata locorum.
O uelox pietas! Steriles hic nuper harenas
Ad sparsum pelago montis latus hirtaque dumis
Saxa nec ulla pati faciles uestigia terras
15
Cernere erat. Quaenam subito fortuna rigentes
Ditauit scopulos? Tyrione haec moenia plectro
An Getica uenere lyra? Stupet ipse labores
Annus, et angusti bisseno limite menses
Longaeuum mirantur opus. Deus attulit arces
20
Erexitque suas, atque obluctantia saxa
Summouit nitens et magno pectore montem
Reppulit: immitem credas iussisse nouercam.
Ergo age, seu patrios liber iam legibus Argos
Incolis et mersum tumulis Eurysthea calcas,
25
Siue tui solium Iouis et uirtute parata
Astra tenes, haustumque tibi succincta beati
Nectaris excluso melior Phryge porrigit Hebe:
Huc ades et genium templis nascentibus infer.
Non te Lerna nocens nec pauperis arua Molorchi
30
Nec formidatus Nemees ager antraque poscunt
Thracia nec Pharii polluta altaria regis,
Sed felix simplexque domus fraudumque malarum
Inscia et hospitibus superis dignissima sedes.
Pone truces arcus agmenque immite pharetrae
35
Et regum multo perfusum sanguine robur,
Instratumque umeris dimitte rigentibus hostem.
Hic tibi Sidonio celsum puluinar acantho
Texitur et signis crescit torus asper eburnis.
Pacatus mitisque ueni nec turbidus ira
40
Nec famulare timens, sed quem te Maenalis Auge
Confectum thiasis et multo fratre madentem
Detinuit qualemque uagae post crimina noctis
Thespius obstupuit, totiens socer. Hic tibi festa
Gymnas et insontes iuuenum sine caestibus irae
45
Annua ueloci peragunt certamina lustro.
Hic templis inscriptus auo gaudente sacerdos
Paruus adhuc similisque tui, cum prima nouercae
Monstra manu premeres atque exanimata doleres.
Sed quaenam subiti, ueneranda, exordia templi
50
Dic age, Calliope; socius tibi grande sonabit
Alcides tensoque modos imitabitur arcu.
Tempus erat, caeli cum torrentissimus axis
Incumbit terris ictusque Hyperione multo
Acer anhelantis incendit Sirius agros.
55
Iamque dies aderat, profugis cum regibus aptum
Fumat Aricinum Triuiae nemus et face multa
Conscius Hippolyti splendet lacus; ipsa coronat
Emeritos Diana canes et spicula terget
Et tutas sinit ire feras, omnisque pudicis
60
Itala terra focis Hecateidas excolit idus.
Ast ego, Dardaniae quamuis sub collibus Albae
Rus proprium magnique ducis mihi munere currens
Vnda domi curas mulcere aestusque leuare
Sufficerent, notas Sirenum nomine rupes
65
Facundique larem Polli non hospes habebam,
Assidue moresque uiri pacemque nouosque
Pieridum flores intactaque carmina discens.
Forte diem Triuiae dum litore ducimus udo
Angustasque fores adsuetaque tecta grauati
70
Frondibus et patula defendimus arbore soles,
Delituit caelum et subitis lux candida cessit
Nubibus ac tenuis grauiore fauonius austro
Immaduit; qualem Libyae Saturnia nimbum
Attulit, Iliaco dum diues Elissa marito
75
Donatur testesque ululant per deuia nymphae.
Diffugimus, festasque dapes redimitaque uina
Arripiunt famuli; nec quo conuiuia migrent,
Quamuis innumerae gaudentia rura superne
Insedere domus et multo culmine diues
80
Mons nitet: instantes sed proxima quaerere nimbi
Suadebant laesique fides reditura sereni.
Stabat dicta sacri tenuis casa nomine templi
Et magnum Alciden humili lare parua premebat,
Fluctiuagos nautas scrutatoresque profundi
85
Vix operire capax. Huc omnis turba coimus,
Huc epulae ditesque tori coetusque ministrum
Stipantur nitidaeque cohors gratissima Pollae.
Non cepere fores, angustaque deficit aedes.
Erubuit risitque deus dilectaque Polli
90
Corda subit blandisque uirum complectitur ulnis.
"Tune" inquit "largitor opum, qui mente profusa
Tecta Dicarchei pariter iuuenemque replesti
Parthenopen? Nostro qui tot fastigia monti,
Tot uirides lucos, tot saxa imitantia uultus
95
Aeraque, tot scripto uiuentes lumine ceras
Fixisti? Quid enim ista domus, quid terra, priusquam
Te gauderet, erat? longo tu tramite nudos
Texisti scopulos, fueratque ubi semita tantum,
Nunc tibi distinctis stat porticus alta columnis,
100
Ne sorderet iter. Curui tu litoris ora
Clausisti calidas gemina testudine nymphas.
