Saeue nimis, lacrimis quisquis discrimina ponis

Lugendique modos. Miserum est primaeua parenti

Pignora surgentesque (nefas!) accendere natos;

Durum et deserti praerepta coniuge partem

5

Conclamare tori, maesta et lamenta sororum

Et fratrum gemitus: alte tamen et procul intrat

Altius in sensus maioraque uulnera uincit

Plaga minor. Famulum (quia rerum nomina caeca

Sic miscet Fortuna manu nec pectora nouit),

10

Sed famulum gemis, Vrse, pium, sed amore fideque

Has meritum lacrimas, cui maior stemmate iuncto

Libertas ex mente fuit. Ne comprime fletus,

Ne pudeat; rumpat frenos dolor iste decusque,

Si tam dura placent: hominem gemis (hei mihi! subdo

15

Ipse faces), hominem, Vrse, tuum, cui dulce uolenti

Seruitium, cui triste nihil, qui sponte sibique

Imperiosus erat. Quisnam haec in funera missos

Castiget luctus? Gemit inter bella peremptum

Parthus equum, fidosque canes fleuere Molossi,

20

Et uolucres habuere rogum ceruusque Maronem.

Quid, si nec famulus? Vidi ipse habitusque notaui

Te tantum cupientis erum, sed maior in ore

Spiritus et tenero manifesti in sanguine mores.

Optarent multum Graiae cuperentque Latinae

25

Sic peperisse nurus. Non talem Cressa superbum

Callida sollicito reuocauit Thesea filo

Nec Paris Oebalios talis uisurus amores

Rusticus inuitas deiecit in aequora pinus.

Non fallo aut cantus adsueta licentia ducit:

30

Vidi et adhuc uideo, qualem nec bella cauentem

Litore uirgineo Thetis occultauit Achillen,

Nec circum saeui fugientem moenia Phoebi

Troilon Haemoniae deprendit lancea dextrae.

Qualis eras! Procul en cunctis puerisque uirisque

35

Pulchrior et tantum domino minor! Illius unus

Ante decor, quantum praecedit clara minores

Luna faces quantumque alios premit Hesperos ignes.

Non tibi femineum uultu decus oraque supra

Mollis honos (qualis dubiae post crimina formae

40

De sexu transire iubent) torua atque uirilis

Gratia; nec petulans acies, blandique seuero

Igne oculi, qualis, bellans cum casside missa,

Parthenopaeus erat; simplexque horrore decoro

Crinis, et obsessae nondum primoque micantes

45

Flore genae: talem Ledaeo gurgite pubem

Educat Eurotas, teneri sic integer aeui

Elin adit primosque Ioui puer approbat annos.

Nam pudor ingenuae mentis tranquillaque morum

Temperies teneroque animus maturior aeuo,

50

Carmine quo patuisse queant? Saepe ille uolentem

Castigabat erum studioque altisque iuuabat

Consiliis; tecum tristisque hilarisque nec umquam

Ille suus, uultumque tuo sumebat ab ore:

Dignus et Haemonium Pyladen praecedere fama

55

Cecropiamque fidem. Sed laudum terminus esto,

Quem fortuna sinit: non mente fidelior aegra

Sperauit tardi reditus Eumaeus Vlixis.

Quis deus aut quisnam tam tristia uulnera casus

Eligit? Vnde manus Fatis tam certa nocendi?

60

O quam diuitiis censuque exutus opimo

Fortior, Vrse, fores! Si uel fumante ruina

Ructassent dites Vesuuina incendia Locroe,

Seu Pollentinos mersissent flumina saltus,

Seu Lucanus Acir seu Thybridis impetus altas

65

In dextrum torsisset aquas, paterere serena

Fronte deos; siue alma fidem messisque negasset

Cretaque Cyreneque et qua tibi cumque beato

Larga redit Fortuna sinu. Sed gnara dolorum

Inuidia infelix animi uitalia uidit

70

Laedendique uias. Vitae modo germen adultae

Nectere temptabat iuuenum pulcherrimus ille

Cum tribus Eleis unam trieterida lustris.

Attendit toruo tristis Rhamnusia uultu,

Ac primum impleuitque toros oculisque nitorem

75

Addidit ac solito sublimius ora leuauit,

Heu! misero letale fauens, seseque uidendo

Torsit ob inuidiam mortemque amplexa iacenti

Iniecit nexus carpsitque immitis adunca

Ora uerenda manu. quinta uix Phosphoros hora

80

Rorantem sternebat equum: iam litora duri

Saeua, Philete, senis durumque Acheronta uidebas,

Quo domini clamate sono! Non saeuius atros

Nigrasset planctu genetrix tibi salua lacertos,

Nec pater; et certe qui uidit funera frater

85

Erubuit uinci. Sed nec seruilis adempto

Ignis: odoriferos exhausit flamma Sabaeos

Et Cilicum messis Phariaeque exempta uolucri

Cinnama et Assyrio manantes gramine sucos

Et domini fletus: hos tantum hausere fauillae,

90

Hos bibit usque rogus; nec quod tibi Setia canos

Restinxit cineres, gremio nec lubricus ossa

Quod uallauit onyx, miseris acceptius umbris

Quam gemitus. sed flesse iuuat: quid terga dolori,

Vrse, damus? quid damna foues et pectore iniquo

95

Vulnus amas? Vbi nota reis facundia raptis?

Quid caram crucias tam saeuis luctibus umbram?

Eximius licet ille animi meritusque doleri:

Soluisti. Subit ille pios carpitque quietem

Elysiam clarosque illic fortasse parentes

100

Inuenit; aut illi per amoena silentia Lethes

Forsan Auernales alludunt undique mixtae

Naides, obliquoque notat Proserpina uultu.

Pone, precor, questus; alium tibi Fata Phileton

Forsan et ipse dabit moresque habitusque decoros

105

Monstrabit gaudens similemque docebit amorem.