Vix opera enumerem; mihi pauper et indigus uni
Pollius? et talis hilaris tamen intro penates
Et litus, quod pandis, amo. Sed proxima sedem
105
Despicit et tacite ridet mea limina Iuno.
Da templum dignasque tuis conatibus aras,
Quas puppes uelis nolint transire secundis,
Quo pater aetherius mensisque accita deorum
Turba et ab excelso ueniat soror hospita templo.
110
Nec te, quod solidus contra riget umbo maligni
Montis et immenso non umquam exesus ab aeuo,
Terreat: ipse adero et conamina tanta iuuabo
Asperaque inuitae perfringam uiscera terrae.
Incipe et Herculeis fidens hortatibus aude.
115
Non Amphioniae steterint uelocius arces
Pergameusue labor". Dixit mentemque reliquit.
Nec mora cum scripta formatur imagine tela.
Innumerae coiere manus: his caedere siluas
Et leuare trabes, illis immergere curae
120
Fundamenta solo. Coquitur pars umida terrae
Protectura hiemes atque exclusura pruinas,
Indomitusque silex curua fornace liquescit.
Praecipuus sed enim labor est exscindere dextra
Oppositas rupes et saxa negantia ferro.
125
Hic pater ipse loci positis Tirynthius armis
Insudat ualidaque solum deforme bipenni,
Cum graue nocturna caelum subtexitur umbra,
Ipse fodit, ditesque Caprae uiridesque resultant
Taurubulae, et terris ingens redit aequoris echo.
130
Non tam grande sonat motis incudibus Aetne,
Cum Brontes Steropesque ferit, nec maior ab antris
Lemniacis fragor est ubi flammeus aegida caelat
Mulciber et castis exornat Pallada donis.
Decrescunt scopuli, et rosea sub luce reuersi
135
Artifices mirantur opus. Vix annus anhelat
Alter, et ingenti diues Tirynthius arce
Despectat fluctus et iunctae tecta nouercae
Prouocat et dignis inuitat Pallada templis.
Iam placidae dant signa tubae, iam fortibus ardens
140
Fumat harena sacris. Hos nec Pisaeus honores
Iuppiter aut Cirrhae pater aspernetur opacae.
Nil his triste locis; cedat lacrimabilis Isthmos,
Cedat atrox Nemee: litat hic felicior infans.
Ipsae pumiceis uirides Nereides antris
145
Exsiliunt ultro, scopulis umentibus haerent,
Nec pudet occulte nudas spectare palaestras.
Spectat et Icario nemorosus palmite Gaurus
Siluaque quae fixam pelago Nesida coronat,
Et placidus Limon omenque Euploea carinis,
150
Et Lucrina Venus, Phrygioque e uertice Graias
Addisces, Misene, tubas, ridetque benigna
Parthenope gentile sacrum nudosque uirorum
Certatus et parua suae simulacra coronae.
Quin age et ipse libens proprii certaminis actus
155
Inuicta dignare manu; seu nubila disco
Findere seu uolucres Zephyros praecedere telo
Seu tibi dulce manu Libycas nodare palaestras,
Indulge sacris et, si tibi poma supersunt
Hesperidum, gremio uenerabilis ingere Pollae;
160
Nam capit et tantum non degenerabit honorem.
Quod si dulce decus uiridesque resumeret annos,
(Da ueniam, Alcide) fors hic et pensa tulisses.
Haec ego nascentes laetus bacchatus ad aras
Libamenta tuli. Nunc ipse in limine -cerno
165
Soluentem uoces et talia dicta ferentem:
"Macte animis opibusque meos imitate labores,
Qui rigidas rupes infecundaeque pudenda
Naturae deserta domas et uertis in usum
Lustra habitata feris foedeque latentia profers
170
Numina. Quae tibi nunc meritorum praemia soluam?
Quas referam grates? Parcarum fila tenebo
Extendamque colus (duram scio uincere Mortem),
Auertam luctus et tristia damna uetabo
Teque nihil laesum uiridi renouabo senecta
175
Concedamque diu iuuenes spectare nepotes,
Donec et hic sponsae maturus et illa marito,
Rursus et ex illis suboles noua grexque proteruus
Nunc umeris irreptet aui, nunc agmine blando
Certatim placidae concurrat ad oscula Pollae.
180
Nam templis numquam statuetur terminus aeui,
Dum me flammigeri portabit machina caeli.
Nec mihi plus Nemee priscumque habitabitur Argos
Nec Tiburna domus solisque cubilia Gades".
Sic ait; et tangens surgentem altaribus ignem
185
Populeaque mouens albentia tempora silua
Et Styga et aetherii iurauit fulmina Patris.